روز ملی خلیج فارس

دهم اردیبهشت، بیش از یک تاریخ در تقویم ملی ایران است؛ این روز یادآور ایستادگی ملتی کهن در برابر هجمه ها و پاسداری از نامی است که ریشه در تاریخ و هویت جمعی ایرانیان دارد و نماد قدرت، افتخار و پیوند ناگسستنی با این آبراه استراتژیک است.

در عمق تاریخ این سرزمین، خلیج فارس همواره به مثابه شاهرگی حیاتی و گنجینه ای ارزشمند برای ایرانیان بوده است. این پهنه آبی نیلگون، نه تنها از نظر جغرافیایی و اقتصادی دارای اهمیت بی بدیل است، بلکه گهواره تمدن ها، مسیر تبادل فرهنگ ها و شاهراهی برای تجارت و ارتباط با جهان به شمار می آید. از دیرباز، دریانوردان و بازرگانان ایرانی بر موج های این دریا، حماسه ها آفریده و فرهنگ غنی ایران را به دوردست ها رهنمون شدند. گرامیداشت روز ملی خلیج فارس، در حقیقت گرامیداشت تمام این تاریخ پرفراز و نشیب، حماسه دلیرمردان و زنانی است که از این میراث گرانبها پاسداری کرده اند. این مقاله، سفری است به ژرفای زمان، تا ابعاد مختلف این روز بزرگ را از منظر تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی و سیاسی مورد واکاوی قرار دهد و معنای عمیق تر آن را در هویت ملی ایرانیان روشن سازد.

خلیج فارس: نگین آبی ایران، گهواره تمدن ها

موقعیت و ویژگی های جغرافیایی: قلب تپنده منطقه

خلیج فارس، این پهنه آبی درخشان، در جنوب غربی آسیا و در میان شبه جزیره عربستان و فلات ایران قرار گرفته است. این پیکره آبی که با تنگه استراتژیک هرمز به دریای عمان و سپس به آب های آزاد جهان متصل می شود، وسعتی بالغ بر ۲۴۰ هزار کیلومتر مربع دارد و از نظر بزرگی، پس از خلیج مکزیک و خلیج هودسن، سومین خلیج بزرگ جهان به شمار می رود. مرزهای این خلیج باشکوه از شمال با ایران، از غرب با کشورهای کویت و عراق و از جنوب با عربستان سعودی، بحرین، قطر و امارات متحده عربی همسایه است.

عمق متوسط خلیج فارس نسبتاً کم است، اما همین ویژگی، در کنار سواحل متنوع و جزایر بی شمار آن، زیست بوم غنی و منحصر به فردی را فراهم آورده است. در میان این جزایر، نام هایی چون قشم، کیش، خارک، ابوموسی و تنب های بزرگ و کوچک، همچون نگین هایی درخشان بر تارک خلیج فارس می درخشند. این جزایر، هر یک تاریخ و داستانی از خود دارند و نقش مهمی در تاریخ و اقتصاد منطقه ایفا کرده اند. قشم، به عنوان بزرگترین جزیره ایرانی، با ژئوپارک منحصر به فرد خود، زیست بوم های متنوع و فرهنگ بومی غنی، هر بازدیدکننده ای را شیفته خود می کند. کیش، با سواحل مرجانی و آب های زلال، مقصدی جذاب برای گردشگری به شمار می رود. خارک نیز، از دیرباز نقشی حیاتی در اقتصاد نفتی ایران ایفا کرده است.

اهمیت خلیج فارس تنها به زیبایی های طبیعی و جاذبه های گردشگری آن محدود نمی شود. این منطقه، بر روی یکی از بزرگترین ذخایر نفت و گاز جهان قرار گرفته و به همین دلیل، نبض انرژی جهانی در این آبراه می تپد. مسیرهای کشتیرانی بین المللی که از تنگه هرمز می گذرند، روزانه میلیون ها بشکه نفت را از کشورهای حاشیه خلیج فارس به اقصی نقاط جهان منتقل می کنند. این موقعیت استراتژیک، خلیج فارس را به کانون توجه قدرت های جهانی تبدیل کرده و همواره نقشی محوری در ژئوپلیتیک بین المللی داشته است. وجود بندرهای مهمی مانند بندرعباس در ایران، دبی و ابوظبی در امارات، و دمام در عربستان، نشانگر اهمیت تجاری و اقتصادی بی بدیل این پهنه آبی است.

دیرینگی نام «خلیج فارس»: از عمق تاریخ تا اسناد جهانی

نام «خلیج فارس» نه تنها یک اصطلاح جغرافیایی، بلکه یادگاری از دوران های کهن و شاهدی بر پیوستگی تاریخی این سرزمین با مردمان آن است. ریشه های این نام به هزاران سال پیش بازمی گردد، به دوران امپراتوری هخامنشیان، زمانی که تمدن ایران بر بخش عظیمی از جهان شناخته شده آن روزگار، سایه افکنده بود. در آن دوره، این دریا «دریای پارس» نامیده می شد و این نام، در گذر زمان و با تغییر زبان ها و فرهنگ ها، همواره با پسوند «فارس» شناخته شده است.

یکی از نخستین مستندات نام «خلیج فارس»، به آثار مورخان و جغرافی دانان یونانی باستان بازمی گردد. هرودت (۴۸۴ – ۴۲۵ ق.م)، پدر تاریخ، و کتزیاس (۴۴۵ – ۳۸۰ ق.م)، مورخ یونانی، در نوشته های خود از این آبراه به عنوان «پرسیکوس سینوس» (Persikos Sinus) به معنی «خلیج فارس» یاد کرده اند. گزنفون (۴۳۰ – ۳۵۲ ق.م) و استرابن (۶۳ ق.م – ۲۴ م) نیز در آثار خود به این نام اشاره کرده اند که خود گواهی بر قدمت و اصالت آن در زبان های اروپایی است. این نام گذاری، نه تنها در منابع یونانی، بلکه در کتب تاریخی رومی نیز به چشم می خورد و نشان می دهد که از قرون متمادی، این دریا در نظر غربیان نیز با نام ایران پیوند خورده بود.

با ظهور تمدن اسلامی، مورخان و جغرافی دانان بزرگ عرب نیز در آثار ارزشمند خود به کرات از نام «بحر فارس»، «خلیج فارس» یا «دریای پارس» استفاده کرده اند. ابوعلی احمدبن عمر معروف به ابن رسته در کتاب «الاعلاق النفیسه» (نوشته شده در سال ۲۹۰ هجری) به صراحت می نویسد: «اما از دریای هند خلیجی بیرون می آید به سمت سرزمین فارس که آن را «خلیج فارس» می نامند.» محمد عبدالکریم صبحی، در کتاب «علم الخرائط» نیز نقشه هایی را با ترجمه عربی ارائه کرده که در آنها دریای جنوب ایران «الخلیج الفارسی» و «بحر فارس» نامیده شده است. این مستندات نشان می دهد که حتی در زبان و فرهنگ عربی، این نام همواره معتبر و رایج بوده است.

نقشه ها و اطلس های معتبر جهانی، از قرون کهن تا دوران معاصر، همواره از نام «Persian Gulf» استفاده کرده اند. نقشه هایی که توسط دریانوردان و جغرافی دانان انگلیسی در قرون ۱۶ و ۱۷ میلادی تهیه شده اند، اسنادی غیر قابل انکار بر این حقیقت تاریخی هستند. بسیاری از اطلس های مشهور جهان، از جمله اطلس نشنال جئوگرافیک که از سال ۱۸۸۸ تاسیس شده، تا نیمه های قرن بیستم، هیچگاه نامی جز «خلیج فارس» را برای این پهنه آبی به کار نبرده اند. این یکپارچگی در نام گذاری، خود نشان دهنده اصالت و ریشه دار بودن این نام در حافظه تاریخی و جغرافیایی جهانی است و گواه می دهد که تا پیش از تحولات سیاسی قرن بیستم، هیچ تردیدی در مورد این نام وجود نداشته است.

نام «خلیج فارس»، نگین درخشان تاریخ و هویت ایرانی، قرن هاست که بر نقشه ها و کتب تاریخی جهان حک شده و میراثی ماندگار از تمدنی کهن به شمار می رود.

ریشه های نامگذاری روز ملی: از فتح هرمز تا پایداری نامی کهن

فتح هرمز و اخراج پرتغالی ها: فصلی از اقتدار ملی

روز دهم اردیبهشت، که به عنوان روز ملی خلیج فارس نام گذاری شده است، با واقعه تاریخی فتح هرمز و اخراج پرتغالی ها از این آبراه حیاتی در سال ۱۰۳۱ هجری قمری (۲۱ آوریل ۱۶۲۲ میلادی) پیوندی ناگسستنی دارد. پرتغالی ها، از اوایل قرن شانزدهم میلادی، با قدرت دریایی خود و با هدف تسلط بر مسیرهای تجاری شرق، در منطقه خلیج فارس حضور یافته و جزیره هرمز را به پایگاه اصلی خود تبدیل کرده بودند. هرمز، با موقعیت استراتژیک بی نظیر خود در دهانه خلیج فارس، به عنوان دروازه ورود به این آبراه و مسیر اصلی تجارت میان شرق و غرب، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بود. پرتغالی ها با تسلط بر این جزیره، کنترل تجارت دریایی را در دست گرفته و ظلم و ستم بسیاری بر مردم منطقه روا می داشتند.

شاه عباس اول صفوی، که به دنبال یکپارچه سازی و تقویت حاکمیت ایران بود، نمی توانست حضور استعمارگران پرتغالی را در آب های سرزمینی خود تحمل کند. او تصمیم گرفت تا با یک اقدام قاطع، این تهدید را از میان بردارد و حاکمیت کامل ایران را بر خلیج فارس بازگرداند. در این راه، نقش «امام قلی خان»، امیرالامرای فارس و سردار دلاور صفوی، بی بدیل بود. او که فرماندهی سپاه ایران را بر عهده داشت، با رشادت و تدبیر بی نظیر خود، خود را برای این نبرد سرنوشت ساز آماده کرد. سپاه ایران، با حمایت نیروی دریایی کمپانی هند شرقی انگلیس، که منافع مشترکی در تضعیف پرتغال داشت، عملیات آزادسازی هرمز را آغاز کرد.

این نبرد، داستانی از اراده ملی و شجاعت است. سپاهیان ایران، با شور و غیرت مثال زدنی، تحت فرماندهی امام قلی خان، قلعه مستحکم پرتغالی ها در هرمز را محاصره کردند. مقاومت پرتغالی ها که به استحکامات خود تکیه داشتند، شدید بود، اما اراده ایرانیان برای بازپس گیری سرزمینشان خلل ناپذیر بود. پس از دو ماه و چند روز محاصره و درگیری بی وقفه، سرانجام در روز ۲۱ آوریل ۱۶۲۲ میلادی، قلعه هرمز سقوط کرد و پرچم ایران بار دیگر بر فراز آن به اهتزاز درآمد. این پیروزی نه تنها به سلطه ۱۱۷ ساله پرتغالی ها بر هرمز پایان داد، بلکه پیامدهای منطقه ای و بین المللی گسترده ای داشت.

اخراج پرتغالی ها از هرمز، نقطه عطفی در تاریخ منطقه بود. این رویداد، پایه های استعمار پرتغال را در خلیج فارس لرزاند و راه را برای قدرت های نوظهور اروپایی هموار کرد. اما مهم تر از آن، این فتح، حاکمیت بی چون و چرای ایران را بر سراسر خلیج فارس تثبیت کرد و به ایران جایگاه یک قدرت بزرگ منطقه ای را بازگرداند. این پیروزی، نمادی از ایستادگی و اقتدار ملی بود که در حافظه تاریخی ایرانیان حک شد.

چالش تحریف نام «خلیج فارس»: آغاز نبردی فرهنگی-سیاسی

در حالی که نام «خلیج فارس» برای قرن ها به صورت بی وقفه و بین المللی به رسمیت شناخته شده بود، نیمه های قرن بیستم شاهد ظهور یک چالش جدید بود: تلاش برای تحریف این نام تاریخی. اصطلاح «خلیج عربی» برای اولین بار در اواسط دهه ۱۹۵۰ و اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی، همزمان با اوج گیری ناسیونالیسم عربی در منطقه، در برخی محافل و رسانه های عربی به کار برده شد. این اقدام، انگیزه های مختلفی داشت که عمدتاً ریشه در مسائل سیاسی و ژئوپلیتیک داشت.

برخی تحلیلگران بر این باورند که نقش عوامل خارجی، به ویژه بریتانیا، در ترویج این اصطلاح جدید بی تأثیر نبوده است. پس از ملی شدن صنعت نفت ایران و قطع روابط با شرکت های انگلیسی، نماینده سیاسی بریتانیا در بحرین از سال ۱۹۵۰ میلادی، عبارت «ساحل عربی» را برای بخش جنوبی خلیج فارس، که تحت الحمایه بریتانیا بود، رواج داد و سپس به تدریج کلمه «خلیج عربی» را جایگزین آن ساخت. این روند بعدها به کل خلیج فارس تعمیم داده شد. هدف از این تحریف، کمرنگ کردن نفوذ تاریخی و فرهنگی ایران در منطقه و ایجاد شکاف های هویتی و سیاسی بود.

در ابتدا، رسانه های گروهی در ایران در قبال این تحریفات تا حد زیادی سکوت اختیار کرده بودند. پژوهش ها و مقالات معدودی که در دفاع از نام خلیج فارس نوشته می شد، اغلب با مشکل انتشار مواجه بودند و دامنه نفوذ محدودی داشتند. اما با ورود به دهه ۱۳۸۰ شمسی (اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی) و گسترش اینترنت و وبلاگ ها، این وضعیت دگرگون شد. جامعه مدنی، فعالان فرهنگی و پژوهشگران، با استفاده از پتانسیل های فضای مجازی، شروع به انتشار مقالات، پژوهش ها و مستنداتی در دفاع از نام «خلیج فارس» کردند. این حرکت خودجوش مردمی، موجی از بیداری و آگاهی را در داخل و خارج از کشور ایجاد کرد و محافل رسمی را نیز وادار به واکنش و پیگیری موضوع ساخت.

روند رسمی نامگذاری روز ملی خلیج فارس: یک تصمیم ملی برای یک نام تاریخی

نقطه اوج بیداری عمومی و آغاز تحرکات رسمی برای پاسداری از نام خلیج فارس، به سال ۱۳۸۳ شمسی (۲۰۰۴ میلادی) بازمی گردد. در این سال، اطلس مشهور جهانی «نشنال جئوگرافیک»، که از زمان تأسیس خود در سال ۱۸۸۸ همواره از نام «خلیج فارس» استفاده کرده بود، در نسخه جدید خود، نام جعلی «خلیج عربی» را در کنار نام بین المللی «خلیج فارس» قرار داد. این اقدام، خشم و اعتراض گسترده ای را در میان ایرانیان، چه در داخل و چه در خارج از کشور، برانگیخت.

جامعه ایرانی، با ارسال هزاران ایمیل، نامه اعتراضی و سازماندهی یک طومار اینترنتی (پتیشن) با بیش از ۱۲۰ هزار امضا، به مؤسسه نشنال جئوگرافیک فشار آورد. این موج عظیم اعتراضات، بی سابقه بود و نشان دهنده عمق دلبستگی مردم به این نام تاریخی. در پی این اعتراضات، مدیر مؤسسه نشنال جئوگرافیک ضمن عذرخواهی رسمی از ملت ایران، قول داد که اشتباه خود را جبران کند. این پیروزی بزرگ، نشان داد که اتحاد و همبستگی ملی می تواند در برابر تحریفات بزرگ ایستادگی کند و از هویت یک ملت بزرگ پاسداری نماید.

این رویداد، کاتالیزوری برای اقدامات رسمی دولت ایران شد. پس از جلسات متعدد و بررسی های کارشناسی، هیئت وزیران در تاریخ ۲۶ فروردین ۱۳۸۳، آیین نامه و مصوبه ای شش بندی را برای ضرورت پاسداری و نظارت بر کاربرد صحیح نام خلیج فارس و هویت آن تصویب کرد. در ادامه این روند، شورای فرهنگ عمومی و سپس شورای عالی انقلاب فرهنگی، مسئولیت بررسی و پیشنهاد نام گذاری روزی خاص را برای خلیج فارس بر عهده گرفتند. پس از مشورت با گروه تاریخ دانشگاه تهران، روز دهم اردیبهشت، سالروز اخراج پرتغالی ها از هرمز، به عنوان تاریخ دقیق این رویداد تاریخی و نماد استعمارستیزی و بازگشت حاکمیت کامل ایران بر خلیج فارس، پیشنهاد شد.

سرانجام، در تاریخ ۲۱ تیرماه ۱۳۸۴ (۲۰۰۵ میلادی)، شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه شماره ۵۶۵ خود به ریاست رئیس جمهور وقت، پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی را تصویب کرد و روز «دهم اردیبهشت» به عنوان «روز ملی خلیج فارس» در تقویم رسمی کشور به ثبت رسید. این تصمیم، پاسخ قاطعانه و رسمی دولت ایران به تحریفات تاریخی بود و نشان دهنده اهمیت این موضوع در سیاست های کلان کشور. شخصیت هایی چون دکتر محمد عجم، پژوهشگر و کارشناس خلیج فارس، در این فرآیند نقش پررنگی ایفا کردند و از نخستین روزها، با نگارش مقالات، برگزاری همایش ها و پیگیری های مستمر، تلاش های بی وقفه و شجاعانه ای برای حفاظت از این نام تاریخی انجام دادند.

تجلی روز ملی خلیج فارس: اقدامات و بازتاب ها

از اولین گرامی داشت ها تا تثبیت در تقویم ملی

با وجود تصویب روز ملی خلیج فارس در سال ۱۳۸۴، سال های اولیه شاهد بی توجهی نسبی از سوی برخی نهادهای رسمی بود. تا چهار سال، هیچ نهادی برای برگزاری مراسم رسمی این روز پیشقدم نمی شد و شور و اشتیاق چندانی برای گرامیداشت آن وجود نداشت. این وضعیت، موجب نگرانی و اعتراض مجدد مدافعان نام خلیج فارس شد که با پیگیری های مجدانه، به دنبال زنده نگه داشتن این مناسبت مهم بودند.

نقطه عطف در این مسیر، به دهم اردیبهشت سال ۱۳۸۹ بازمی گردد. در این سال، با پیگیری های بی وقفه و مجدانه دکتر محمد عجم و موافقت وزارت خارجه و مدیرکل دفتر مطالعات سیاسی بین المللی، اولین میزگرد رسمی و دولتی برای گرامیداشت روز ملی خلیج فارس برگزار شد. این رویداد، که با پوشش گسترده رسانه های گروهی همراه بود، آغازی برای توجه بیشتر به این مناسبت مهم بود. اطلاع رسانی خبرنگاران و پوشش وسیع رسانه ها، موجب شد که در سال های بعد، رقابتی سالم میان نهادهای مختلف برای برگزاری هرچه باشکوه تر این روز شکل گیرد. دانشگاه خلیج فارس بوشهر و استانداری بندرعباس از جمله نهادهایی بودند که با جدیت به این عرصه وارد شدند.

از سال ۱۳۸۹ به بعد، دولت ایران توجه قابل ملاحظه ای به موضوعات مرتبط با خلیج فارس نشان داد. این رویکرد، در سال های اخیر نیز ادامه یافته و نهادهای حکومتی جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده اند تا تعهد و حساسیت خود را نسبت به این میراث فرهنگی و تاریخی نشان دهند. در سال ۱۳۹۱، برای اولین بار، امامان جمعه شهرهای مختلف کشور در خطبه های خود، به اهمیت و حقانیت نام «خلیج فارس» پرداختند و بر لزوم پاسداری از آن تأکید کردند. این اقدام، نشان دهنده عمق نفوذ و اهمیت این موضوع در سطوح مختلف جامعه و مسئولین بود. جشن ها، همایش ها و جشنواره های متنوعی در شهرهای حاشیه خلیج فارس و سراسر کشور برگزار شد تا این روز به بهترین نحو گرامی داشته شود.

فعالیت های فرهنگی، هنری و دیپلماتیک: صدای یک ملت

گرامیداشت روز ملی خلیج فارس، تنها به برگزاری مراسم رسمی محدود نمانده است؛ بلکه در طول سال، فعالیت های فرهنگی، هنری و دیپلماتیک گسترده ای با هدف پاسداری از این نام کهن و تقویت هویت ملی ایرانیان صورت می گیرد. یکی از مهم ترین این اقدامات، ثبت نام خلیج فارس به عنوان میراث معنوی ملی ایران در سال ۱۳۸۹ توسط سازمان میراث فرهنگی بود که گام بزرگی در جهت حفاظت از این میراث گرانبها محسوب می شود. تلاش ها برای ثبت جهانی نام خلیج فارس در یونسکو نیز همواره در دستور کار قرار داشته و پژوهش های عمیقی در این زمینه در حال انجام است. ثبت جهانی جنگل های حرا و ژئوپارک قشم، نمونه ای از موفقیت های ایران در این عرصه است که می تواند راه را برای ثبت های جهانی دیگر مرتبط با خلیج فارس هموار سازد.

برگزاری همایش ها و کنفرانس های علمی با حضور پژوهشگران برجسته داخلی و خارجی، یکی دیگر از اقدامات مهم در این زمینه است. این همایش ها، فرصتی برای ارائه مستندات تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی مرتبط با خلیج فارس فراهم می آورند و به تقویت مبانی علمی دفاع از نام آن کمک می کنند. در کنار رویدادهای علمی، جشنواره ها و رویدادهای هنری و ورزشی متعددی نیز برگزار می شود. به عنوان مثال، برنامه «بادبادک بازی» در سواحل خلیج فارس، با هدف افزایش آگاهی عمومی و ایجاد حس تعلق در نسل های جوان، برگزار شده است.

در فضای بین الملل، کمپین های نامه نگاری و پتیشن های آنلاین جهانی، نقش حیاتی در آگاهی بخشی و فشار بر نهادها و شخصیت های بین المللی داشته اند. پس از واقعه نشنال جئوگرافیک، هزاران نامه و امضا به نهادهای معتبر جهانی ارسال شد. از جمله این اقدامات، ارسال نامه به رؤسای جمهور آمریکا و مدیران شرکت های بزرگ فناوری مانند گوگل ارث بود که از آنها خواسته می شد تا از عبارت صحیح «خلیج فارس» استفاده کنند. این کمپین ها، صدای واحد ملت ایران را به گوش جهانیان رساندند و نشان دادند که ایرانیان در حفظ میراث خود، مصمم و یکپارچه اند.

«پاسداری از نام خلیج فارس، پاسداری از هویت، تاریخ و تمامیت ارضی ایران است؛ این نام، گنجینه ای است که نسل به نسل باید از آن صیانت کرد.»

بازتاب های داخلی و جهانی: تقویت همبستگی و هوشیاری

فعالیت های انجام شده برای گرامیداشت روز ملی خلیج فارس و دفاع از نام آن، بازتاب های گسترده ای در داخل و خارج از کشور داشته است. در داخل، پوشش رسانه ای گسترده و برگزاری مراسم در سطوح مختلف دولتی، دانشگاهی و مردمی، به تقویت غرور ملی و همبستگی اجتماعی کمک کرده است. مردم ایران، با احساس مسئولیت نسبت به این میراث گرانبها، فعالانه در کمپین ها و رویدادها شرکت می کنند و همین مشارکت، به افزایش آگاهی عمومی و ایجاد یک جبهه واحد در برابر تحریفات منجر شده است.

در سطح بین الملل، موضع گیری های قاطع مقامات ایرانی در مورد نام خلیج فارس، واکنش های متقابلی را از سوی کشورهای منطقه و برخی قدرت های جهانی به همراه داشته است. در حالی که برخی کشورها تلاش کرده اند تا همچنان از نام های جعلی استفاده کنند، پافشاری ایران و ارائه مستندات تاریخی، موجب شده است که بسیاری از رسانه ها و نهادهای بین المللی، به استفاده از نام صحیح «خلیج فارس» بازگردند. شبکه الجزیره، به عنوان نمونه ای بارز، در برخی برنامه های خود از نام «خلیج فارس» استفاده کرده است که این امر با واکنش مثبت بسیاری در ایران مواجه شد.

تأثیر بر افکار عمومی جهانی نیز قابل مشاهده است. با افزایش آگاهی از حقایق تاریخی و مستندات موجود، بسیاری از سازمان های بین المللی، از جمله سازمان ملل متحد، همچنان بر استفاده از نام «خلیج فارس» تأکید دارند و این نام را به عنوان نام رسمی و معتبر به کار می برند. این دستاوردها، نتیجه سال ها تلاش، پیگیری، و همبستگی ملی است که نشان می دهد دیپلماسی فرهنگی و مقاومت مردمی، می تواند در حفظ میراث های تاریخی مؤثر باشد و از جعل هویت یک ملت جلوگیری کند.

پیام واحد ایرانیان در سراسر جهان، همواره این بوده است: «خلیج، خلیج فارس است»، پیامی که از دل تاریخ برمی خیزد و اراده ای راسخ را نمایندگی می کند.

اهمیت پایدار روز ملی خلیج فارس: فراتر از یک تاریخ

روز ملی خلیج فارس، تنها یک مناسبت تقویمی یا یادبود یک واقعه تاریخی نیست؛ این روز، نمادی از اهمیت و تعهد پایدار یک ملت به میراث فرهنگی، هویت ملی و تمامیت ارضی خود است. اهمیت این روز، فراتر از یک تاریخ ساده است و ابعاد عمیق تری را دربرمی گیرد:

• پاسداری از هویت و تمامیت ارضی ایران: نام خلیج فارس، پیوندی ناگسستنی با هویت تاریخی و جغرافیایی ایران دارد. گرامیداشت این روز، به معنای دفاع از این هویت و تأکید بر حق حاکمیت ایران بر آب های سرزمینی خود است. در جهانی که تاریخ و جغرافیا می تواند دستخوش تحریف شود، پافشاری بر این نام، حفظ بخشی از تمامیت ملی است.
• مقابله با جعل و تحریف حقایق تاریخی: این روز، یادآور نبردی مستمر برای مقابله با جعل و تحریف حقایق تاریخی است. با توجه به تلاش های برخی کشورها برای تغییر نام «خلیج فارس» به نامی جعلی، گرامیداشت این روز، ابزاری قوی برای آگاهی بخشی و ارائه مستندات تاریخی معتبر به جهانیان است.
• تقویت غرور ملی و میهن پرستی: روز ملی خلیج فارس، فرصتی است تا نسل های کنونی و آینده، با تاریخ پرافتخار سرزمین خود و رشادت های نیاکانشان آشنا شوند. این آشنایی، به تقویت حس میهن پرستی، غرور ملی و تعلق خاطر به سرزمین کمک می کند و آنها را به پاسداری از این میراث تشویق می نماید.
• نمادی از تلاش های دیپلماتیک و فرهنگی: این روز، نمادی از پایداری و همبستگی ملت ایران در دفاع از حقوق خود در مجامع بین المللی است. فعالیت های دیپلماتیک، فرهنگی و مردمی که در طول سال برای حفاظت از نام خلیج فارس صورت می گیرد، نشان دهنده عزم راسخ ایران در این زمینه است و به عنوان الگویی برای دفاع از میراث های فرهنگی در برابر تحریفات عمل می کند.

اهمیت خلیج فارس، تنها به منابع سرشار نفت و گاز آن یا موقعیت ژئوپلیتیکش محدود نمی شود؛ این دریا، بخشی از روح و جان ایرانیان است، خاطره ای زنده از تمدنی کهن و پلی میان گذشته و آینده.

خلیج فارس، همیشه فارس: تعهدی ابدی

روز ملی خلیج فارس، دهم اردیبهشت، یادآور فصلی درخشان از تاریخ پر افتخار ایران و نمادی از ایستادگی، هوشیاری و پاسداری از نامی است که با جان و روح این سرزمین پیوند خورده است. این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف این روز مهم پرداخت، از جایگاه بی بدیل خلیج فارس در جغرافیا و اقتصاد منطقه گرفته تا ریشه های دیرین نام آن در اسناد تاریخی و جهانی. ماجراجویی قهرمانانه امام قلی خان در فتح هرمز و اخراج پرتغالی ها، به عنوان سنگ بنای نام گذاری این روز، نه تنها یادآور یک پیروزی نظامی است، بلکه نمادی از بازگشت حاکمیت و اقتدار ملی ایران بر آب های سرزمینی خود است.

در ادامه، به چالش های تحریف نام خلیج فارس و ظهور اصطلاحات جعلی پرداخته شد که چگونه با بیداری جامعه مدنی و فعالیت های خودجوش مردم، این حرکت به موجی از مقاومت تبدیل شد و در نهایت به تصمیم رسمی شورای عالی انقلاب فرهنگی برای نام گذاری این روز انجامید. از سال های اولیه بی توجهی تا برگزاری مراسم های باشکوه و گسترش فعالیت های فرهنگی، هنری و دیپلماتیک، هر گام در مسیر گرامیداشت روز ملی خلیج فارس، تبلور همبستگی و تعهد ملی ایرانیان بوده است.

نام «خلیج فارس» فراتر از یک واژه، میراثی گرانبهاست که از نسل های گذشته به امانت رسیده و به نسل های آینده سپرده خواهد شد. پاسداری از این نام، تنها دفاع از یک عبارت جغرافیایی نیست، بلکه دفاع از هویت، تمامیت ارضی، فرهنگ و تمدن هزاران ساله ایران است. این روز، به ما یادآوری می کند که چگونه یک ملت، با اتحاد و پایبندی به ریشه های خود، می تواند در برابر هرگونه تحریف و تعدی ایستادگی کند.

با وجود همه تلاش ها برای تحریف، واقعیت تاریخی و جغرافیایی تغییرناپذیر است. خلیج فارس، همیشه فارس بوده، فارس است و فارس خواهد ماند. این یک تعهد ابدی است، از سوی مردمی که با این آب ها نفس کشیده اند و تاریخشان با آن عجین شده است.