خسرو تیاتر ایران از راز یک هنر شریف نوشت

خسرو حکیم رابط، هنرمند و مدرس باسابقه تیاتر که به تازگی 94 ساله شده است، در نوشتاری از روز جهانی تیاتر و «راز این هنر شریف» گفت.

این هنرمند که بیشتر در زمینه نمایشنامه نویسی و فیلمنامه نویسی فعالیت دارد، در نوشتار خود که آن را در اختیار دکتر شهاب قرار داده، چنین نوشته است:

«دوستی گله مند بود که چرا «روز جهانی تیاتر» و نه روز جهانی «بوکس»، «فوتبال»، یا مثلا «کنگ فو». فشرده بگویم این یک «جمال» است و آن یک «جدال».

من حدود دوهزار سال پیش، خواهر –  دختری –  داشتم به اسم «آنتیگون» که در یونان می زیست. هنوز و امروز، هرگاه که به او می اندیشم و به رنجی که می برد، بغض راه برنفسم می بندد. «آنتیگون» مرا و هستی مرا پیوند می زند با هزار دخترک دیگرم؛ هزاران «آنتیگون زمانه بیداد» در این سو و آن سوی جهان که «دست بسته، دهان بسته» برادری دارند، – برادرانی دارند  – افتاده برخاک، بی اذن سوگواری، بی اذن خاک سپاری

 — و در همان حال و احوال ها –  هراسان وگریزان، هراسیده ام و گریخته ام، گریخته ام از جبر خدایان المپ اما سر انجام گرفتار آمده ام،

آلوده شده ام

نا خواسته جنایت کرده ام و سرانجام در جستجوی «خونی»

 به خود رسیده ام

خود را یافته ام و شناخته ام و به پادافره گناه ناخواسته و ندانسته

 به مجازات خود برخاسته ام

سوزن برچشم فرو کرده و خویشتن را کور ساخته ام.

 من «ادیپ بوده ام – شهریار زمانه خویش –

و اینک امروز، من، معلمی کوچک، اهل این زمانه، ساکن کره زمین

 درعین حال همان مردم

اگر بر صحنه باشم

 – و شما همان تماشاچی –

اگر به تماشای من نشسته باشید

من همان مردم

گریزان و هراسان  ، نه از جبر خدایان المپ

که از جبر زمانه

 زمانه ای که مرا تر دامن می خواهد

 دروغزن می خواهد و از خود بیگانه

من همان ادیپم

که با هزار پا از این جبر شوم درگریزم

اما زمانه، با هزار دست مرا به سوی این منجلاب فرو می کشد

من نیز ادیپ زمانه خویشم

 همدرد، همخون و همخانه،

 با هزاران ادیپ دیگر، دراین سو و آن سوی زمانه بیداد

من روسیه تزاری را هرگز ندیده ام

 ولی با چخوف به روسیه رفته ام، در ماجرای «باغ آلبالو».

با استریندبرگ، به سوید رفته

 با ایبسن به نروژ، با اونیل به باراندازی در آن سوی دور آمریکا

با مخلوقات این نویسندگان زیسته ام

 درد هستی، مستی عشق و شوربختی آنان را گریسته ام.

از خود کرده ام.

 آنان اینک همبسته منند، از منند، و حتی خود من اند

و این است راز این هنرجلیل و شریف

تیاتر پلی است درمیان مجمع الجزایر پراکنده انسانی؛

 پلی برای شناخت، پیوند، تفاهم،

دوستی و همدردی

 در میانن ساکنان این مجمع الجزایر دور و نزدیک

پایداری این پل شریف و انسانی

وظیفه همه هنرمندان است

از این سو تا آن سوی جهان

و راستی را که چه پل و پیوندی شیرین تر از اینکه

 بانوی ابریشم باف اسکوی آذربایجان دیدار کند با

بانوی حصیر باف اهل زابل

و صیاد رنجدیده و بریده از دریای خزر

با ساکنان خسته و سوخته از آفتاب کویر

و معلم کوچکی چون من، اهل شیراز

 سرکی بکشد به خانه ای کاشانه ای، کارخانه وکارگاهی

در یزد؟

این است تیاتر، و این ماییم و شمایید مخاطبان تیاتر؛

مخاطبانی بیگانه با خون و جدال و خونریری

قبیله عاشقان، دردشناسان، دوستداران همدردی و همدلی

مخاطبانی چشم انتظار نویسندگان راستین خود

نویسندگانی به دور از ادا و اصول وبازی های بی بنیاد، بی درد، بی حرف،

 بی ریشه و اندیشه از یکسو.

یا سربراورده

 از اعماق خاک آلود، زنگ زده و رنگ باخته

بایگانی های مرده و بی مصرف

در دیگر سو.

این ماییم و شمایید

چشم انتظار نویسندگانی ایستاده بر سکوی هویت اقلیمی ـ  انسانی خود؛

زمانه خود

آری و باری زمانه خود!

پایان خبر دکتر شهاب