محمد جواد ظریف: کسی که مهاجرت کرد دشمن نیست/ یک آقای روحانی در کربلا به من گفت خدا ذلیلت کند/ سال 94-95 مهاجرت معکوس به ایران درحال شکل گیری بود

به گزارش دکتر شهاب: مهاجرت نیروهای متخصص از ایران آن قدری شده که سبب ساز نگرانی شود، نیروهای متخصصی که در همین کشور آموزش می بینند اما زمان بهره برداری که می رسد مهاجر می شوند و از ایران می روند، برخی هم خیلی قبل تر از آن که فارغ التحصیل شوند به فکر مهاجرت هستند، به گفته علی جعفریان رییس سابق دانشگاه علوم پزشکی تهران: «دانشجوی سال اول پزشکی به فکر مهاجرت است.» حالا با همین موضوع نشستی با عنوان «آسیب شناسی مهاجرت نخبگان» در خانه اندیشمندان علوم انسانی ایران برگزار شد. محمدجواد ظریف، وزیر سابق امور خارجه، یکی از سخنرانان این نشست بود، او مهاجرت نخبگان را از سه زاویه زمامداران، مردم، و وضعیتی تحت عنوان ناامیدی بررسی کرد.

مردم را فدای حوزه هایی کردیم که در آن مزیت نداریم

ظریف در ابتدای سخنان خود با اشاره به فراموش شدن نگاه «انسان محور» توسط زمامداران گفت: «مشکل عمده به نگرش ما برمی گردد که مزیت نسبی ایران و انقلاب اسلامی را فدای حوزه هایی کردیم که در آن ها مزیت نداریم، مهمترین مزیت نسبی ما مردم هستند و نگاه انسان محوری که باعث شد در ابتدای انقلاب نفوذ گسترده ای هم در داخل کشور و هم در جهان داشته باشیم، اما به دلایلی نگاه ما از توانمندی نرم افزاری به توانمندی های سخت افزاری منحرف شد، درحالی که علاوه بر توسعه، توانمندی و بازدارندگی انسان محور است و ابزار محور نیست.»

او ادامه داد: «کسی که جنگ را مقاوت کرد، کسی که در برابر تحریم مقاومت می کند، کسی که باعث شد جنگ سال 2002 به ایران نیاید و به عراق برود، کسی که باعث شد در سال 2008 فوردو را نزنند (حمله نظامی) مردم بودند، و هرچه ما از این مردم دور شدیم توانمندی و جذابیت مان برای مردم کمتر شد. لذا جاذبه ای نیست که مردم را نگه دارد و جذب کند، این مشکل مربوط به سامانه زمامداری است که به مهاجرت نخبگان می انجامد.»

صداو سیما ذلت و ناامیدی برسازی می کند

محمدجواد ظریف در بخش دوم سخنان خود به بازتولید نا امیدی در جامعه اشاره کرد و آن را یکی از دلایل مهاجرت نخبگان دانست، او گفت: «مشکل دوم در افزایش مهاجرت بین سامانه زمامداری و مردم وجود دارد، که آن امید به آینده است، هرکسی که می خواهد مهاجرت کند نگران آینده است، جوان برای آینده خودش نگران است و افراد میانسال برای آینده فرزندانشان نگران هستند، لذا امید به آینده ارتباط بسیار مستقیمی با مهاجرت دارد.»

ظریف ادامه داد: «مهاجرت معکوس نخبگان در سال های 94-95 در حال شکل گیری بود، برای این که امید ایجاد شده بود، همان امید بود که میزان تورم را پایین آورد وگرنه اتفاق اقتصادی نیفتاده بود، متاسفانه خودمان امید را نابود کردیم، چون امید مانند عزت تا حد زیادی برساخته است دستگاه تبلیغاتی می تواند امید و عزت را برسازی کند، اما ما متاسفانه با یک سیاست منسجم ناامیدی و ذلت را در این کشور برسازی کردیم.»

وزیر سابق امور خارجه با ذکر یک خاطره بیان کرد: «من درکربلا بودم یک برادر جانباز حزب الله لبنان به من گفت که شما برای اسلام و تشیع عزت آفریدی، در همان کربلا یک آقای روحانی به من گفت خدا ذلیلت کند که ما را ذلیل کردی، چطور می شود که یک مجاهد لبنانی فکر می کند که ما عزت آفریدیم اما یک روحانی ایرانی فکر می کند که ما ذلت آفریدیم؟ او پای تلویزیون لبنان نشسته و واقعیت ها را دیده اما این روحانی ایرانی پای صدا و سیما نشسته که یک بمباران ذلت آفرین است. آقای اوباما گفت «اگر می توانستم یک پیچ و دکتر شهاب از برنامه هسته ای ایران باقی نمی گذاشتم ولی نمی توانم.»، اما تلویزیون ایران قسمت «ولی نمی توانم» را منتشر نمی کند، یعنی به جای این که از حرف اوباما عزت و امید برسازی کند، ذلت و ناامیدی برسازی می کند، در این وضعیت جوان ما چه کار کند؟ نتیجه اش این می شود که جوان ]از کشور[ می رود.»

کسانی که مهاجرت می کنند عموما نمی دانند آن طرف چه خبر است

وزیر امور خارجه در دولت های یازدهم و دوازدهم به اشاره به سهم رمدم در افزایش مهاجرت گفت: «آن چه که از جانب مردم به مهاجرت می انجامد آرزومندی است، یعنی فاصله بین آرزوها و واقعیت ها، کسانی که مهاجرت می کنند عموما نمی دانند آن طرف چه خبر است بلکه فقط آرزوهایی دارند، من راجع به کسانی که ناگزیر به مهاجرت هستند صحبت نمی کنم، صحبت من درباره گروهی است که براساس آرزومندی مهاجرت می کنند.»

او ادامه داد: «این مشکل از زمان صفویه در جامعه ایرانی بوده است، یعنی سیاست و برنامه ریزی براساس آرزوی های ما است، یک بار یکی از اساتید اقتصاد به من گفت تمام برنامه های توسعه ما از زمان پهلوی تا کنون براساس آرزو بوده نه واقعیت، ما آرزو می کنیم که خارج برویم وضع مان بهتر می شود اما در بسیاری از موارد بهتر نمی شود، به عنوان کسی که بیش از 30 سال در خارج از کشور بوده ام بگویم که جز معدودی زندگی بسیار معمولی دارند که با همان زندگی در ایران راضی نمی شدند.»

محمد جواد ظریف برای جمع بندی بخش اول صحبت هایش گفت: «فاصله گرفتن از انسان به عنوان اهرم قدرت، ایجاد ناامیدی، و برنامه ریزی براساس آرزو را دلایل اصلی مهاجرت می دانم.»

ایرانی خارج از کشور برای ما یک فرصت است نه یک تهدید

بخش دوم صحبت های وزیر سابق امور خارجه کشورمان درباره مهاجرت به ایرانی های هجرت کرده و مهاجران خارج از کشور معطوف شد، ظریف گفت: «مهاجرت یک واقعیت تلخ است، اما نگاه ما به جهان تهدید محور است، نگاه ما به محیط همسایگی هم تهدید محور است، چرا من گفتم میدان به دیپلماسی غلبه می کند؟ برای این که تهدید بر فرصت غلبه می کند. نگاه تهدید محور نمی تواند مبنای توسعه باشد، ما به مهاجرت هم به عنوان تهدید نگاه می کنیم درحالی که ایرانی خارج از کشور برای ما یک فرصت است نه یک تهدید، نخبه ما در خارج از کشور برای ایران یک فرصت است نه یک تهدید، ما باید زمینه را برای جذب فرصت ها فراهم کنیم.»

او ادامه داد: «به هر دلیلی یک نفر از ایران مهاجرت کرده است، باید نگرش را عوض کنیم که کسی که از ایران رفت و مهاجر شد دشمن ما نیست، کسی که خارج نشین شد همان قدر که من ایران را دوست دارم او هم ایران را دوست دارد، همان قدر که من نکران آینده ایران هستم او هم نگران آینده ایران است، همان قدر که من نگران اسم خلیج فارس هستم او هم نگران اسم خلیج فارس است، همان قدر که من از تحریم بدم می آید او هم بدش می آید. چهار نفر که خارج از کشور برای منافع شخصی خودشان دکان باز کرده اند ما را به اشتباه نیندازند که تمام جامعه ایرانی خارج از کشور مثل آن ها هستند، جامعه ایرانی خارج از کشور وطن پرست است، عرق ملی دارد و دنبال آبادانی کشورش است.»

او بیان کرد: «چرا ایرانی خارج از کشور نباید احساس کند که راحت می تواند به کشورش بیاید، چرا نباید احساس کند که هر زمان که خواست می تواند به ایران بیاید و در دانشگاه تدریس کند و بعد هم از ایران خارج شود، چرا احساس آرامش را برای ایرانی خارج از کشور فراهم نمی کنیم؟ چرا ایرانی خارج از کشور نباید احساس کند وقتی به سفارت و سرکنسولگری ایران می رود به خانه خودش رفته است؟ من همیشه به ایرانی های خارج از کشور می گفتم اینجا (سفارت) برای شماست ما مستاجر هستیم.»

ظریف در پایان گفت: «حال که واقعیت مهاجرت کردن از ایران وجود دارد، اما حداقل با تغییر نگرش نسبت به کسانی که مهاجرت کردند بهترین رفتار را داشته باشیم، ایرانی خارج از کشور را از خودمان بدانیم، او را فرصت بدانیم، ایرانی هرجا که هست پایه قدرت ملی ما است، بپذیریم که بزرگ ترین منبع قدرت برای ایران، ایرانی است، بزرگ ترین بازدارنده در مقابل تهدیدها ایرانی داخل کشور و خارج از کشور است.»

233233