شمس الواعظین: ایران و آمریکا، موضع مشترک نانوشته علیه نتانیاهو دارند / تهران برای تلافی حمله اسراییل علیه کنسولگری ایران، نیازی به شتابزدگی ندارد

جواد مرشدی:پنج روز از حمله تروریستی اسراییل به کنسولگری ایران در دمشق و شهادت 7 تن از اعضاءسپاه قدس می گذرد و هنوز پاسخی فراخور حال این حمله ددمنشانه از سوی کشورمان داده نشده است. این در حالی است که پس از این حمله اکثر رسانه های منطقه ای و بین المللی نسبت به واکنش احتمالی ایران و افزایش سطح تنش ها در غرب آسیا ابراز نگرانی کردند و در داخل نیز برخی تندروها و حتی چند نماینده مجلس خواستار برخورد قاطعانه و انتقام سخت از این صهیونیستها شدند. رهبر انقلاب نیز تاکید کردند: آنها را از این جنایت و امثال آن پشیمان خواهیم کرد، به حول و قوه ی الهی. همچنین روز گذشته رییس ستاد کل نیروهای مسلح با اذعان به اینکه مسیولیت اصلی حمله دمشق بر عهده آمریکا است گفت: این حمله، بدون پاسخ نخواهد ماند، زمان عملیات، نوع عملیات را ما تعیین می کنیم، با دقت انجام خواهد گرفت و قطعا او را از کارش پشیمان خواهیم کرد. در همین حال مشاور رییس سازمان بسیج در واکنش به درخواست ها برای پاسخ نظامی مستقیم به اسراییل گفت: می خواهید ما یک موشک بزنیم اسراییل، بعد آنها هم یک موشک بزنند وسط نماز جمعه! سردارآبنوش 260 میلیون سفر در ایام نوروز توسط مردم ایران را مایه اضمحلال رژیم صهیونیستی برشمرد و از آن بعنوان انتقام سخت یاد کرد.

از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند ایران به لحاظ تغییر رویکرد آمریکا و برخی کشور های اروپایی در قبال اسراییل ضمن رصد لحظه ای تحولات فعلا برای جلو گیری از گسترده شدن آتش جنگ صبر پیشه کرده است و تا به ثمر نشستن عملکرد مخالفت آمریکا و غرب با اسراییل این صبر را ادامه خواهد داد.

دکتر شهاب در گفت و گو با ماشاالله شمس الواعظین تحلیل گر مسایل جهان عرب به چرایی تغییر رویکرد آمریکا و اروپا در قبال جنگ غزه و واکنش ایران به حمله اسراییل به کنسولگری کشورمان پرداخته است.

اخیرا شما از پایان جنگ اسراییل خبر داده اید، آیا شما آثار و شواهدی سراغ دارید که اینگونه قاطعانه در این خصوص اظهار نظر کرده اید و یا مبنای دیگری را مد نظر قرار داده اید؟

من نگفته ام پایان جنگ، من گفتم اسراییل به آخر خط جنگ رسیده است، یعنی نتانیاهو احتمالا در شیوه جنگ تغییر ایجاد خواهد کرد و احتمالا به قول خودشان بجای استفاده از نیروی گسترده زمینی ،حملات متمرکز با استفاده از نیروهای ویژه را در دستور کار قرار دهد، بنظر من ممکن است به این شیوه تغییر استراتژی دهد و این چیزی است که تقریبا کارشناسان در آن تردید ندارند.

بنظر شما چرا اسراییل به آخر خط جنگ رسیده و در نهایت به تغییر شیوه فکر می کند؟ آیا نشانه هایی در این خصوص سراغ دارید؟

این سوال مهمی است، یکی از نشانه هایی که الان وجود دارد این است که ایالات متحده در حال تغییر موضع خود در قبال اسراییل است و این نشانه ها ظرف دیروز و امروز بیشتر شده است. به عبارتی ایالات متحده موضع خود را برابر اسراییل تغییر نخواهد داد بلکه آمریکا موضع خود را در قابل عزه تغییر خواهد داد و نه با بازیگران غزه .

منظورتان را تشریح می کنید؟

یعنی اینکه با وجود اختلاف نظر شدید کاخ سفید و بنیامین نتانیاهو، ایالات متحده همچنان متعهد به ارسال سلاح و دفاع از امنیت اسراییل است، حتی در ارتباط با تهدیدهای ایران. توضیح جمعه شب کاخ سفید کاملا در این زمینه آشکار است و به ایران هشدار می دهد که ما اصلا امنیت اسراییل را در دستور کار داریم. در حقیقت چیزی در ارتباط با خود اسراییل و امنیت اسراییل تغییر نکرده است اما آنچه که تغییر کرده در ارتباط با غزه است، بدین معنی که اسراییل که تاکنون اجازه ورود کمک های انسان دوستانه را به غزه نمی داد و یا به صورت قطره چکانی این اجازه را می داد باید به این موضوع پایان دهد. یعنی اینکه سیاست در غزه باید تغییر پیدا کند که اسم آن را گذاشته اند تغییر سیاست ایالات متحده در ارتباط با غزه،آنها برای اینکه اسم اسراییل را نیاورند حالا دارند اسم غزه را به کار می برند. در نهایت خواست مستقیم ایالات متحده که بازگشایی بسیاری از گذرگاه ها برای ورود کمک های انسان دوستانه به غزه است باید صورت گیرد. نکته دوم تلاش اسراییل و موافقت با ارسال نمایندگان موساد و شین بت به قاهره برای از سرگیری مذاکرات برقراری آتش بس است و همچنین برداشتن موانع بازگشت آوارگان فلسطینی به نوارغزه.

خبرهای مرتبط

اسراییل پیش تر اعلام کرد که اجازه بازگشت آوارگان به غزه را نخواهد داد اینطور نیست؟

بله، ولی بعد یک مقدار موضع ملایم تری گرفت و گفت روزانه حدود 100 خانواده می توانند تردد کنند که عملا به معنی هیچ بود، حماس هم که اصلا ایستاد و گفت آتش بس به معنای برگرداندن اوضاع به حالت ماقبل شروع جنگ است و ما اجازه نمی دهیم چنین اتفاقی بیفتد، ولی ظاهرا ایالات متحده این بازگشت را از بنیامین نتانیاهو خواسته است و حال باید دید چه اتفاقی می افتد. نکته سوم که مهمتر از نکات قبلی است این است که موضع خانواده بین الملی در ارتباط با جنگ غزه به شدت در حال تغییر است و علاوه بر بدنه های اجتماعی و گروه های مردمی و ملل آزاده جهان در اروپا، غرب، خاورمیانه و نقاط دیگر که با تظاهرات پیوسته ای که انجام داده بودند خواست خود مبنی بر پایان جنگ را مطرح کرده بودند حالا دولت ها در حال تغییر موضع از جانبداری کورکورانه از اسراییل به موضع پاسخگو کردن ارتش و دولت اسراییل در قبال جنگ دامنه دار خود علیه فلسطینی ها هستند. بنابراین در حال حاضر می بینیم برقراری آتش بس و بازگشایی گذرگاه ها برای ارسال کمک های انسان دوستانه به نوار غزه دیگر فقط خواست حماس نیست و الان کل خانواده بین المللی این نکات را مطرح می کند. سازمان ملل، استرالیا،فرانسه،انگلستان و همه مدافعان اصلی اسراییل حالا در موضع حماس شریک شده اند و خواهان بازگشایی گذرگاه ها برای ارسال کمک های انسان دوستانه به میزان 500 تریلی در روز شده اند. بنابراین اسراییل با توجه به اینکه هیچ یک از هدف های اعلام شده روزهای نخستین جنگ را نتوانسته عملی کند و به دست بیاورد (منهای چند کشته و گروگان ها) و چیز خاصی را نتوانسته محقق کند علی القاعده بنیامین نتانیاهو به سمت برقراری آتش بس خواهد رفت که من احتمال می دهم دور جدید گفتگوهای قاهره که اکنون آغاز شده است به کلی با دوره های قبل متفاوت باشد و به احتمال زیاد نمایندگان موصاد و شین بت برای از سرگیری و به نتیجه رساندن مذاکرات و آتش بس از اختیارات بیشتری برخوردار خواهند بود.

شما در گفت وگویی فشارهای اخیر ایران را نیز برای پایان دادن به جنگ تاثیر گذار برشمرده بودید،ضمن در نظر گرفتن حمله هفته گذشته به کنسولگری ایران در دمشق نقش ایران را در این بین چگونه ارزیابی می کنید؟

نکته ای که شاید خیلی ها به آن اشاره نکرده اند این است که سکوت ایران در قبال واکنش به حمله هوایی اسراییل به کنسولگری ایران در دمشق تا این ساعت نشانه ای از این است که ایران تحولات بازی صحنه را به شدت و به خوبی تمام و کمال زیر نظر دارد،به این معنا که ایران مایل نیست با وارد کردن عنصر واکنشی بازی را برهم بزند.ایران سکوت و صبوری می کند تا نتیجه عملکرد مخالفت ایالات متحده ،غرب،استرالیا و غیره با نتانیاهو به ثمر بنشیند که دارد به ثمر هم می نشیند.

اخیرا سردار باقری در واکنش به حمله اسراییل به کنسولگری ایران گفتند این حمله ، بدون پاسخ نخواهد ماند، زمان عملیات، نوع عملیات را ما تعیین می کنیم، با دقت انجام خواهد گرفت و قطعا او را از کارش پشیمان خواهیم کرد. بنظر شما این پاسخ پس از رصد نتیجه مواضع اخیر آمریکا و غرب خواهد بود؟

واکنش ایران اصلا و هیچ وقت دیر نمی شود و تهران به شتابزدگی برای تلافی حمله اسراییل به کنسولگری ایران در دمشق، نیازی ندارد. اینکه ایران از روز حمله تا حالا صبوری کرده فقط ناشی از این نیست که بنشیند فکر کند که کجا را بزند. ایران صحنه را به شدت زیر نظر دارد که چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است و بازیگران چه می کنند و زمانی که این اتفاقات تمام می شود وارد کردن عنصر ایران به واکنش به حمله به کنسولگری تجلی پیدا خواهد کرد که این نکته مقدماتی است. اما نکته اصلی اینکه بین ایران و ایالات متحده آمریکا و اروپا، موضع مشترک نانوشته ای است، زیرا نه ایالات متحده و نه ایران و نه اروپا هیچ کدام مایل به گسترش دامنه جنگ نیستند و فقط در این دنیا یک نفر است که خواهان گسترش جنگ است و او کسی نیست جز بنیامین نتانیاهو و نه اسراییل و حتی ارتش اسراییل.

چرا نتانیاهو میل به تسری و گسترش آتش جنگ دارد؟

نتانیاهو برای متحد کردن شرکا و هم پیمانان خود به دفاع از اسراییل تمایل به ورود ایران به جنگ ضداسراییلی دارد.چون وقتی امنیت اسراییل به خطر می افتد تعهد ایالات متحده و اروپا باید عملی شود که برای حفظ امنیت اسراییل باید کوشا باشند و وارد عمل بشوند. با توجه به این نکته بنظر می رسد که ایران واکنش خودش را در فاز حفظ بازدارندگی در منطقه محدود خواهد کرد. ممکن است به لحاظ حجم آتش و حجم هدف تعیین شده برای عدم تنش زیاد یا کم باشد ولی در ارتباط با خود حمله و فلسفه حمله می خواهد قدرت بازدارندگی ایران را در ارتباط با اسراییل حفظ کند و اسراییل به این بازدارندگی تن دهد و اجازه رشد قلمرو جنگ را ندهد که موضع آمریکا و اروپا هم تقریبا با ایران همراه است.

بنظر شما واکنش اسراییل چه خواهد بود؟

این بستگی به ایالات متحده و اروپا دارد که علی القاعده وقتی نگاه می کنند که ایران صرفا برای افزایش یا حفظ قدرت بازدارندگی قوا در خاورمیانه محدود مانده از اسراییل خواهند خواست که موضوع را خاتمه شده تلقی کند و جنگ را گسترش ندهد مگر اینکه اتفاقات دیگری بیفتد که ما نمی دانیم. فراموش نکنیم اتفاقات جنگ غزه تاکنون بسیاری از نقاط غافلگیر کننده داشته که هرگز در محاسبات اولیه مورد مطالعه و پیش بینی کارشناسان قرار نگرفته است.

311212/23