جستجوگران گنج در ایران؛ تا وقتی مردم فقیرند جستجو برای گنج هم زیاد است/ مقصد گنج‌یابان این استان‌هاست/ میراث در ازای تحویل زیرخاکی چه پاداشی می‌دهد؟

مستوره برادران نصیری، مظاهر گودرزی: ایران کشوری باستانی است، هر لحظه ممکن است یک محوطه باستانی در گوشه‌ای از این سرزمین پیدا شود، محوطه‌هایی که بعید نیست طعمه گنج‌یاب‌ها شوند، کلنگ بردارند و به بهانه پیدا کردن زیرخاکی تیشه به ریشه‌ی آثار تاریخی بزنند. اما این فقط ظاهر ماجرا است، پشت پرده گنج‌یابی کمی پیچیده است، حفاری‌های‌شان سازمان‌یافته است، گروه‌هایی هستند که از داخل و خارج کشور برای رسیدن به آثار تاریخی برنامه‌ریزی می‌کنند و گاهی هم موفق می‌شوند و آثار باارزشی را به‌دست می‌آورند. گنج‌یابی علاوه بر اقدام گروه‌های سازمان‌یافته برای پیدا کردن اشیا تاریخی، یک اقدام سازمان‌یافته برای فریب هم هست، فریب کسانی‌که می‌خواهند راه صد ساله را یک‌شبه بروند، گروه‌هایی که نقشه‌های دروغین گنج را به قیمت زیاد به افراد فریب‌خورده می‌فروشند.

در هر صورت آثار تاریخی کشور زیر تیغ معمای گنج و گنج‌یابی درحال تخریب شدن هستند، اردشیر اروجی، مدیرکل اسبق میراث فرهنگی استان تهران و محمدرضا زاهدی، رئیس اداره اموال فرهنگی تاریخی اداره کل موزه‌های کشور با حضور در خبرگزاری دکتر شهاب از پشت پرده گنج‌یابی در کشور صحبت کردند؛ راز هویدا شدن آثار باستانی در جیرفت، قانون حق‌الکشف آثار تاریخی و سرنوشت مومیایی رضا شاه از دیگر موضوعاتی بود که در این نشست مورد بررسی قرار گرفت.

متن کامل گفت‌وگو در ادامه آمده است.

زاهدی: میراث فرهنگی اصلاً به‌دنبال پیدا کردن گنج یا زیرخاکی نیست

*زیر خاکی یا گنج چه تعریفی دارد؟

زاهدی: در حوزه میراث فرهنگی ما چیزی تحت عنوان گنج، دفینه و زیر خاکی نداریم، آن‌چه که برای ما اهمیت دارد آثار تاریخی‌ای هستند که در دل زمین نهفته‌اند و هرکدام‌شان بیانگر وجهی از زندگی انسان در دوره‌های مختلف تاریخی و حتی پیش از تاریخ هستند، لذا اهمیت این آثار ویژگی تاریخی‌شان برای مطالعه و پژوهش است، لذا این دیدگاه با نگاه مرسوم میان مردم عادی و حتی برخی افراد تحصیلکرده به اشیا کشف شده از زیر زمین متفاوت است.

اروجی: همان‌طورکه آقای زاهدی گفتند دو دیدگاه مطرح است، یکی زاویه دید میراث فرهنگی‌ست که به‌دنبال کار پژوهشی است، در واقع می‌خواهد حلقه‌های مفقود شده تاریخی را کشف کند، در این میان اشیایی هم پیدا می‌کند که آن‌ها را در موزه نگهداری می‌کند. اما از نظر عوام این‌طور نیست، آن‌ها به اشیای تاریخی دفن شده در زمین به دید گنج و سود نگاه می‌کنند.

زاهدی: ایران جزو ۱۰ کشور اول باستانی جهان است

*خود میراث فرهنگی هم صرفاً با نیت پیدا کردن اشیا تاریخی دست به حفاری می‌زند؟

زاهدی: با این نیت خیر، ما دو نوع کاوش داریم، دسته اول کاوش‌هایی هستند که هدفمند انجام می‌گیرند، یعنی یک فرضیه و پرسش‌هایی وجود دارد که براساس آن کاوش‌های باستان‌شناسی انجام می‌گیرد، مانند کاوش‌هایی که در شهر سوخته یا جیرفت انجام می‌گیرد. دسته دوم کاوش‌های اضطراری هستند، خیلی مواقع براثر فعالیت‌های عمرانی اشیایی زیر زمین پیدا می‌شود که نیاز به کاوش دارد، یا مثلاً قبل از عملیات عمرانی در یک منطقه ابتدا میراث فرهنگی آن‌جا را با کاوش بررسی می‌کند.

بنابراین میراث فرهنگی اصلاً به‌دنبال پیدا کردن گنج یا زیرخاکی نیست، اما یک نکته را باید در نظر بگیریم ایران جزو ۱۰ کشور اول باستانی جهان است، شما اگر در هر نقطه از این کشور دست به کلنگ شوید امکان دارد به اثر را کشف کنید، در همین تهران زمانی‌که داشتند بزرگراه همت را درست می‌کردند با آثار تاریخی مواجه شدند، یا مثلاً در منطقه مولوی تهران شرکت آب و فاضلاب داشت کارهای عمرانی انجام می‌داد که به یک اسکلت برخورد و  با کاوشی که انجام شد مشخص شد این اسکلت بسیار قدیمی برای یک زن بود، بنابراین تا قبل از آن عملیات عمرانی کسی انتظار نداشت زیر خیابان مولوی آثار مربوط به ۱۰ هزار سال قبل کشف شود.

زاهدی: افرادی که به‌دنبال پیدا کردن اشیای زیر خاکی هستند یک قدم از میراث فرهنگی و باستان شناسان  جلوترند

*اما وقتی میراث فرهنگی این کار را انجام ندهد کسان دیگر غیرمجاز انجامش می‌دهند، انگار که از شما جلوتر هستند، این‌طور نیست؟

زاهدی: همیشه افرادی که به‌دنبال پیدا کردن اشیا زیر خاکی هستند یک قدم از میراث فرهنگی و باستان شناسان  جلوترند، اما خیلی مواقع مواجهه آن‌ها با اشیا تاریخی اتفاقی است، مثلاً کشف غار کلماکره در لرستان اتفاقی بود، یک شکارچی به‌صورت اتفاقی این غار را کشف کرد و متاسفانه قبل از رسیدن گروه‌های باستان‌شناسی دست‌اندازی‌هایی به غار شد و بخش عمده‌ای از آثار این غار به سرقت رفت و سر از موزه‌های دنیا درآورد.

اروجی: تا وقتی مردم فقیر هستند تجاوز به آثار تاریخی زیاد است

*فکر می‌کنید چرا مردم این آثار را برای خودشان برداشتند و به میراث فرهنگی ندادند؟

زاهدی: در خیلی از موارد وقتی مردم به یک اثری برخورد می‌کنند متاسفانه این دیدگاه وجود دارد که آثار کشف شده را متعلق به خودشان می‌دانند و انتظار دارند از آن نفع ببرند، مانند اتفاقی که در دهه ۸۰ در جیرفت رخ داد، براثر سیلاب بخشی از قبرهای باستانی هویدا شد و مردم برای برداشتن اشیای تاریخی به آن منطقه هجوم بردند و علیرغم وجود نیروی‌های انتظامی و امنیتی کسی نتوانست جلوی آن‌ها را بگیرد، چراکه مردمی که در آن منطقه بودند به دلیل شرایط اقتصادی که داشتند معتقد بودند کشف این آثار یک‌جور لطف خدا به آن‌ها است و ما باید از آن نفع ببریم، متاسفانه در آن سال محوطه باستانی جیرفت تخریب شد و بخش عمده‌ای از آثار به‌صورت غیرقانونی از کشور خارج شد، البته بعدتر تعداد زیادی از آن‌ها طی اقدامات وزارت میراث فرهنگی به کشور برگردانده شد.

اروجی: مسئله آگاهی و اقتصاد اهمیت دارد، تا وقتی مردم فقیر هستند تجاوز به آثار تاریخی زیاد است، وقتی‌که اوضاع اقتصادی مردم خوب شود آسیب‌ها کمتر می‌شود. وقتی اقتصاد درست شود اگاهی مردم هم خاصه درباره آثار باستانی کشور درست می‌شود، این دو فاکتور اهمیت دارد.

زاهدی: درباره نکته آقای اروجی درخصوص اگاهی دادن به مردم این را بگویم، همان‌طور که گفتم مشکلات اقتصادی سبب شد مردم در جیرفت به آثار باستانیِ هویدا شده هجوم بیاورند، حتی اسم محوطه‌ها را گذاشته بودند تپه پراید، برای این‌که هر یک شی سنگ صابونی که درمی‌آوردند دلال همان نزدیکی محوطه باستانی از آن‌ها معادل با ارزش یک پراید چیزی حدود ۶ میلیون تومان از آن‌ها می‌خرید.

بعد از آرام شدن ماجرا آقای مجیدزاده در آنجا کاوش خودشان را شروع کردند، نمونه خطی که در جیرفت به‌دست امده از سومر کهن‌تر است، طوری‌که حالا باید دیدگاه‌مان را عوض کنیم که بین‌النهرین آغاز کننده تمدن نبوده بلکه آغاز تمدن در جیرفت در جنوب شرق ایران است، این اتفاق بزرگی برای ایران است.

آقای مجیدزاده تعریف می‌کردند که بعد از حفاری هر روز غروب به یک روستا مراجعه می‌کردند، در جمع اهالی روستا اطلاعاتی مربوط به محوطه باستانی و اشیای کشف شده را به اطلاع مردم می‌رساندند، اینکه جیرفت چه اهمیت تاریخی دارد، خود آقای مجیدزاده می‌گفت وقتی ما این توضیحات را به مردم روستا می‌دادیم موقع برگشت می‌آمدند و اشیایی که خودشان حفاری قاچاق کرده بودند را به ما تحویل می‌دادند. الان همان اشیا در موزه جیرفت جمع‌آوری شده است، در واقع اطلاعات دادن و آگاهی دادن به مردم سبب شد بخش زیادی از اشیای تاریخی تحویل میراث فرهنگی داده شود.

اروجی: انگیزه ورود به گنج یابی حرص و طمع است

*جدا از ایده اتفاقی پیدا شدن آثار تاریخی توسط مردم آیا گنج‌یابی یک اقدام سازمان یافته هم است؟

زاهدی: افرادی که در دام خرید و فروش اشیای زیرخاکی می‌افتند کسانی‌ هستند که وضعیت مالی خوبی ندارند، اما در سطح بالاتر و در راس هرم افرادی پولداری هستند که شرایط مالی خوبی دارند، این افراد  از شرایط نابه‌سامان اقتصادی استفاده می‌کنند و افرادی را که شرایط اقتصادی خوبی ندارند، جذب می‌کنند، افرادی داریم که خارج از ایران زندگی می‌کنند و گروه‌های کاوش غیرمجاز را به نقاط مختلف کشور می‌فرستند تا حفاری انجام دهند، خیلی مواقع هم آثاری را به یغما می‌برند.

اروجی: انگیزه ورود به گنج‌یابی حرص و طمع است، و از طرفی ابزار مورد نیاز گروه‌های سودجو ناآگاهی و فقر مردم است. با این وجود باید پرسید ساختار پیچیده گنج‌یابی چه‌طور است؟ این ساختار یک بخش ستادی دارد، در راس بخش ستادی افرادی وجود دارند که با مافیای قاچاق اشیای عتیقه، بعضی سفارتخانه‌ها و موزه‌های معروف دنیا مرتبط هستند.

ساختار پیچیده گنج و گنج‌یابی در جایی که می‌خواهند از ناآگاهی سوء استفاده کنند مباشرهایی دارند که با به اصطلاح نقشه‌های گنج‌یابی وارد میدان می‌شوند، در گروه اجرایی خودشان افرادی دارند به‌نام مهندس، این مهندس وقتی نقشه گنج را به‌کسی می‌فروشد او را قانع می‌کند که به نقشه‌خوان نیاز دارد، بعد قانع می‌کند نقشه طلسم دارد و به طلسم باز کن نیاز داریم، بعد مجدد پای مال‌خر را به ماجرا باز می‌کنند، خلاصه این‌که با ایجاد طمع میان افراد فریب‌خورده به روش‌های مختلف از افراد کلاهبرداری می‌کنند، حتی با فریبی به‌نام تست نقشه آن‌ها را قانع می‌کنند که نقشه‌ای که دارند واقعاً نقشه گنج است، مثلاً از قبل چندتا ظرف سوفالی جایی در گوشه‌ای زیر زمین گذاشته‌اند، برای جلب اعتماد یک‌بار همه‌ی تیم با کسی‌که نقشه گنج را خریده سراغ همان ظرف بی‌ارزش می‌روند و آن را از زیر خاک بیرون می‌کشند، خریدار نقشه هم باور می‌کند نقشه‌ای که خریده کاملاً درست است.

در جنوب سمنان آلمانی‌ها ۱۰ تن طلا پنهان کرده‌اند!/ هرجا امامزاده هست گنج وجود دارد!

*مواردی بوده که مدیران میراث فرهنگی به این نقشه‌ها باور داشته باشند؟

زاهدی: به این شکل که یقین داشته باشند خیر اما مثلاً ما در سابقه داریم که از جاهای مختلف مانند ریاست‌جمهوری فردی را به ما معرفی می‌کردند که این فرد مدعی شده جایی به آثار باستانی با ارزش برخورده یا پیدا کرده است طوری‌که اگر حفاری کنیم ارزش‌ آثار به‌دست آمده معادل یک سال بودجه کشور است، یا مثلاً گفته‌اند در جنوب سمنان آلمانی‌ها ۱۰ تن طلا پنهان کرده‌اند، داستان‌ها و روایت‌های ساختگی از این دست زیاد است اما متاسفانه گاهی از رده‌های بالای دولت‌ها اصرار وجود دارد که شما بروید بررسی کنید شاید ادعای این افراد حقیقت داشته باشد.

*آثار تاریخی کشور درپی ماجرای گنج و گنج‌یابی تخریب می‌شوند، این‌طور نیست؟

زاهدی: دقیقاً، اصلاً خیلی مواقع این افراد درپی تخریب آثار هستند. مثلاً شایعه درست می‌کنند که هرجا امامزاده هست گنج وجود دارد، یک دوره‌ای بود که می‌رفتند امامزاده‌ها را تخریب می‌کردند. همین اخیراً گزارشی دیدم که به یکی از معابد دوره هخامنشی در بالای کوه تعرض کرده‌اند، شروع کردند به کندن تا گنج پیدا کنند. مثلاً با نارنجک زده‌اند یک نقش برجسته را تخریب کردند، یا در برخی موارد گفته‌اند روی سنگ‌هایی که نقش برجسته دارد گنج وجود دارد، دینامیت برده‌اند زیر سنگ گذاشته‌اند که بعد از انفجار به آثار یا گنجی دست پیدا کند، یکسری از این اقدامات هدفمند است و می‌خواهند آثار تاریخی و فرهنگی ایران را تخریب کنند.

بعد از انقلاب کاوش خارجی‌ها در ایران ممنوع شد، در واقع دست باستان‌شناسان، گالری‌ها و موزه‌های بزرگ اروپایی و آمریکایی کوتاه شد، آن‌ها برای پر کردن موزه‌ها به آثار فرهنگی و تاریخی نیاز داشتند، بنابراین دست به دامن گروه‌های حفاری غیرمجاز شدند، همین الان داریم افرادی که باستان‌شناس هستند و مثلاً ۱۰ گروه را در استان‌های مختلف رهبری می‌کند، این گروه‌ها با دانش و آگاهی محوطه‌های باستانی را شناسایی می‌کنند و شبانه دست به کاوش می‌زنند.

*به نتیجه هم می‌رسند؟

زاهدی: در برخی موارد به نتیجه هم می‌رسند، اشیایی پیدا می‌کنند و متاسفانه از کشور خارج می‌کنند.

اروجی: نزدیک شدن به آثار عتیقه اعتیاد آور است

*قوانین برای جلوگیری از کشف و قاچاق اشیای تاریخی بازدارنده بود؟

اروجی: قوانین تا حدودی توانسته جلوی این کار را بگیرد، اما همان‌طورکه از اسمش مشخص است قاچاق یعنی دور زدن قانون، نزدیک شدن به آثار عتیقه اعتیاد آور است، مانند کسانی‌که تمبر جمع‌آوری می‌کنند، کسی‌که ذهنش درگیر آثار عتیقه شود معتاد می‌شود، وقتی معتاد شد دیگر قوانین هم نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد.

*الان دستگاه‌های گنج‌یاب که خرید و فروش می‌شوند قانونی هستند؟

اروجی: دستگاه‌های گنج‌یاب در اصل فلزیاب هستند که در دامپروری از آن استفاده می‌شود آن‌هم برای تشخیص این‌که کدام دام اشیای فلزی خورده است، اما رفته رفته افراد برای گنج‌یابی هم از آن استفاده کردند.

خاطرم هست زمانی‌که میراث فرهنگی بودم قانونی مصوب شد که تمام شرکت‌هایی که فروشنده دستگاه‌های فلزیاب هستند حتما باید شماره سریال دستگاه و کدملی خریدار دستگاه را به میراث فرهنگی ارسال کنند، تا در صورت مصرف غیرمجاز از دستگاه‌ها جریمه‌ها قانونی انجام شود، این قانون الان دارد اجرا می‌شود اما ممکن است ضعیف اجرا شود.

*اما خیلی راحت با عنوان گنج‌یاب تبلیغ می‌شود؟

اروجی: بله متاسفانه در فضای مجازی تبلیغ می‌شود، حتی برایش کارگاه میدانی برگزار می‌کنند. گنج‌یابی یک مرض است که خیلی‌ها را گرفتار می‌کند، هم خودشان را به ددرسر می‌اندازند و هم برای خانواده‌های‌شان کلی دردسر ایجاد می‌کنند.

زاهدی: زنگ خطر برای میراث فرهنگی به صدا درآمده/ یگان حفاظت میراث فرهنگی کمبود بنزین دارد!

*آقای زاهدی شما قبل‌تر درباره تخریب آثار باستانی به‌واسطه اقدامات گنج‌یابی گفتید، البته که یک مورد هم زیاد است اما از نظر فراوانی به مرحله‌ای رسیده که دیگر باید نگران بود؟

زاهدی: بله نگران کننده است، ببینید زمانی‌که یک باستان‌شناس با روش‌های علمی دست به کاوش می‌زند هم نوعی تخریب وجود دارد چه برسد به حفاری افراد قاچاقچی، آن هم در شب، اقدام‌شان تمام لایه‌های باستانی را تخریب می‌کند. متاسفانه این روند رو به افزایش است و زنگ خطر برای میراث فرهنگی به صدا درآمده است.

*یگان حفاظت میراث فرهنگی نتوانسته جلوی این قبیل اقدامات و تعرض به آثار باستانی را بگیرد؟

زاهدی: این یگان فعالیت خودش را انجام می‌دهد اما امکانات لازم را ندارد، یکی از بهترین پلیس‌های دنیا درخصوص حفاظت از آثار تاریخی پلیس ایتالیا است، شما امکانات پلیس ایتالیا برای حفاظت از آثار را بررسی کنید، از هلی‌کوپتر گرفته تا پهباد، انواع ماشین‌آلات، کشتی، قایق و موتور در اختیار دارد، الان یکی از مشکللات اساسی ما همکاران ما در یگان حفاظت برای بازدید از یک محوطه باستانی این است که بنزین ندارند. یگان حفاظت میراث فرهنگی مسلح نیست و شاید حتی یک باتوم هم در اختیار نداشته باشد. بنابراین یگان حفاظت نیاز به حمایت دارد.

*الان کدامیک از شهرهای ما بیشتر مورد حمله افراد به محوطه‌های باستانی برای گنج‌یابی قرار می‌گیرد؟

زاهدی: با توجه به آمارها الان در نقاط شمالی کشور استان‌هایی مانند گیلان و مازندران، و البته در استان‌های غربی ایران این قبیل اقدامات بیشتر است.

زاهدی: تمام آثاری که در زیر زمین وجود دارد متعلق به عموم جامعه است

*به‌نظر می‌رسد یک تناقض وجود داشته باشد، در شرع اگر کسی شی تاریخی هم پیدا کند برای خودش است، اما از طرفی قانون می‌گوید آن شی برای همه مردم است، این‌طور نیست؟

اروجی: زمان حضرت امام (ره) وقتی همین موضوع را از ایشان پرسیدند، امام فرمودند این موارد جزو انفال هست و باید به دولت تحویل داده شود، بنابراین از نظر شرعی حل شده است، لذا اگر کسی یک شی تاریخی براثر حفاری در خانه خودش هم پیدا کرد باید به میراث فرهنگی اطلاع دهد.

زاهدی: در فتوای برخی مراجع وجود دارد که اگر کسی شی تاریخی پیدا کند باید خمس آن را پرداخت کند تا شی برای خودش شود، البته این موضوع با همان سوال از حضرت امام برطرف شد. اما حتی اگر فتوای حضرت اما نبود اصلاً سخن مراجع به این معنا نبود که این شی هرجایی پیدا شود، منظور فقط در ملک شخصی بود، مثلاً کشاورز موقع کشاورزی ناگهان به یک شی تاریخی برمی‌خورد، بنابراین نباید طوری برداشت شود که ما هرجایی می‌توانیم کاوش کنیم و هرچی پیدا کردیم با گرداخت خمس برای خودمان برداریم، که البته به نظرم این موضوع هم با فتوای امام حل شده است. تمام آثاری که در زیر زمین وجود دارد متعلق به عموم جامعه است و دولت هم به عنوان نماینده مسئول تحویل گرفتن و نگهداری و مدیریت این آثار است.

*اگر کسی در خانه خودش، یا در جایی‌که مالکیت آن را دارد، یک شی تاریخی پیدا کند برای تحویل دادن به میراث فرهنگی پاداش دریافت می‌کند؟

اروجی: بله قانون داریم اگر کسی اشیای تاریخی پیدا کند و به میراث فرهنگی تحویل دهد به آن‌ها پاداش داده می‌شود.

حق‌الکشف آثار تاریخی چقدر است؟

*این پاداش چقدر است؟

زاهدی: در قانون حق الکشف می‌گوید اگر کسی در ملک شخصی خودش اثری پیدا کند و تحویل دهد، میراث فرهنگی موظف است به او حق‌الکشف پرداخت کند. اگر اشیای به‌دست آمده از جنس فلزات گرانبها مانند طلا و نقره باشد، مبلغی معادل با دو برابر وزن شی کشف شده به او گرداخت می‌کنند، یعنی اگر مثلاً شی از جنس طلا یک کیلو باشد، مبلغی معادل دو کیلو طلا به قیمت روز به او پرداخت می‌شود.

اگر شی کشف شده غیر از فلزات گرانبها باشد، مثلاً سفال باشد، ابتدا توسط میراث فرهنگی کارشناسی و قیمت گذاری می‌شود، بعد نصف مبلغ کارشناسی شده به فرد پرداخت می‌شود.

*وضعیت اشیای تاریخی تقلبی در کشور چه‌طور است؟

زاهدی: متاسفانه امروزه اشیای تقلبی زیاد شده است. طبق آمار در سال ۱۴۰۲ نزدیک به ۹۲ هزار قلم شی از کسانی‌که حفاری غیرمجاز انجام دادند کشف شد که نزدیک به ۸۲ هزار قلم آن جعلی و تقلبی بود، بنابراین بازار جعل و تقلب در این مملک داغ است، و حدود ۱۰ درصد آن اصالت داشتند.

سرنوشت مومیایی رضاه شاه چه شد؟

*سال ۱۳۹۷ مومیایی رضا شاه در شهر ری پیدا شد، سرنوشت این مومیایی چه شد؟

زاهدی: من اطلاعی ندارم.

*خود مدیران میراث فرهنگی هم اطلاع ندارند؟

زاهدی: شنیده‌ام شاید رده‌های بالای میراث فرهنگی درباره آن اطلاعاتی داشته باشند، ولی ما در جایگاه کارشناس اطلاعی نداریم.

*یکی از اعضای شورا شهر تهران همان موقع تایید کرد که آن مومیایی متعلق به رضا بود، اصلاً از میراث فرهنگی خواسته نشد که بررسی کند؟

زاهدی: احتمالا رده‌های بالای میراث فرهنگی اطلاعاتی دارند اما این‌که سرنوشت این مومیای چه شده اطلاعی ندارم.

*شما اطلاعاتی دارید آقای اروجی؟

اروجی: من هم اطلاعی ندارم.

سر قرار رفتن با گلمحمد برای خرید سکه؛ بلد نبود موز بخورد!

*آقای گل‌محمد به‌شما پیام نداده که قسم می‌خورم سکه پیدا کردم؟ (ماجرای یک پیامک جعلی است که برای کلاهبرداری به افراد ارسال می‌شد.)

اروجی: (با خنده) متاسفانه این کارها وجود دارد و افرادی که معتاد آثار عتیقه باشند به دام می‌افتند.

*شما چه‌طور آقای زاهدی جواب پیامک گل‌محمد را دادید؟ (با خنده)

زاهدی: من جواب دادم.(باخنده) برای من پیامک آمده بود که «مادرم گفته از قرآن استخاره کن، من استخاره کردم که شماره شما آمد.» پیام دادم که مگر شماره من در قرآن آمده است؟ یعنی همه‌اش کلاهبرداری است.

مورد واقعی دیده‌ام که کسی فریب این افراد را خورده و سرار قرار رفته است. شگرد جالبی هم دارند، اگر بخواهی سکه‌ها را کارشناسی کنی عکس یک سکه اصل را ارسال می‌کنند، اما مابقی سکه‌ها تقلبی است. طرف برای من تعریف می‌کرد که سر قرار با فردی که مدعی شده بود چوپان هم هست رفته بود تا سکه‌ها را خریداریکند، می‌گفت سر راه موز خریدم که دست خالی سر قرار نروم، رسیدم که آن‌جا موز را تعارف کردم، می‌گفت طرف برداشت موز را با پوست شبیه خیار خورد، فقط برای این‌که ثابت کند خیلی آدم ساده‌ای است، تا این حد افراد عجیبی هستند.

*عاقبت سر قرار رفتن با گل‌محمد بهتر از این هم نمی‌شود.(باخنده) آقای اروجی و زاهدی ممنون که دعوت ما را برای این گفت‌وگو پذیرفتید.

۲۳۳۲۳۳