علت و انواع بیماری شقاق مقعدی

بیماری شقاق مقعدی به عنوان یکی از بیماری‌های ناحیه مقعد نیازمند درمان است و بسیار مهم است بیماران با این بیماری و نحوه درمانش آشنا باشند. شقاق مقعدی که آن را با نام فیشر نیز می‌شناسند به یک شکاف یا ترک باریک در پوست دیواره مقعد و مخاط اطراف آن گفته می‌شود که به طور معمول در نیمه تحتانی مقعد رخ می‌دهد. این بیماری درست در ناحیه‌ای از مقعد به وجود می‌آید که تمرکز گیرنده‌های عصبی در آن بسیار بالاست و همین مسئله باعث می‌شود آسیب به ناحیه درد بسیاری را برای فرد به وجود آورد.

بیماری شقاق مقعدی می‌تواند هرازگاهی در بدن افراد به وجود آید و زخم آن به شکل خودبه‌خود بهبود پیدا کند؛ هرچند بهتر است بیماران با مراقبت‌های خانگی و درمان‌های جدی‌تر آن را مداوا کنند.

بیماری شقاق مقعدی علائم  خاصی دارد که باید جهت تشخیص این بیماری به آنها توجه داشت. این علائم به شرح زیر هستند:

• خونریزی به رنگ قرمز روشن در هنگام اجابت مزاج
• مشاهده ترک یا شکاف در اطراف ناحیه مقعد
• وجود یک زائده کوچک یا نشانه بر روی پوست اطراف مقعد
• تورم و التهاب در ناحیه مقعد
• احساس درد در هنگام اجابت مزاج
• سرخ شدن مقعد
• خروج ترشحات چرک آلود از ناحیه ترک شقاق

با توجه به نشانه‌های فوق بیماران می‌توانند بیماری شقاق مقعدی را در صورت وجود تشخیص دهند تا با مراجعه به پزشک هرچه سریع‌تر روند درمان آغاز گردد.

علت فیشر مقعدی چیست؟

یکی از موارد بسیار مهم در روند آشنایی با بیماری شقاق مقعدی آشنایی با علت فیشر است. دلایل متعددی می‌توانند باعث ابتلا فرد به بیماری شقاق شوند. اصلی‌ترین دلیلی که باعث ابتلا به این بیماری می‌شود ایجاد فشار بیش از اندازه به ناحیه مقعد است. دلایل متعددی می‌توانند این فشار و آسیب را به ناحیه مقعد وارد کنند که به شرح زیر هستند:

• یبوست
• اسهال مزمن
• رابطه جنسی مقعدی
• زایمان سخت
• تنگی بیش از حد عضلات دریچه مقعد
• بارداری
• خاراندن بیش از حد مقعد در هنگام ابتلا به انگل‌ها و بیماری‌های پوستی
• تمیز کردن مقعد با دستمال‌های زبر و خشن
• سرطان راست‌روده

همچنین دلایل زیر را نیز به عنوان علت شقاق مقعدی مطرح می‌کنند:

• بیماری اچ آی وی HIV
• سیفلیس
• هرپس سیمپلکس
• سرطان مقعدی
• بیماری سل

موارد گفته شده از جمله دلایلی هستند که در جواب سؤال علت فیشر مقعدی چیست؟ مطرح می‌شوند و افراد برای جلوگیری از ابتلا به بیماری شقاق و یا در روند درمان این بیماری باید به آنها توجه داشته باشند. از میان دلایل گفته شده یبوست به عنوان عامل اصلی بیماری شقاق معرفی می‌شود؛ زیرا این عارضه در بسیاری از افراد شایع است و به دلیل سفت و سخت شدن مدفوع و ایجاد فشار در هنگام اجابت مزاج به راحتی می‌تواند به پوست دهانه مقعد آسیب وارد کند و باعث ابتلای فرد به بیماری شقاق شود.

انواع فیشر چیست؟

از دیگر مواردی که در شناخت بیماری شقاق مقعدی از اهمیت بالایی برخوردار است آشنایی با انواع فیشر است.

شقاق مقعدی به دو شکل زیر در بدن افراد دیده می‌شود:

شقاق حاد

زمانی که بیماری فیشر برای اولین بار در بدن فرد به وجود آید به آن شقاق حاد گفته می‌شود. شکاف یا پارگی ناشی از شقاق حاد یک شکاف سطحی است و به طور معمول با درمان‌های خانگی و استفاده از پمادهای مخصوص شقاق بهبود پیدا می‌کند. شقاق حاد بین ۶ تا ۸ هفته با روش‌های مراقبت خانگی یا استفاده از پمادها درمان می‌شود.

شقاق مزمن

در صورتی که شقاق حاد درمان نشود و شکاف و پارگی ناشی از فیشر عمیق گردد به این شقاق مزمن گفته می‌شود. شقاق مزمن با درد بسیاری همراه است و درمان آن تنها از طریق روش‌های تهاجمی همچون جراحی یا لیزردرمانی شقاق امکان‌پذیر است.

تفاوت شقاق حاد و مزمن از دیگر نکاتی است که باید در هنگام آشنایی با این بیماری به آن توجه داشت. از جمله تفاوت‌های شقاق حاد و مزمن باید به موارد زیر اشاره کرد:

شکل بیماری

همان‌طور که گفته شد شقاق حاد به شکاف یا ترک تازه و کم‌عمق در مخاط مقعد گفته می‌شود در صورتی که در شقاق مزمن ترک عمیق‌تر شده و طور معمول بافت‌های زیرین را درگیر می‌کند.

علائم

تفاوت شقاق حاد و مزمن در علائم آنها نیز دیده می‌شود. به طور معمول علائم شقاق حاد به شکل ناگهانی و شدید بروز پیدا می‌کند به‌طوری‌که فرد درد شدیدی در هنگام دفع مدفوع دارد و یا خونریزی می‌کند. در شقاق مزمن علاوه بر علائم معمول شقاق ممکن است در اطراف شقاق بافت اسکار یا زخم نیز دیده شود.

روش‌های درمانی

دیگر تفاوت شقاق حاد و مزمن به درمان انواع شقاق باز می‌گردد. درمان انواع شقاق به شکل زیر انجام می‌شود:

درمان شقاق حاد

برای درمان شقاق حاد به طور معمول پزشکان مراقبت‌های خانگی را پیشنهاد می‌کنند. مراقبت‌های خانگی شامل تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی افراد است که می‌تواند نقش مهمی را در بهبود این بیماری ایفا کند. از جمله روش‌های درمان خانگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مصرف غذاهای پر فیبر همچون میوه و سبزیجات
• مصرف آب بیشتر
• درمان یبوست و اسهال مزمن
• نشستن در حمام سیتز
• داشتن تحرک و انجام ورزش در طول روز
• مصرف ملین‌ها
• خودداری از زور زدن در هنگام اجابت مزاج
• استفاده از پمادهای آنتی فیشر

درمان فیشر مزمن

فیشر مزمن برای مداوا نیاز به درمان‌های جدی‌تری دارد که به شرح زیر هستند:

• اسفنکتروتومی به دو شکل باز و بسته
• فیشرکتومی
• فلپ پیشرفته
• لیزردرمانی شقاق 

از میان روش‌های نام برده امروزه لیزردرمانی شقاق یکی از روش‌های بسیار محبوب درمانی است. جراحان برای استفاده از این روش از دستگاه‌های لیزر CO2 استفاده می‌کنند و به مداوای بیماری می‌پردازند. روش لیزردرمانی شقاق یک روش کم تهاجمی به شمار می‌رود؛ زیرا زخم شقاق را از بین می‌برد و ناحیه را ترمیم می‌کند. این روش نیازی به بیهوشی و بستری شبانه ندارد و بدون درد و خونریزی است.

درمان شقاق با لیزردرمانی امروز در مراکز تخصصی متعددی انجام می‌شود که یکی از آنها مرکز درمان فوری نام دارد. در این مرکز درمانی بیماری شقاق تحت نظر پزشکان فوق‌تخصص کولورکتال با استفاده از دستگاه‌های مجهز و به روز درمان می‌شود تا بیماری شقاق برای همیشه مداوا گردد.