۳۰ دکتر شهاب در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

در این تقویم وقایع و رویدادهای مهم تاریخی مرتبط با علم و فناوری را مرور خواهیم کرد.

به گزارش خبرگزاری دکتر شهاب، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۳۰ دکتر شهاب برابر ۲۱ اکتبر را ورق می‌زنیم.  

*** 

گئورگ ارنست اشتال 

 ۲۱ اکتبر ۱۶۶۰ میلادی برابر با ۳۰ دکتر شهاب ۱۰۳۹ خورشیدی، گئورگ ارنست اشتال، پزشک و شیمی‌دان آلمانی به ‌دنیا آمد. اشتال نظریه فلوژیستون احتراق و فرآیندهای زیستی مرتبط مانند تنفس، تخمیر و پوسیدگی را توسعه داد. هرچند فلوژیستون را نخستین‌بار شیمی‌دان آلمانی یوهان یواخیم بِشِر مطرح کرد اما این اشتال بود که آن را گسترش داد. اشتال معتقد بود که فلوژیستون آتش تعبیه‌شده درون ماده است و هنگام سوختن از آن فرار می‌کند. او نقش هوا را در سوختن صرفا به انتقال فلوژیستون آزادشده از جسم محدود می‌کرد. اشتال می‌گفت که اجسام قابل احتراق سرشار از فلوژیستون هستند و در حین احتراق از بین می‌روند. خاکستر باقی‌مانده که اکنون فاقد فلوژیستون است، دیگر نمی‌تواند بسوزد. این نظریه تقریباً به‌مدت یک‌قرن بر تفکر شیمی تسلط داشت. اشتال این ایده را به زنگ‌زدن فلزات هم تعمیم داد. بعدها در سال ۱۷۷۸ آنتوان لوران لاووازیه، شیمی‌دان فرانسوی و پدر شیمی امروزی، با مطالعه نقش اکسیژن در احتراق، نظریه فلوژیستون را رد کرد. 

آلفرد نوبل 

۲۱ اکتبر ۱۸۳۳ میلادی برابر با ۳۰ دکتر شهاب ۱۲۱۲ خورشیدی، آلفرد برنهارد نوبل، شیمیدان و مخترع سوئدی که دینامیت و سایر مواد منفجره قوی‌تر را اختراع کرد به‌دنیا آمد. پایان جنگ کریمه در سال۱۸۵۶ باعث ورشکستگی امانوئل نوبل، پدر آلفرد شد که کارخانه‌ تولید مواد جنگی داشت. آلفرد با مطالعه شیمی از ماده منفجره جدید قدرتمند نیتروکلیسیرین مطلع شد و حدود سال ۱۸۶۰، آزمایش‌های مکرری انجام داد که خطرات زیادی در برداشت. اما سرانجام موفق شد مقادیر کافی نیتروگلیسیرین را بدون هیچ اتفاق ناگواری تولید کند. سپس او نیتروگلیسیرین را با خاک دیاتومه ترکیب کرد درحالی‌که این محصول برای انفجار سنگ به‌همان اندازه کار با نیتروگلیسیرین مفید بود ایمن‌تر شده بود. نوبل که به‌عنوان مخترع و سازنده دینامیت ثروت زیادی به‌دست آورده بود وصیت کرد که ثروتش در راه ترویج علم و صلح به کار رود. به این‌ترتیب، در ۱۰ دسامبر ۱۹۰۱ هم‌زمان با سالمرگ این مخترع سوئدی اولین مراسم اهدای جایزه نوبل برگزار شد. 

بنجامین کالینز برودی 

۲۱ اکتبر ۱۸۶۲ میلادی برابر با ۳۰ دکتر شهاب ۱۲۴۱ خورشیدی، سر بنجامین کالینز برودی، فیزیولوژیست و جراح بریتانیایی که نامش یادآوری درمان‌های مربوط به بیماری‌های خاص استخوان‌ها و مفاصل است درگذشت. او به‌عنوان یکی از جراحان برجسته لندن در قرن نوزدهم، با عمل رایج قطع عضو بی‌رویه مخالفت کرد. برودی همیشه سعی می‌کرد به جای قطع، آن اندام را نجات دهد. او همچنین پیشگام جراحی واریس بود و در سال ۱۸۱۴ سینوویت (التهاب غشای زلاله‌ای) را در مفصل زانو شرح داد. او در کتاب مشاهدات آسیب‌شناختی و جراحی در مورد بیماری‌های مفاصل که در سال ۱۸۱۸ منتشر شد شروع بیماری را در بافت‌های مختلفی که مفصل را تشکیل می‌دهند ردیابی کرد و ارزش دقیقی به علامت درد به‌عنوان شواهدی از بیماری داد. این کار به اقدامات محافظه‌کارانه در درمان بیماری‌های مفاصل و در نتیجه کاهش تعداد قطع عضو و نجات بسیاری از اندام‌ها و جان افراد منجر شد. سال ۱۸۴۳ کالینز نوعی آبسه سلی در سر استخوان درشت نی را شناسایی کرد که به آبسه برودی معروف است. او همچنین در مورد درد هیستریک سخنرانی کرد. زانوی برودی هم به وضعیت سفتی زانو اشاره دارد که اغلب در بیماران هیستریک مشاهده می‌شود.  

اسوالد ایوری 

۲۱ اکتبر ۱۸۷۷ میلادی برابر با ۳۰ دکتر شهاب ۱۲۵۶ خورشیدی، اسوالد تئودور ایوری، زیست‌شیمی‌دان و ایمونولوژیست کانادایی-آمریکایی به‌دنیا آمد. تحقیقاتی که ایوری روی باکتری پنوموکوک کرد او را به یکی از بنیانگذاران ایمونوشیمی تبدیل کرد. تحقیقات او زمینه‌ساز ژنتیک مدرن و زیست‌شناسی مولکولی شد. ایوری بیشتر عمر تحقیقاتی خود را در مؤسسه راکفلر گذراند و در آنجا کمک‌های مهمی به درک ارگانیسم پنوموکوک کرد که یک باکتری به‌شدت خطرناک است و باعث ذات‌الریه می‌شود. قبل از کار ایوری، ماده ژنتیکی پروتئین فرض می‌شد. اما او در سن ۶۷ سالگی مهم‌ترین کشف خود را انجام داد و به‌طور قطعی ثابت کرد که دی‌ان‌ای هسته سلول ماده ژنتیکی است. او با همکارانش آزمایشی را ارائه کرد که به آزمایش ایوری- مک‌لود-مک‌کارتی معروف است و روشی را شرح می‌دهد که اثبات می‌کند در سلول چهار ماده اصلی شامل پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، لیپیدها (چربی‌ها) و اسیدنوکلئیک‌ها وجود دارد.