ظهور سویه کشنده‌تر «آبله میمونی» در آفریقا؛ تغییر نحوه انتقال ویروس و افزایش مبتلایانِ بدون علامت

به گزارش دکتر شهاب، متخصصان می‌گویند این بیماری که بدون کنترل منتشر می‌شود می‌تواند تهدیدی جدی برای صدها هزار نفر باشد چراکه ارائه دهندگان بهداشتی و متخصصان در حال حاضر منابع لازم برای مهار این سویه و جلوگیری از گسترش آن را در اختیار ندارند.

آبله میمونی یک عفونت ویروسی نادر است که بیشتر در مناطق دورافتاده مرکز و غرب آفریقا شایع است. این بیماری که ابتدا در میمون ها یافت شد، به آسانی بین افراد گسترش پیدا نمی‌کند اما می تواند از طریق تماس فیزیکی نزدیک منتقل شود.

علائم این بیماری شامل تب بالا، درد و بثورات پوستی است که بعدا به تاول تبدیل می‌شود. همچنین علائم بیماری معمولا خفیف هستند و برای اکثر افراد در مدت دو تا چهار هفته از بین می‌روند.

جمهوری دموکراتیک کنگو و همسایگانش هنوز در تاسف از شیوع ویرانگر این بیماری در سال‌های ۲۰۲۲-۲۳ که نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر را مبتلا کرد و باعث تب شدید، علائم شبیه به آنفلوآنزا و بثورات دردناک شد، به سر می‌برند.

با این حال، کارشناسان هشدار می دهند که هنوز اقدامات کافی برای جلوگیری از تکرار شیوع گسترده این بیماری همه گیر انجام نشده است. اکنون، نوع مرگبارتر این بیماری در حال عبور از مرزها با نرخ مرگ و میر گزارش شده ۱۰ درصدی در کودکان است و با ناتوانی مقامات برای محدود کردن شیوع آن، جمعیت و افراد بیشتری را تهدید می کند.

متخصصان هشدار می دهند که سویه جدید «Clade Ib» این بیماری قبلاً توانسته از مرزهای جمهوری دموکراتیک کنگو عبور کند و باعث مرگ ده‌ها نفر در هفته های اخیر بین بوروندی، آفریقای جنوبی و جمهوری دموکراتیک کنگو شده است.

از آنجایی که سرویس سلامت ملی انگلیس از کسانی که علامت بیماری دارند و از غرب آفریقا به انگلیس سفر می‌کنند، می‌خواهد که به دنبال کمک فوری پزشکی باشند، نگرانی در مورد آمادگی کشورهای آسیب‌دیده برای شناسایی و درمان بیماری قبل از گسترش آن افزایش می‌یابد.

ام پاکس که به طور معمول در مرکز و شرق آفریقا یافت می شود از اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی افراد را تحت تاثیر قرار داده است. در حالی که اکنون واکسنی برای این بیماری وجود دارد اما جذب آن در کشورهایی که فاقد منابع و زیرساخت برای یک برنامه هماهنگ هستند، کند بوده است.

نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۲۲ در طول شیوع جهانی این بیماری که بیشتر توسط نسخه ویروسی «Clade IIb» ایجاد شده بود، آلوده شدند.

به گزارش «دیلی میل»، ایالات متحده ۳۲ هزار و ۶۳ مورد ابتلا به این بیماری با ۵۸ مورد مرگ و میر را در طول دوره شیوع این بیماری گزارش کرده است.

اکنون، کارشناسانی که روندهای اخیر را دنبال می کنند، هشدار می دهند که یک نوع مرگبارتر این بیماری تمایل گسترش را با نرخ مرگ و میر پنج درصد در بزرگسالان و ۱۰ درصد در کودکان نشان می دهد.

بنابر گزارش اکونومیست، در حالی که نوع سال ۲۰۲۲ عمدتاً توسط تماس جنسی مرد با مرد منتقل می شد، به نظر می رسد نوع Clade Ib از طریق هر گونه تماس فیزیکی گسترش می‌یابد.

مقامات جمهوری دموکراتیک کنگو با ناامیدی واکسن‌های ام پاکس را برای مهار شیوع این بیماری در ماه ژوئن تأیید کردند.

به گفته متخصصان، این بیماری اکنون در حال گسترش به مناطقی است که از نظر تاریخی در آن بومی نبوده است و نگرانی از تکرار شیوع مرگبار سال ۲۰۲۲ را ایجاد می کند.

جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) با ۱۱ هزار مورد گزارش شده ابتلا به این بیماری تنها در سال جاری و هیچ نشانه‌ای از کندی روند ابتلا به آن در مرکز توجه قرار دارد.

دو سویه ام پاکس در حال حاضر در گردش است. اولی علائم شدیدتر و میزان مرگ و میر تا ۱۰ درصد را به همراه دارد. دومی که مسئول شیوع این بیماری در سال ۲۰۲۲ است، کمتر کشنده است اما در گذشته توانسته است در خارج از آفریقا گسترش یابد.

در همین حال، پروفسور «دیوید هیمن» از دانشکده بهداشت و پزشکی استوایی لندن گفت که ام پاکس می تواند به زودی جایگاه اپیدمیولوژیک باقی مانده از آبله را پر کند و این واکسن دیگر در پیشگیری از موارد موثر نیست.

وی اظهار کرد: انتقال از فرد به فرد در حال حاضر رخ می دهد و اگر افراد مبتلا به عفونت به کشورهای دیگر سفر کنند، شیوع بیماری از فرد به فرد ممکن است رخ دهد.

به گفته این متخصص، از آنجایی که تصور می شود میزان مرگ و میر این عفونت ۱۰ درصد است و در افرادی که با عفونت HIV زندگی می کنند بیشتر است، خطر عوارض جدی بالا است. اگرچه جهان برای شیوع ام پاکس در خارج از آفریقا در حال آماده شدن است، وضعیت در آفریقا همچنان نادیده گرفته می شود و جان افراد در جمهوری دموکراتیک کنگو به خطر می افتد.

همچنین «برایان لابوس»، استادیار گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی دانشگاه نوادا لاس وگاس، توضیح داد: در کنترل این شیوع تعدادی چالش وجود دارد.

وی افزود: ما شاهد گسترش این بیماری در اردوگاه‌های آوارگان بوده‌ایم، جایی که تراکم بالای جمعیت خطر گسترش بیماری‌های عفونی را افزایش می‌دهد.

او هشدار داد که این ویروس، جهش یافته است و اکنون راحت تر بین مردم پخش می شود. همچنین کمبود و عدم دسترسی به واکسن‌ها هم معضلی دیگر است.

وقتی این مشکلات را به چالش‌های معمول کنترل بیماری در محیط‌های دورافتاده و با منابع کم اضافه می‌کنید، کنترل شیوع بیماری بسیار دشوار است.

بنابر این گزارش کودکان قربانیان اصلی این بیماری در جمهوری دموکراتیک کنگو بوده اند که ۶۷ درصد موارد ابتلا و ۷۸ درصد از مرگ و میرهای گزارش شده را متحمل شده اند.

به گفته متخصصان، سویه Ib به دلیل پتانسیل گسترش جهانی که دارد، قابل توجه است.

سویه جدید می تواند از طریق تماس با حیوانات آلوده، مصرف گوشت آلوده و تماس غیر جنسی بین افراد گسترش یابد.

مبتلایان به سویه جدید و کشنده‌تر همگی با بثورات پوستی مواجه شده‌اند. همچنین بیش از نیمی از آنها تب و/یا غدد لنفاوی متورم داشته اند و «اکثریت قریب به اتفاق» دچار ضایعات اندام تولیدمثلی شدند.

با این حال، افزایش مبتلایانِ فاقد علامت، سطح نگرانی را افزایش داده است از این حیث که این بیماری می تواند بدون کنترل و بدون ابزاری برای شناسایی و قرنطینه ناقلین، از مرزها عبور کند.

تشخیص این موارد در آزمایشگاه «سخت‌تر» بوده است زیرا روش‌های آزمایش غیرقابل اعتماد بوده و چالش‌های بیشتری را برای کسانی که برای مهار شیوع تلاش می‌کنند، ایجاد می‌کند.

سرویس سلامت ملی انگلیس اکنون از افرادی که در سه ماه گذشته به غرب آفریقا سفر کرده‌اند و علائمی از خود نشان می‌دهند، می‌خواهد به دلیل ترس از انتشار ویروس از آفریقا به سایر نقاط جهان، فوراً به پزشک مراجعه کنند.

افزایش موارد ابتلا به ام پاکس در ۲۰۲۲ در اروپا و ایالات متحده و خارج از مناطقی که این بیماری در آن‌ها بومی است، سازمان جهانی بهداشت را بر آن داشت تا در ژوئیه ۲۰۲۲ یک وضعیت اضطراری بهداشت عمومی را با نگرانی بین‌المللی اعلام کند؛ بالاترین زنگ خطری که می تواند به صدا درآید. با این حال، این هشدار در ماه مه ۲۰۲۳ به پایان رسید اما این سازمان به مردم توصیه کرد که همچنان مراقب باشند.

پایان خبر دکتر شهاب