دیانی: ظرف برنامه تلویزیونی برای کسی مثل حاج قاسم محدود است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دکتر شهاب، حاج قاسم سلیمانی از آن دست افرادی است که پس از شهادتش آثار مستند و برنامه‌های تلویزیونی مختلفی در رابطه با او، عملکردش در منطقه و ماموریت‌هایی که به سرانجام رساند تولید شده است. آثاری که هرکدام از آنها یک جنبه از زندگی حرفه‌ای و اثرگذاری حاج قاسم را روایت می‌کند و باتوجه به گستردگی این حوزه، هنوز هم بسیاری از بخش‌های زندگی این قهرمان ملی، دست نخورده باقی مانده است.

یکی از مدیوم‌هایی که در سال‌های اخیر به طور ویژه به این سوژه نگاه کرده، تلویزیون است. برنامه‌های متعددی در رابطه با شهید سلیمانی ساخته شده و این روند همچنان ادامه دارد. یکی از آخرین موارد این برنامه‌ها «لشگر قدس» است، برنامه‌ای ده قسمتی که هر شب از شبکه یک سیما پخش می‌شود و کارشناسان مختلف نظامی و سیاسی و تحلیلگران منطقه، نظرات خود را درخصوص عملکرد حاج قاسم و عملیات‌هایی که انجام داد مطرح می‌کنند.

در این برنامه محمدعلی حسن‌نیا و معین دسترنج به عنوان پژوهشگر و زینب افراخته به عنوان نویسنده حضور داشتند. سردبیر و کارگردان «لشگر قدس» هم میکائیل دیانی است. در حالی که فعلا دو سه قسمت از این برنامه به نمایش درآمده با میکائیل دیانی، مستندساز و سازنده این برنامه تلویزیونی است گفت‌و‌گو کردیم.

دیانی در رابطه با ایده ساخت برنامه «لشگر قدس» به خبرنگار دکتر شهاب توضیح داد: این برنامه، فصل دوم برنامه «جهانمرد» است که سال گذشته در سالگرد حاج قاسم داشتیم و تلاش‌مان بر این بود در یک فرم و قالب جدیدی بتوانیم در جهت تبیین آن چیزی که حاج قاسم در منطقه رقم زده و آن چیزی که ما به عنوان محور مقاومت می‌شناسیم گام برداریم.

وی افزود: ما در این برنامه معرفی و گزارش عملکردی از فعالیت‌های محور مقاومت و نگاه جامعی نسبت به منطقه را به مخاطب ارائه می‌دهیم. همانطور که مقام معظم رهبری تاکید کردند باید آنچه که در میدان رخ می‌دهد را تبلیغ کنیم، در این برنامه ما نیز همین مسیر را می‌رویم و سعی کردیم چیزی که دشمن نمی‌خواهد دیده شود، مواردی از حیث موفقیت‌ها و تاثیر جبهه مقاومت را به تصویر بکشیم.

استفاده از فرم و گرافیک جدید

کارگردان «لشگر قدس» درخصوص نوع روایت در این برنامه تلویزیونی هم گفت: فرم برنامه را از فرم رسانه‌های مرسوم دنیا مثل رویترز، بی‌بی‌سی و سی‌ان‌ان انتخاب کردیم که ساختار خوشه انگوری دارد. در این روش ما یک موضوعی را محور قرار می‌دهیم و ضمن اینکه این محوریت را توضیح می‌دهیم، به هر نقطه اتصال و شاخه جدیدی که می‌رسیم، وارد آن شاخه می‌شویم و مثل خوشه‌های انگور بخش‌های مجزا را تعریف می‌کنیم و مجدداً به شاخه اصلی برنامه برمی‌گردیم. در حقیقت سعی می‌کنیم دایره‌المعارفی از موضوع مقاومت را مطرح کنیم و اگر کسی خواست تخصصی‌تر به این سوژه نگاه کند، قلاب‌هایی را برایش ایجاد کنیم تا از آنها استفاده کند.

وی افزود: اساسا ما از روز اول فصل گذشته واین فصل وقتی می‌خواستیم این برنامه را طراحی کنیم به دنبال یک فرم متفاوت و نو بودیم تا مخاطب نوجوان و جوانی که برنامه را می‌بیند، با جذابیت بصری اثر درگیر شود. از این جهت هم خیلی از فرم‌های نوگرای برنامه‌سازی تلویزیونی را بررسی می‌کردیم و در خیلی از آنها هم تغییراتی ایجاد کردیم تا بتوانیم نسبت به خود آ‌ن‌ها هم تمایز ایجاد کنیم و این کار را با سه روش انجام دادیم. یکی از مسائل موضوع دکور بود که امسال هم مثل سال گذشته و برنامه «جهانمرد» دکوری متفاوت به جهت ساختاری طراحی و اجرا کردیم. سال گذشته ایده اصلی تونل‌های محور مقاومت بود و امسال اتاق عملیات بود. نکته دوم فیلمبرداری برنامه بود که سعی کردیم کار را به فضای مستند، به ویژه مستند سینمایی نزدیک کنیم تا برای مخاطب جذابیت داشته باشد. نکته سوم هم گرافیک کار بود که سعی کردیم از این نظر هم کاری کنیم ساختار برنامه متفاوت و بهتر از چیزی که در تلویزیون جمهوری اسلامی مرسوم است، باشد.

دیانی اضافه کرد: ما وقتی در مورد فرم صحبت می‌کنیم به تمام جنبه‌های آن فکر می‌کنیم. در این مستند هم موشن داریم، هم کمیک موشن، هم مستند کوتاه و هم پادکست که همه این سبک‌ها به مبنای محتوایی برنامه کمک می‌کند. در این برنامه همه ابزار‌های ممکن تصویری و مدیوم‌های مختلف در خدمت فرم قرار گرفته تا روایت ما را به درستی به تصویر بکشد.

وی در خصوص فرمول انتخاب مهمان‌ها و کارشناسان برنامه هم عنوان کرد: ما سال گذشته، براساس حضور میدانی، شاهد عینی بودن و به مسئله مرتبط بودن مهمان‌ها را انتخاب می‌کردیم. امسال هم بر همین مبنا پیش رفتیم با این ملاحظه که سعی کردیم، از بین نخبگان تحلیلی کشور آدم‌هایی که نزدیک‌ترین قرابت را به موضوع دارند انتخاب کنیم. به صورت خاص مثلا در مورد لبنان فردی را انتخاب کردیم که در حوزه لبنان مطالعات دارد، یا در رابطه با فلسطین از کارشناسی استفاده کردیم که مطالعات و تسلط خوبی به موضوعات این کشور دارد تا بتوانیم به صورت ریزتر و تخصصی‌تر بحث کنیم. البته همه مباحث و آن چیزی که در طول ۱۰ قسمت روایت می‌کنیم، یک تصویر کلان دارد که آن تصویر محور مقاومت است و همه این افراد به آن هم مسلط هستند.

چالشِ مشکلات امنیتی و اطلاعاتی

این مستندساز در رابطه با چالش‌های ساخت برنامه‌ای با این موضوع خاص هم گفت: معمولا وقتی می‌خواهیم در مورد محور مقاومت و حاج قاسم سلیمانی صحبت کنیم، دو چالش کلان داریم. یکی اینکه بخشی از آن چیزی که حاج قاسم سلیمانی در محور مقاومت رقم زده و آن چیزی که محور مقاومت در میدان رقم می‌زند، مرز‌های باریکی دارد که باید رعایت کنیم. مثلاً اینکه ما از جهت امنیتی و اطلاعاتی حرفی نزنیم که در کلیت جبهه چالش ایجاد کند. از این جهت ظرافت محتوایی برنامه بسیار بالاست و ما بایستی همه شئون و مسائل پیرامونی روایت هر ماجرایی را لحاظ کنیم. مسئله دوم هم این است که عملکرد حاج قاسم به جهت اثرگذاری در منطقه ابعاد به شدت وسیعی دارد که عموماً برنامه‌های تلویزیونی نمی‌توانند همه این ابعاد را روایت کنند و ما معمولاٌ بخشی از این ابعاد را روایت می‌کنیم.

وی با اشاره به این مسئله که پروسه تولید «لشگر قدس» هنوز به طور کامل به اتمام نرسیده گفت: ما در حال حاضر در فرآیند پس تولید هستیم و روزبه‌روز برنامه را برای پخش تلویزیونی آماده می‌کنیم. طراحی و ساخت دکور با توجه به فرم متفاوتی که داشت نزدیک به دو ماه زمان برد. علاوه بر آن ضبط برنامه هم ۲ هفته طول کشید و همزمان با ضبط و طراحی دکور، آیتم سازی‌ها انجام می‌شد. در کل تولید برنامه تلویزیونی «لشگر قدس» یک پروسه چند ماهه بود.

میکائیل دیانی در پایان سخنانش در پاسخ به این پرسش که در ساخت «لشگر قدس» چند درصد از خواسته‌هایت عملی شد، توضیح داد: متاسفانه به دلیل ظرفیت‌های یک برنامه تلویزیونی ما نمی‌توانیم همه چیز را نشان دهیم، مثلاً آن چیزی که ما به عنوان فعالیت‌های میدانی حاج قاسم سلیمانی می‌شناسیم و در پژوهش‌ها به آن می‌رسیم را صرفاً به صورت خیلی محدود می‌توانیم در برنامه اشاره کنیم. چون هم ظرف برنامه تلویزیونی محدود است و هم برخی محدودیت‌های اطلاعاتی امنیتی اجازه نمی‌دهد جزئیات مسائل را گفت. اما ما سعی کردیم آن چیزی که می‌توانیم را انجام دهیم و آن چیزی که می‌شود گفت را ارائه دهیم.