رسم و رسومات جالب کریسمس

فصل کریسمس با فرا رسیدن سرمای دل نشین و روشن شدن چراغ ها در گوشه وکنار جهان نویدبخش زمانی برای شادی تجدید دیدارها و تجربه ی سنت هایی دیرینه است. این جشن که ریشه در میلاد حضرت مسیح دارد فراتر از یک مناسبت مذهبی به رویدادی فرهنگی بدل شده که مردمان با پیشینه های مختلف را گرد هم می آورد. اما آنچه کریسمس را این قدر جذاب و پرمعنا می سازد مجموعه ای از رسم و رسومات جالب و گاه شگفت انگیز است که در طول قرن ها شکل گرفته و سینه به سینه منتقل شده اند. از تزیین درخت های همیشه سبز گرفته تا انتظار برای آمدن بابانوئل هر یک از این آیین ها داستانی برای گفتن دارند و بخشی از هویت فرهنگی مردمان در سراسر دنیا را تشکیل می دهند. درک این سنت ها نه تنها پنجره ای رو به فرهنگ های گوناگون می گشاید بلکه به ما کمک می کند تا عمق و غنای این جشن جهانی را بهتر درک کنیم. این محتوا به شما کمک می کند تا با مهم ترین و جالب ترین رسم و رسومات کریسمس در نقاط مختلف جهان آشنا شوید و درک عمیق تری از این جشن باشکوه پیدا کنید.

ریشه ها و تاریخچه رسم و رسومات کریسمس

بسیاری از رسم و رسومات کریسمس که امروزه می شناسیم ریشه در سنت های باستانی و پیش از مسیحیت دارند. برای مثال استفاده از درختان همیشه سبز و تزیین آن ها به جشن های زمستانی در اروپای شمالی بازمی گردد جایی که مردم برای گرامیداشت انقلاب زمستانی و امید به بازگشت خورشید شاخه های سبز را به خانه های خود می آوردند. این سنت ها به تدریج با جشن میلاد مسیح درآمیخته و معنای جدیدی یافتند. انتخاب تاریخ ۲۵ دسامبر نیز خود موضوعی تاریخی است؛ در حالی که تاریخ دقیق تولد مسیح مشخص نیست این روز با جشن های بت پرستی مانند ساتورنالیا در روم و جشن میلاد میترا همزمان بود. کلیسای اولیه با قرار دادن جشن میلاد مسیح در این تاریخ به دنبال جایگزینی این جشن ها با یک مناسبت مسیحی بود. به این ترتیب بسیاری از آیین های قدیمی مرتبط با نور سرما و پایان سال در قالب جشن کریسمس بازتعریف شدند و عناصری مانند هدیه دادن نورپردازی و گردهمایی های خانوادگی به تدریج به بخشی جدایی ناپذیر از این جشن تبدیل شدند. این ترکیب سنت های باستانی و باورهای مسیحی است که به کریسمس هویت فرهنگی غنی و چندوجهی بخشیده است.

نمادهای اصلی کریسمس و معنای آن ها

کریسمس سرشار از نمادهایی است که هر یک حامل معنایی عمیق و ریشه در تاریخ و فرهنگ دارند. شناخت این نمادها به درک بهتر این جشن کمک می کند. یکی از برجسته ترین نمادها درخت کریسمس است. این درخت همیشه سبز نمادی از زندگی و امید در دل زمستان سرد است و تزیین آن با چراغ ها و زیورآلات بازتابی از نور ستارگان و شادی میلاد است. تاج گل کریسمس که بر درها آویخته می شود دایره ای بی پایان است که نماد ابدیت و زندگی جاودان محسوب می شود. شمع های کریسمس به ویژه در فرهنگ های غربی نمادی از نور مسیح در تاریکی جهان هستند و فضایی گرم و روحانی ایجاد می کنند. رنگ های اصلی کریسمس یعنی سبز و قرمز نیز دارای اهمیت نمادین هستند؛ سبز نشان دهنده امید و زندگی ابدی و قرمز نمادی از خون مسیح و عشق الهی است. زنگوله ها نیز که صدایشان در ایام کریسمس شنیده می شود در گذشته برای دور کردن ارواح شیطانی به کار می رفتند و امروزه نماد شادی و نوید جشن هستند. هر یک از این نمادها بخشی از داستان کریسمس را روایت می کنند و به فضای جشن عمق و جلوه ای خاص می بخشند.

درخت کریسمس و تزیین آن

درخت کریسمس احتمالا شناخته شده ترین نماد این جشن در سراسر جهان است. استفاده از درختان مخروطی و همیشه سبز در جشن های زمستانی به قرن ها پیش از میلاد مسیح بازمی گردد اما سنت تزیین این درختان و آوردنشان به داخل خانه به شکل امروزی در آلمان قرن شانزدهم میلادی آغاز شد. مارتین لوتر رهبر اصلاحات پروتستان گفته می شود اولین کسی بوده که درخت را با شمع تزیین کرده تا یادآور نور ستارگان بر فراز اصطبل محل تولد مسیح باشد. این رسم به تدریج در اروپا و سپس در قرن نوزدهم به آمریکای شمالی راه یافت و به سرعت محبوب شد. تزیین درخت کریسمس یک فعالیت خانوادگی مهم است. از گوی های رنگی و براق که نماد سیارات یا میوه های بهشتی هستند گرفته تا ستاره یا فرشته ای که بر نوک درخت قرار می گیرد و نمادی از ستاره بیت اللحم یا فرشته ای است که میلاد را بشارت داد هر وسیله تزیینی داستانی دارد. رشته لامپ ها نیز که جایگزین شمع های خطرناک شدند نمادی از نور و شادی هستند. کاغذهای رنگی آب نبات ها و زنجیرهای دست ساز نیز به زیبایی و شخصی سازی درخت کمک می کنند و فضایی گرم و صمیمی در خانه ایجاد می کنند.

جوراب کریسمس و هدیه دادن

سنت آویختن جوراب کریسمس و دریافت هدیه در آن یکی دیگر از رسم های دوست داشتنی این ایام است. ریشه این رسم به داستان های مختلفی نسبت داده می شود از جمله افسانه ای درباره سنت نیکلاس (که بعدها به بابانوئل تبدیل شد) که سکه های طلا را از دودکش خانه ی سه دختر فقیر به داخل انداخت و آن ها در جوراب های آویزان کنار شومینه افتادند. این داستان به تدریج به این سنت منجر شد که کودکان جوراب های خود را شب قبل از کریسمس کنار شومینه یا تخت آویزان کنند تا بابانوئل یا سنت نیکلاس آن ها را با هدایای کوچک شیرینی یا میوه پر کند. هدیه دادن در کریسمس معنایی عمیق تر از صرفا مبادله اشیاء دارد. این سنت نمادی از هدایایی است که سه مجوس (مغ) به نوزاد مسیح تقدیم کردند و همچنین بازتابی از بخشندگی خداوند است. بسته بندی هدایا تبادل آن ها در صبح کریسمس و لذت گشودن آن ها بخشی جدایی ناپذیر از تجربه کریسمس است و بر اهمیت محبت سخاوت و شادی بخشیدن به دیگران تأکید دارد. این رسم به خصوص برای کودکان سرشار از هیجان و انتظار است و خاطرات شیرینی را می سازد.

تاج گل کریسمس و شمع ها

تاج گل کریسمس (Christmas Wreath) که معمولا از شاخه های همیشه سبز مانند کاج سرو یا صنوبر ساخته می شود و با روبان میوه کاج یا توت های قرمز تزیین می گردد نمادی باستانی است که در ایام کریسمس بر در ورودی خانه ها یا روی میزها قرار داده می شود. شکل دایره ای آن نمادی از ابدیت چرخه زندگی و جاودانگی روح است. شاخه های همیشه سبز نیز نشان دهنده زندگی و امید در دل زمستان هستند. آویختن تاج گل بر در خوش آمدگویی به مهمانان و نمادی از روح جشن و مهمان نوازی است. در برخی سنت ها به ویژه در آیین ادونت (Advent) که چهار هفته پیش از کریسمس است از تاج گل ادونت استفاده می شود که چهار شمع بر روی آن قرار دارد. هر یک از این شمع ها در یک یکشنبه از دوره ادونت روشن می شوند و نمادی از امید صلح شادی و عشق هستند. شمع پنجم (شمع مسیح) گاهی در مرکز تاج گل قرار گرفته و در روز کریسمس روشن می شود. نور شمع در طول تاریخ نمادی از نور الهی و هدایت بوده و در شب های بلند زمستان گرمی و آرامش را به ارمغان می آورد و یادآور نور مسیح در جهان است.

شخصیت های محبوب کریسمس

کریسمس با شخصیت های افسانه ای و تاریخی متعددی گره خورده است که هر یک نقشی در روایت و جشن این ایام دارند. برجسته ترین این شخصیت ها بدون شک بابانوئل (Santa Claus) است. این شخصیت دوست داشتنی که با لباس قرمز ریش سفید بلند و سورتمه ای پر از هدیه شناخته می شود نمادی از بخشندگی و شادی است. داستان بابانوئل ریشه در سنت نیکلاس اسقف نیکوکار قرن چهارم میلادی در میرای ترکیه امروزی دارد که به خاطر کمک به فقرا و هدیه دادن به کودکان شهرت داشت. با گذر زمان شخصیت سنت نیکلاس با فولکلورهای محلی به ویژه در اروپای شمالی ترکیب شد و به شکل امروزی بابانوئل تکامل یافت. او تجسمی از روح کریسمس و بخشندگی بی چشم داشت است که در شب کریسمس به خانه ها سر می زند و برای کودکان خوب هدیه می آورد. اعتقاد به بابانوئل و انتظار برای آمدن او بخش مهمی از جادوی کریسمس برای کودکان است و حس هیجان و شگفتی را در این ایام زنده نگه می دارد. این شخصیت محبوب فراتر از یک نماد به بخشی از هویت فرهنگی کریسمس در سراسر جهان تبدیل شده است.

بابانوئل (سانتا کلوز) و داستان او

داستان بابانوئل که در کشورهای مختلف با نام های متفاوتی مانند سنت نیکلاس سنت نیک کریس کرینگل یا پدر کریسمس شناخته می شود ترکیبی از تاریخ افسانه و بازاریابی مدرن است. همانطور که اشاره شد هسته اصلی این شخصیت سنت نیکلاس میری است که به خاطر کارهای خیرخواهانه اش به خصوص کمک به نیازمندان و کودکان شهرت داشت. در قرون وسطی جشن روز سنت نیکلاس در اروپا برگزار می شد و کودکان در این روز هدیه دریافت می کردند. با مهاجرت اروپایی ها به آمریکای شمالی این سنت ها نیز منتقل شدند. در قرن نوزدهم نویسندگانی مانند واشنگتن اروینگ و کلمنت کلارک مور با اشعار و داستان های خود شخصیت سنت نیکلاس را به سانتا کلوز تبدیل کردند که سوار بر سورتمه پرنده توسط گوزن ها کشیده می شود و از دودکش وارد خانه ها می شود. تصویر مدرن بابانوئل با لباس قرمز و شاداب تا حد زیادی نتیجه کمپین های تبلیغاتی شرکت کوکاکولا در دهه ۱۹۳۰ است که به تثبیت این شمایل در فرهنگ عامه کمک کرد. امروزه بابانوئل نمادی جهانی از روح بخشندگی شادی و جادوی کریسمس برای کودکان و بزرگسالان است و انتظار برای آمدن او هیجان خاصی به شب کریسمس می بخشد.

دیگر شخصیت های سنتی

در کنار بابانوئل کریسمس در فرهنگ های مختلف با شخصیت های سنتی دیگری نیز همراه است که داستان ها و نقش های متفاوتی دارند. در ایتالیا شخصیت «لافانا» (La Befana) یک جادوگر پیر مهربان است که شب ششم ژانویه (عید ظهور) سوار بر جارو پرواز می کند و برای کودکان خوب هدیه می آورد و برای کودکان بد زغال می اندازد. داستان او با سه مجوس مرتبط است که در راه یافتن نوزاد مسیح از او راهنمایی خواستند اما او ابتدا نپذیرفت و سپس پشیمان شد و به دنبال آن ها رفت اما هرگز به مقصد نرسید و از آن زمان هر سال در این شب به دنبال یافتن کودک مقدس برای کودکان دیگر هدیه می آورد. در برخی مناطق آلمان و اروپای مرکزی «کرامپوس» (Krampus) شخصیتی ترسناک است که همراه سنت نیکلاس ظاهر می شود و کودکان بد را مجازات می کند در حالی که سنت نیکلاس به کودکان خوب پاداش می دهد. در فرهنگ های اسکاندیناوی موجوداتی شبیه به گنوم ها یا الف ها به نام «نیسه» (Nisse) یا «تومته» (Tomte) با کریسمس مرتبط هستند که از مزرعه و خانواده محافظت می کنند و در ازای دریافت هدیه (معمولا یک کاسه فرنی) در کارهای خانه کمک می کنند. این شخصیت های متنوع غنای فرهنگی و گوناگونی سنت های کریسمس را در سراسر جهان نشان می دهند.

جشن ها و گردهمایی های کریسمس

کریسمس زمانی برای گردهمایی خانواده و دوستان و سهیم شدن در شادی و محبت است. این جشن ها شامل مجموعه ای از فعالیت ها و آیین هایی هستند که فضایی گرم و صمیمی ایجاد می کنند. یکی از مهم ترین بخش ها تهیه و صرف شام کریسمس است. این وعده غذایی که معمولا در شب کریسمس یا روز کریسمس سرو می شود شامل غذاهای سنتی مختلفی بسته به منطقه و فرهنگ است از بوقلمون بریان در آمریکای شمالی و بریتانیا گرفته تا غذاهای دریایی در ایتالیا یا غاز در آلمان. این شام فرصتی برای جمع شدن اعضای خانواده در کنار هم صحبت کردن و لذت بردن از همراهی یکدیگر است. تزیین خانه پخت شیرینی های مخصوص کریسمس مانند بیسکویت های زنجبیلی و کیک میوه و تبادل کارت های تبریک نیز بخش هایی از این گردهمایی ها هستند. بسیاری از خانواده ها در شب کریسمس یا صبح روز کریسمس دور هم جمع می شوند تا هدایای خود را باز کنند که لحظه ای پر از هیجان به ویژه برای کودکان است. این جشن ها و گردهمایی ها بر اهمیت خانواده دوستی و سهیم شدن در شادی در این ایام تأکید دارند و خاطرات ماندگاری را برای افراد ایجاد می کنند.

شام و شیرینی های کریسمس

شام کریسمس یکی از نقاط اوج جشن های این ایام است و غذاهای سنتی نقش مهمی در آن ایفا می کنند. در بریتانیا و کشورهای مشترک المنافع بوقلمون بریان با مخلفاتی مانند سیب زمینی برشته کلم بروکسل و سس کرنبری غذای اصلی است که اغلب با پودینگ کریسمس یا کیک میوه سنگین دنبال می شود. در ایالات متحده بوقلمون یا ژامبون از غذاهای رایج هستند. در ایتالیا شب کریسمس با ضیافت هفت ماهی (Feast of the Seven Fishes) جشن گرفته می شود در حالی که روز کریسمس شامل غذاهای گوشتی مانند بره یا گوساله است. در آلمان غاز یا اردک بریان غذای سنتی شام کریسمس محسوب می شود. علاوه بر شام اصلی پخت و پز شیرینی ها و دسرهای مخصوص کریسمس نیز یک سنت محبوب است. بیسکویت های زنجبیلی با اشکال ستاره فرشته یا آدمک کیک میوه پودینگ کریسمس یول لاگ (Yule Log) در فرانسه و استولن (Stollen) در آلمان از جمله این شیرینی ها هستند. بوی دارچین زنجبیل و میخک که در ایام کریسمس در خانه ها می پیچد بخشی از فضای دل نشین این جشن را می سازد. این سنت های آشپزی نه تنها شکم ها را سیر می کنند بلکه فرصتی برای سهیم شدن در مهارت ها و دستور پخت های خانوادگی و ایجاد حس گرما و با هم بودن هستند.

آوازهای کریسمس (کارولینگ)

آوازهای کریسمس که به آن ها «کارول» (Carol) گفته می شود بخش جدایی ناپذیری از موسیقی و فضای این جشن هستند. این آوازها که اغلب مضمون مذهبی (مانند تولد مسیح) یا مضامین مرتبط با زمستان و جشن دارند از قرون وسطی در اروپا رواج داشته اند. سنت «کارولینگ» به معنای گروهی آواز خواندن در ملاء عام یا در خانه ها به خصوص در شب های منتهی به کریسمس یک رسم محبوب است. گروه های آوازخوان ممکن است در خیابان ها بازارهای کریسمس کلیساها یا در خانه های همسایگان آواز بخوانند. این سنت نه تنها راهی برای سهیم شدن در شادی جشن و گسترش روح کریسمس است بلکه در برخی موارد گروه های کارولینگ برای جمع آوری کمک های مالی برای خیریه نیز فعالیت می کنند. از آوازهای مذهبی و سنتی مانند «شب خاموش شب مقدس» (Silent Night) و «ایمانداران بیایید» (O Come, All Ye Faithful) گرفته تا ترانه های پاپ مدرن با مضمون کریسمس مانند «همه چیزی که برای کریسمس می خواهم تویی» (All I Want for Christmas Is You) موسیقی کریسمس فضایی شاد و نوستالژیک ایجاد می کند و به مردم کمک می کند تا در حس و حال این ایام قرار بگیرند. شنیدن و خواندن این آوازها بخشی از تجربه فرهنگی کریسمس در بسیاری از کشورها است.

بازارهای کریسمس

بازارهای کریسمس (Christmas Markets) که به خصوص در اروپا ریشه در فرهنگ آلمانی و اتریشی دارند یکی از جذاب ترین رسم و رسومات این ایام هستند. این بازارها که معمولا از اواخر نوامبر آغاز شده و تا شب کریسمس ادامه دارند فضایی جادویی و پر از نور رنگ و عطر ایجاد می کنند. غرفه های چوبی کوچک انواع کالاها و خوراکی های مرتبط با کریسمس را عرضه می کنند؛ از زیورآلات دست ساز درخت کریسمس و شمع های معطر گرفته تا اسباب بازی های چوبی سنتی و لباس های زمستانی. بخش مهمی از جذابیت بازارهای کریسمس خوراکی ها و نوشیدنی های مخصوص آن هاست. شراب گرم ادویه دار (Glühwein) سوسیس های کبابی شاه بلوط داغ نان زنجبیلی (Lebkuchen) و انواع شیرینی ها و شکلات ها بوی دل انگیزی در فضا پخش می کنند. موسیقی کریسمس و نورپردازی های چشم نواز نیز به این فضا جلوه ای خاص می بخشند. بازارهای کریسمس فرصتی برای مردم محلی و گردشگران فراهم می کنند تا در فضای جشن قرار بگیرند هدایای کریسمس خریداری کنند و از خوراکی ها و نوشیدنی های فصلی لذت ببرند. این سنت تجسمی از روح اجتماعی و شاد کریسمس در فضای عمومی است.

رسم و رسومات جالب در کشورهای مختلف

یکی از جذابیت های کریسمس تنوع بی نظیر رسم و رسومات آن در سراسر جهان است که نشان دهنده آمیختگی این جشن با فرهنگ ها و تاریخ محلی است. در حالی که برخی نمادها مانند درخت کریسمس یا بابانوئل جهانی شده اند بسیاری از کشورها سنت های منحصر به فرد خود را دارند. برای مثال در کاتالونیای اسپانیا شخصیتی به نام «کاکا تیئو» (Caga Tió) وجود دارد که یک کنده چوبی با چهره ای خندان و کلاه قرمز است. کودکان از ۸ دسامبر تا شب کریسمس از او مراقبت می کنند و او را با پتو می پوشانند و به او غذا می دهند. در شب کریسمس کودکان در حالی که آوازی می خوانند کنده را با چوب می زنند تا «مدفوع» کند و هدایای کوچک و شیرینی از زیر پتویش بیرون بیاید. این سنت شاید عجیب به نظر برسد اما بخشی از فولکلور و شادی کریسمس در این منطقه است. در اوکراین تزیین درخت کریسمس با تار عنکبوت مصنوعی نمادی از خوش شانسی است که ریشه در افسانه ای درباره خانواده ای فقیر دارد که توانایی خرید تزیینات را نداشتند و عنکبوت ها در طول شب درخت آن ها را با تار پوشاندند که در صبح کریسمس در نور خورشید به نقره و طلا تبدیل شد. این نمونه ها نشان می دهند که چگونه کریسمس در هر گوشه از جهان رنگ و بوی محلی به خود می گیرد.

کریسمس در آلمان: بازارهای سنتی و درخت تزیین شده

آلمان به عنوان زادگاه بسیاری از سنت های مدرن کریسمس نقش پررنگی در شکل گیری رسم و رسومات این ایام داشته است. همانطور که پیش تر اشاره شد سنت تزیین درخت کریسمس به شکل امروزی از آلمان آغاز شد و از آنجا به سایر نقاط جهان گسترش یافت. آلمانی ها در تزیین درختان خود بسیار دقیق و باسلیقه هستند و از شمع های واقعی (هرچند امروزه بیشتر الکتریکی) گوی های شیشه ای دست ساز آب نبات ها و ریسه های کاغذی استفاده می کنند. بازارهای کریسمس (Weihnachtsmärkte) نیز یکی از برجسته ترین ویژگی های کریسمس در آلمان هستند. این بازارها در شهرهای مختلف آلمان از کوچکترین روستاها تا بزرگترین شهرها با فضایی دل نشین و پر از نور و عطر برپا می شوند. مردم برای نوشیدن شراب گرم (Glühwein) خوردن سوسیس های محلی و شیرینی های سنتی مانند Lebkuchen و Stollen و خرید هدایای دست ساز و تزیینات کریسمس به این بازارها می روند. سنت تقویم ادونت (Advent Calendar) نیز که از اول دسامبر شروع شده و هر روز تا کریسمس یک پنجره یا در کوچک آن باز می شود و حاوی شکلات یا هدیه ای کوچک است در آلمان ریشه دارد. این سنت ها کریسمس در آلمان را به تجربه ای گرم خانوادگی و سرشار از فضایی سنتی تبدیل کرده است.

کریسمس در ایتالیا: لافانا و صحنه تولد مسیح

کریسمس در ایتالیا به عنوان قلب کلیسای کاتولیک اهمیت مذهبی ویژه ای دارد اما سنت های فرهنگی خاص خود را نیز داراست. یکی از مهم ترین این سنت ها برپایی صحنه تولد مسیح (Presepe یا Presepio) است. این صحنه ها که معمولا با جزئیات فراوان و دقت هنرمندانه ساخته می شوند روایتگر داستان تولد مسیح در اصطبل بیت اللحم هستند و شامل مجسمه هایی از مریم یوسف نوزاد مسیح فرشتگان چوپانان حیوانات و سه مجوس می شوند. برپایی Presepe در خانه ها کلیساها و فضاهای عمومی یک سنت عمیق و محبوب در ایتالیا است و گاهی این صحنه ها بسیار بزرگ و شامل مجسمه های شخصیت های محلی و صحنه های زندگی روزمره نیز می شوند. همانطور که قبلا اشاره شد شخصیت «لافانا» نیز در فولکلور کریسمس ایتالیایی نقش دارد و در روز ۶ ژانویه (عید ظهور) هدیه می آورد. در برخی مناطق ایتالیا به جای بابانوئل این لافانا است که قهرمان اصلی هدیه دادن برای کودکان محسوب می شود. شام کریسمس در ایتالیا به خصوص در شب کریسمس با ضیافت هفت ماهی شهرت دارد که نمادی از پرهیز مذهبی پیش از روز مقدس کریسمس است. این ترکیب سنت های مذهبی عمیق و فولکلورهای محلی کریسمس ایتالیایی را منحصر به فرد می سازد.

کریسمس در مکزیک: پوزاداس و پیاتا

کریسمس در مکزیک با مجموعه ای از جشن ها و سنت های پرشور و رنگارنگ همراه است که ریشه در فرهنگ اسپانیایی و بومی این کشور دارند. یکی از مهم ترین این سنت ها «پوزاداس» (Las Posadas) است. این آیین که از ۱۶ تا ۲۴ دسامبر (۹ شب قبل از کریسمس) برگزار می شود بازسازی نمادین سفر مریم و یوسف در جستجوی مکانی برای اقامت در بیت اللحم است. هر شب گروهی از مردم نقش مریم و یوسف را ایفا می کنند و از خانه ای به خانه دیگر می روند و درخواست پناهندگی می کنند در حالی که گروه دیگر در داخل خانه آواز می خوانند و نقش صاحبخانه را بازی می کنند که ابتدا آن ها را راه نمی دهد و سپس می پذیرد. در نهایت همه وارد خانه شده و جشن با غذا آواز و شکستن «پیاتا» (Piñata) ادامه می یابد. پیاتا ظرفی مقوایی یا سفالی است که با کاغذ رنگی تزیین شده و با آب نبات و اسباب بازی پر می شود و کودکان با چشم بند و چوب سعی در شکستن آن دارند. شکل پیاتا در کریسمس معمولا ستاره ای هفت پر است که نمادی از هفت گناه کبیره است و شکستن آن با چوب (نماد ایمان) به معنای غلبه بر گناه است. این سنت ها کریسمس در مکزیک را به جشنی اجتماعی مذهبی و پر از شادی و همبستگی تبدیل کرده است.

کریسمس در استرالیا: جشن در تابستان

کریسمس در استرالیا تجربه ای کاملا متفاوت از نیمکره شمالی است زیرا در میانه تابستان گرم برگزار می شود. این تضاد فصلی سنت های کریسمس در استرالیا را شکل داده است. در حالی که بسیاری از نمادهای سنتی مانند درخت کریسمس و بابانوئل حفظ شده اند نحوه جشن گرفتن با آب و هوای گرم سازگار شده است. به جای نشستن کنار شومینه بسیاری از خانواده ها کریسمس را با پیک نیک در فضای باز رفتن به ساحل یا برگزاری باربیکیو جشن می گیرند. بابانوئل ممکن است با لباس شنا یا سوار بر تخته موج سواری دیده شود! شام کریسمس نیز اغلب شامل غذاهای سبک تر و خنک تر مانند غذاهای دریایی سالاد و دسرهای میوه ای است اگرچه بوقلمون و پودینگ کریسمس نیز همچنان محبوب هستند. آوازهای کریسمس نیز گاهی با مضامین تابستانی بازنویسی می شوند. یکی از سنت های محبوب در استرالیا «کارول ها در نور شمع» (Carols by Candlelight) است که در فضای باز برگزار می شود و هزاران نفر با روشن کردن شمع و خواندن آوازهای کریسمس دور هم جمع می شوند. با وجود تفاوت های آب و هوایی روح کریسمس یعنی گردهمایی خانواده بخشندگی و شادی در استرالیا نیز به همان اندازه زنده است و این جشن رنگ و بویی منحصر به فرد به خود می گیرد.

کریسمس در شرق اروپا: شب دوازدهم و ستارگان

در بسیاری از کشورهای شرق اروپا به خصوص آن هایی که پیرو کلیساهای ارتدوکس هستند تاریخ جشن کریسمس متفاوت است. بر اساس تقویم ژولینی کریسمس در تاریخ ۷ ژانویه برگزار می شود. این موضوع بر سنت ها و آیین های این منطقه تأثیر گذاشته است. یکی از سنت های مهم در برخی کشورهای شرق اروپا جشن «شب دوازدهم» (Twelve Days of Christmas) است که از روز کریسمس آغاز شده و تا عید ظهور (۶ ژانویه یا ۱۹ ژانویه در تقویم ژولینی) ادامه دارد و در این دوره جشن ها و آیین های مختلفی برگزار می شود. در لهستان شام شب کریسمس (Wigilia) بسیار مهم است و شامل ۱۲ غذای بدون گوشت است که نمادی از ۱۲ حواری مسیح هستند. یک جای خالی اضافی نیز سر میز گذاشته می شود برای مهمان ناخوانده یا به یاد عزیزان از دست رفته. سنت نگاه کردن به آسمان برای دیدن اولین ستاره شب (Gwiazdka) قبل از شروع شام نمادی از ستاره بیت اللحم است و نشان دهنده آغاز جشن است. در اوکراین همانطور که اشاره شد تزیین درخت با تار عنکبوت نمادی از خوش شانسی است. در برخی مناطق گروه های آوازخوان (Koliadnyky) در خانه ها آوازهای سنتی (Koliadky) می خوانند و در ازای آن شیرینی یا پول دریافت می کنند. این سنت ها نشان دهنده آمیختگی باورهای مذهبی عمیق با فولکلور محلی در جشن کریسمس در شرق اروپا هستند.

روح کریسمس و اهمیت آن در دنیای امروز

فراتر از تمام رسم و رسومات نمادها و جشن ها آنچه کریسمس را واقعا خاص می کند «روح کریسمس» است. این روح تجسمی از مفاهیمی مانند عشق بخشندگی مهربانی صلح امید و همبستگی است. در دنیای پرشتاب امروز کریسمس فرصتی فراهم می کند تا از هیاهوی زندگی روزمره فاصله بگیریم و بر ارزش های انسانی تمرکز کنیم. گردهمایی های خانوادگی تبادل هدایا کمک به نیازمندان و سهیم شدن در شادی دیگران همه بخشی از این روح هستند. کریسمس یادآور اهمیت روابط انسانی و نیاز به ارتباط عمیق تر با یکدیگر است. این جشن به ما امکان می دهد تا قدردان داشته هایمان باشیم و به کسانی که کمتر خوش شانس بوده اند توجه کنیم. فعالیت های خیریه و داوطلبانه در ایام کریسمس افزایش می یابد و بسیاری از مردم تلاش می کنند تا لبخندی بر لبان دیگران بنشانند. در نهایت روح کریسمس دعوتی است به مهربان تر بودن بخشنده تر بودن و تلاش برای ساختن دنیایی بهتر نه تنها در ایام جشن بلکه در تمام طول سال. این پیام جهانی است که کریسمس با تمام سنت های رنگارنگش برای بشریت به ارمغان می آورد.

ریشه درخت کریسمس از کجاست؟

سنت استفاده از درختان همیشه سبز در جشن های زمستانی به دوران پیش از مسیحیت در اروپا بازمی گردد اما تزیین آن به شکل امروزی در آلمان قرن شانزدهم آغاز شد.

بابانوئل واقعیت دارد؟

بابانوئل شخصیتی افسانه ای است که بر اساس سنت نیکلاس اسقف نیکوکار قرن چهارم شکل گرفته و نمادی از بخشندگی و شادی در کریسمس است.

چرا در کریسمس هدیه می دهیم؟

هدیه دادن نمادی از هدایای سه مجوس به نوزاد مسیح و همچنین بازتابی از بخشندگی الهی و محبت بین انسان ها در این ایام است.

تاریخ دقیق کریسمس چه روزی است؟

بیشتر مسیحیان کریسمس را در روز ۲۵ دسامبر جشن می گیرند اما برخی کلیساهای ارتدوکس که از تقویم ژولینی استفاده می کنند آن را در ۷ ژانویه جشن می گیرند.

تاج گل کریسمس نماد چیست؟

تاج گل کریسمس با شکل دایره ای و استفاده از شاخه های همیشه سبز نمادی از ابدیت زندگی جاودان و امید در فصل زمستان است.