روزی که فیلمساز مشهور امریکایی به تهران آمد

پل شریدر که به زودی با جدیدترین فیلمش راهی جشنواره کن می شود، پنج سال قبل در چنین روزی به بهانه حشنواره جهانی فیلم فجر در تهران حضور داشت و از سینمای ایران و آینده سینما صحبت کرد.

به گزارش دکتر شهاب، تا پیش از شیوع کرونا و تغییرات مدیریتی در سینما، چند سالی بود که جشنواره فیلم فجر نه فقط در بهمن ماه بلکه در اردیبهشت ماه با ساختار و شمایلی متفاوت برگزار می شد و میزبان سینماگران و فیلم هایی از کشورهای دیگر بود.  

جشنواره جهانی فجر با وجود برخی انتقادهایی که در داخل کشور نسبت به آن مطرح می شد، جایگاهی پیدا کرده بود که در همان چند دوره ی برگزاری چهره های بنامی از سینمای دنیا را به ایران کشاند از جمله پل ژوزف شریدر که درست در همین روز چهارم اردیبهشت ماه در نشستی خبری در پردیس سینمایی چارسو مقابل خبرنگاران ایرانی نشست.

شریدر -فیلمنامه نویس و کارگردان مشهور امریکایی – که فیلمنامه های «راننده تاکسی» و «گاو خشمگین» ساخته مارتین اسکورسیزی را نوشته و در روزهای گذشته فیلم جدیدش با نام «اوه، کانادا» به بخش مسابقه اصلی جشنواره کن راه یافته است، اردیبهشت سال 1398 به جشنواره جهانی فجر در تهران آمد و پس از برگزاری یک کارگاه فیلمنامه نویسی، در یک نشست خبری پاسخگوی سوال اهالی رسانه شد.

او در آن نشست با اشاره به اینکه «در دنیا چند فستیوال هستند که می توان جشنواره جهانی فجر را با آن ها مقایسه کرد مثل جشنواره تورنتو ولی از ابعاد این جشنواره و تعداد فیلم های حاضر در آن شگفت زده شدم» درباره آشنایی خود با سینمای ایران گفته بود: «درباره جایگاه سینمای ایران که تردیدی نیست چون جایگاه ویژه ای دارد. در 15 سال گذشته (تا سال 1398) سه نهضت ملی سینمای ایران، رومانی و آرژانتین شکل گرفته و همیشه این انتظار می رود که در هر جشنواره ای از سینمای ایران فیلمی حضور داشته باشد.  برای بیشتر ما در غرب، سینمای ایران با کیارستمی شروع شد ولی بعد به فرهادی رسیدیم و حالا هم فیلم های دیگری هستند. یکی از دوستان من گادفری چیشایر (منتقد آمریکایی) است که فیلم های ایرانی زیادی دیده و کتابی درباره سینمای ایران می نویسد و به من فیلم های ایرانی پیشنهاد می دهد.»

شریدر که سال گذشته در جشنواره فیلم ونیز با دریافت جایزه یک عمر دستاورد هنری تقدر شد، درباره آینده سینما با وجود شبکه های مختلف و کمپانی هایی مثل نتفلیکس بیان کرده بود: «من فکر می کنم در این صد سال هرچه آموختیم خیلی به کارمان نیاید چون همه چیز تغییر کرده، مدت زمان فیلم ها عوض شده و اینکه کجا فیلم ببینیم و چگونگی پخش و عرضه، همگی تغییر کرده است. قبلاً فکر می کردم در یک مقطع گذار هستیم ولی الان فکر می کنم در یک مقطع گذار دایم هستیم. الان دیگر بازار هدف، آمریکایی ها نیستند بلکه برای چینی ها می سازیم.»

وی همچنین با اشاره به رشد روزافزون تکنولوژی گفته بود: «در حالی که فیلم ها منحصر به کلاس خاصی از فیلم سازان بودند، تکنولوژی این مرزها را شکسته و هر کسی می تواند فیلم بسازد. پس خبر خوب برای آینده سینما این است که هر کسی می تواند فیلم بسازد ولی خبر بد این است که دیگر نمی شود امرار معاش کرد.»

شریدر در بخشی دیگر از آن نشست درباره اینکه به نظر می رسد شناختش از سینمای ایران بیشتر با فیلمسازانی باشد که به نوعی سیاسی شناخته شده اند، بیان کرده بود: «تا جایی که من می دانم دو نوع سینما در ایران وجود دارد؛ یکی برای مجامع عمومی است و یکی هم داخلی و من بیشتر فیلم هایی را دیده ام که بیرون نمایش داشته اند، اما فیلم هایی را که درباره جنگ بوده چون خارج از کشور چندان نمایشی نداشته مسلماً ندیده ام. شما مثل فیلیپین دو سینمای داخلی و خارجی دارید و به همین دلیل دو جشنواره فجر هم دارید. با این حال من هیچ کدام از کارگردان ها مثل کیارستمی، فرهادی و پناهی را سیاسی نمی دانم ولی می دانم فیلم های سیاسی جذابی می شود اینجا ساخت.

این فیلمساز امریکایی در آن مقطع در واکنش به تحریم های رییس جمهور وقت ایالات متحده (دونالد ترامپ) علیه ایران و آسیب های آن به هنرمندان و سینما با ابراز تاسف از تحریم ها اظهار کرده بود: «الان دورانی است که نمی شود به امریکایی بودن افتخار کرد، در حالی که من همیشه و حتی زمان جنگ ویتنام به آمریکایی بودنم افتخار می کردم. در حال حاضر آنچه پیش آمده به بهانه تغییر رژیم ایران و در واقع برای دستیابی به نفت و منابع طبیعی شما است و این چیزی است که در 100 سال گذشته وجود داشته و تاثیر یک هنرمند در مقایسه با ماشین پروپاگاندا خیلی اندک است. به همین دلیل به نظرم این وضعیت بسیار عذاب آور است.»

دیگر به آمریکایی بودنم افتخار نمی کنم

فیلم نامه نویس “راننده تاکسی” در ایران چه گفت؟

پایان خبر دکتر شهاب