کشت تونلی گوجه فرنگی؛ گامی نو در کاهش مصرف آب و تنظیم بازار

در اقدامی کم سابقه و با هدف برداشت زودهنگام افزایش بهره وری و مقابله با بحران کم آبی طرح کشت تونلی گوجه فرنگی برای نخستین بار در طارم به اجرا درآمده است؛ روشی که با استفاده از پوشش های پلاستیکی و محیط گلخانه ای ساده امکان تولید محصولی زودرس با کیفیت بالا و مصرف آبی به مراتب کمتر از روش های مرسوم را فراهم می کند.

برداشت این گوجه فرنگی ها اوایل خرداد انجام خواهد شد؛ یعنی حدود یک ماه زودتر از موعد معمول. این یعنی بازار استان زنجان خیلی زودتر از همیشه به محصول تازه داخلی دسترسی خواهد داشت. مدیر جهاد کشاورزی طارم  در گفت وگو با خبرنگار دکتر شهاب می گوید: همین زودرسی مزیت رقابتی بزرگی برای کشاورزان ماست و همزمان به تنظیم قیمت ها در بازار هم کمک می کند.

منوچهر یارمحمدی می افزاید: با اجرای این طرح و در نظر گرفتن شرایط اقلیمی منطقه انتظار داریم مصرف آب در مقایسه با کشت سنتی تا حد قابل توجهی کاهش پیدا کند. پوشش پلاستیکی تونل ها رطوبت خاک را حفظ می کند و در کنار آن امکان کنترل بهتر دمای محیط و کاهش خسارات احتمالی ناشی از سرمازدگی یا باد وجود دارد.

تغییر الگوی کشت با نگاه ملی

کشت تونلی صرفاً یک تجربه محلی نیست؛ بلکه در دل سیاست های کلان وزارت جهاد کشاورزی برای تغییر الگوی کشت در کشور تعریف شده است.   مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان نیز در گفت وگو با خبرنگار اینسا با تأکید بر این موضوع می گوید: مطابق برنامه ریزی های صورت گرفته امسال ۵۱۰۰ هکتار از اراضی استان زیر کشت گوجه فرنگی خواهد رفت که از این مقدار حدود دو هزار هکتار مربوط به شهرستان طارم است. پیش بینی می کنیم از این سطح بیش از ۱۱۷ هزار تُن محصول برداشت شود.

 مسیح الله محمدی ادامه می دهد: با توجه به محدودیت منابع آب استفاده از روش هایی مانند کشت تونلی که هم بازده بالا دارند و هم مصرف آب را کاهش می دهند ضروری است. ما در استان به دنبال تعمیم این تجربه موفق به سایر مناطق هستیم.

سامانه رصد کشت گام دیگر در مدیریت منابع

 در کنار اجرای روش های جدید کشت پایش و رصد دقیق سطح زیر کشت محصولات نیز در اولویت برنامه های جهاد کشاورزی قرار دارد. به گفته کارشناسان جهاد کشاورزی سطح زیر کشت محصولات سبزی صیفی و جالیزی به طور دقیق در سامانه های مربوطه ثبت می شود تا از تغییرات ناگهانی و برهم خوردن تعادل در الگوی کشت جلوگیری شود. این سامانه کمک می کند تا تصمیم گیری ها دقیق تر و منابع بهتر مدیریت شوند.

جایگاه گوجه فرنگی در کشاورزی استان

طبق آمار رسمی سطح زیر کشت محصولات جالیزی سبزی و صیفی جات در استان زنجان بیش از ۲۱ هزار و ۵۰۰ هکتار است. سال گذشته از این سطح نزدیک به یک میلیون تُن محصول برداشت شد. در میان این محصولات گوجه فرنگی یکی از ارکان اصلی و اقتصادی به شمار می رود که علاوه بر مصرف داخلی بخشی از آن نیز به استان های همجوار ارسال می شود.

همچنین استان زنجان در تولید محصولات باغی نیز سهم قابل توجهی دارد. به گفته عاطفه انجم شعاع مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان در سال گذشته بیش از ۵۶۰ هزار تُن محصول باغی تولید شده که سهم زیتون با ۱۸ هزار هکتار بیش از سایر محصولات است.

گامی کوچک تأثیری بزرگ

کشت تونلی گوجه فرنگی هرچند در سطحی محدود آغاز شده اما پیام بزرگی برای کشاورزی آینده کشور دارد اگر نتوانیم الگوهای مصرف آب را تغییر دهیم امنیت غذایی در معرض تهدید قرار می گیرد. روش هایی از این دست ضمن حفظ منابع می توانند درآمد کشاورزان را افزایش دهند و پایداری تولید را تضمین کنند.

به نظر می رسد تجربه طارم در اجرای کشت تونلی به الگویی موفق در توسعه کشاورزی هوشمند و متناسب با اقلیم خشک کشور تبدیل شود. این تجربه نشان می دهد که نوآوری در دل مزارع نیز می تواند مسیر نجات کشاورزی ایران باشد؛ البته اگر سیاست گذاران و کشاورزان دست در دست هم از این مسیر حمایت کنند.

پایان خبر دکتر شهاب