فورک های بیت کوین کدامند

فورک های بیت کوین به تغییراتی در پروتکل بلاک چین اصلی اشاره دارند که می تواند به نسخه های جدیدی از زنجیره یا حتی خلق ارزهای دیجیتال مستقل منجر شود. این انشعابات نه تنها نشان دهنده ی پویایی و تکامل بیت کوین هستند، بلکه بازتابی از اختلافات فلسفی و نیازهای فنی جامعه آن نیز محسوب می شوند.

در دنیای پر رمز و راز ارزهای دیجیتال، پدیده فورک (Fork) در بلاک چین بیت کوین، همواره موضوعی جذاب و در عین حال پیچیده برای فعالان و علاقه مندان بوده است. این تغییرات بنیادین در کدهای پروتکل، گاه به صورت سازگار و بدون انشعاب زنجیره اصلی و گاه به شکل رادیکال و با آفرینش ارزهای دیجیتال جدید، مسیر تاریخ بیت کوین را دگرگون ساخته اند. درک ماهیت و پیامدهای فورک ها برای هر کسی که به دنبال نفوذ به لایه های عمیق تر فناوری بلاک چین و اتخاذ تصمیمات آگاهانه در بازار کریپتو است، حیاتی به نظر می رسد. از سرمایه گذاران بلندمدت گرفته تا معامله گران روزانه و حتی تازه واردان به این حوزه، همگی نیاز دارند تا بدانند چگونه فورک ها می توانند بر ارزش دارایی ها و آینده اکوسیستم دیجیتال تأثیر بگذارند.

فورک بیت کوین چیست؟

فورک بیت کوین، در معنای گسترده خود، به هر نوع تغییر یا به روزرسانی در قوانین پروتکل اصلی شبکه بیت کوین گفته می شود. این تغییرات می توانند از اصلاحات جزئی در کد گرفته تا بازنگری های اساسی در نحوه عملکرد شبکه را شامل شوند. هنگامی که اعضای جامعه، شامل توسعه دهندگان، ماینرها و کاربران، بر سر مسیری واحد برای آینده بیت کوین به اجماع نرسند، این انشعاب ها یا فورک ها رخ می دهند.

فناوری بلاک چین بر اساس اصول متن باز و غیرمتمرکز استوار است؛ هر کسی می تواند در توسعه کدهای آن مشارکت کند. اما همین ماهیت غیرمتمرکز، وقتی پای اعمال تغییرات به میان می آید، می تواند چالش برانگیز باشد. اگر بخشی از جامعه بخواهد تغییراتی را اعمال کند که با قوانین فعلی سازگار نیست، و بخش دیگر بر حفظ وضعیت موجود اصرار ورزد، زنجیره بلاک چین می تواند به دو مسیر مجزا تقسیم شود. یکی از این مسیرها، زنجیره اصلی را با قوانین قدیمی ادامه می دهد و دیگری، زنجیره ای جدید با قوانین به روزرسانی شده را دنبال می کند.

با این حال، لازم است میان دو مفهوم متمایز از فورک تمایز قائل شد: «فورک کدبیس» و «فورک بلاک چین».

تمایز کلیدی: فورک کدبیس در مقابل فورک بلاک چین

این دو نوع فورک، هرچند هر دو از مفهوم انشعاب بهره می برند، اما نتایج متفاوتی در اکوسیستم ارزهای دیجیتال به بار می آورند.

فورک کدبیس

فورک کدبیس زمانی اتفاق می افتد که توسعه دهندگان از کد منبع یک ارز دیجیتال موجود، برای ایجاد یک ارز دیجیتال کاملاً جدید استفاده می کنند. در این حالت، زنجیره بلاک چین جدید، تاریخچه تراکنشی مشترکی با زنجیره اصلی ندارد. در واقع، این یک کپی از کد پایه است که برای ساخت یک پروژه مستقل با اهداف و ویژگی های خاص خود به کار گرفته می شود.

• مثال بارز: لایت کوین (Litecoin – LTC). لایت کوین از کد بیت کوین منشعب شد، اما هرگز با زنجیره بلاک چین بیت کوین مشترک نبوده است. چارلی لی، بنیان گذار لایت کوین، کد بیت کوین را گرفت و تغییراتی در آن ایجاد کرد، مانند الگوریتم استخراج متفاوت (Scrypt به جای SHA-256) و زمان تولید بلاک سریع تر (۲.۵ دقیقه به جای ۱۰ دقیقه). لایت کوین یک ارز دیجیتال مستقل است که با وجود شباهت های فنی، به عنوان یک فورک بلاک چین از بیت کوین شناخته نمی شود.

فورک بلاک چین

این نوع فورک، به معنای واقعی کلمه، یک انشعاب در زنجیره بلاک چین است. زمانی که قوانین پروتکل به گونه ای تغییر می کنند که همه گره های شبکه با آن موافق نیستند یا به روزرسانی نمی شوند، بلاک چین به دو مسیر موازی تقسیم می شود. هر دو زنجیره تا نقطه فورک، تاریخچه تراکنشی یکسانی دارند، اما پس از آن، هر یک راه خود را ادامه می دهد و تراکنش های متفاوتی را پردازش می کند. این اتفاق می تواند به تولد یک ارز دیجیتال جدید منجر شود که دارندگان ارز اصلی، به همان میزان از ارز جدید نیز بهره مند می شوند.

• مثال بارز: بیت کوین کش (Bitcoin Cash – BCH). بیت کوین کش در سال ۲۰۱۷ از بلاک چین بیت کوین جدا شد. هدف اصلی آن افزایش اندازه بلاک برای بهبود مقیاس پذیری و کاهش کارمزد تراکنش ها بود. در لحظه فورک، هر کسی که بیت کوین داشت، به همان تعداد بیت کوین کش نیز دریافت کرد و این دو ارز از آن پس در دو زنجیره کاملاً مجزا فعالیت کردند.

انواع فورک های بیت کوین: سافت فورک و هارد فورک

فورک ها، به طور کلی، به دو دسته اصلی سافت فورک و هارد فورک تقسیم می شوند که هر یک مکانیسم و پیامدهای خاص خود را در شبکه بلاک چین دارند.

سافت فورک (Soft Fork): به روزرسانی سازگار

سافت فورک را می توان نوعی به روزرسانی در پروتکل بیت کوین در نظر گرفت که با نسخه های قبلی آن کاملاً سازگار است. این سازگاری به این معناست که گره هایی (نودهایی) که نرم افزار خود را به نسخه جدید به روزرسانی نکرده اند، همچنان می توانند در شبکه فعالیت کنند و بلاک ها و تراکنش های تولید شده توسط گره های به روز شده را معتبر بشمارند.

این فرآیند به این صورت عمل می کند که قوانین جدید، محدودیت هایی را بر قوانین قدیمی اعمال می کنند. برای مثال، اگر در یک سافت فورک قانونی وضع شود که تنها تراکنش های با فرمت خاصی معتبر هستند، گره های قدیمی که به روزرسانی نشده اند، همچنان تراکنش ها را طبق قوانین خود معتبر می دانند، اما گره های جدید تنها تراکنش های مطابق با قانون جدید را می پذیرند. در نتیجه، بلاک هایی که توسط گره های قدیمی با تراکنش های ناسازگار (از دیدگاه گره های جدید) تولید می شوند، توسط اکثریت شبکه رد خواهند شد.

اعمال سافت فورک معمولاً به اجماع اکثریت ماینرها نیاز دارد. ماینرها با سیگنالینگ یا علامت گذاری در بلاک هایی که استخراج می کنند، موافقت خود را با به روزرسانی جدید نشان می دهند. هنگامی که درصد مشخصی از ماینرها (مثلاً ۹۵ درصد) سیگنال مثبت دهند، سافت فورک فعال می شود.

یکی از بارزترین نمونه های سافت فورک در بیت کوین، پیاده سازی سگویت (Segregated Witness – SegWit) در سال ۲۰۱۷ بود. سگویت با جداسازی داده های امضا از تراکنش ها، به افزایش ظرفیت بلاک ها بدون افزایش مستقیم اندازه بلاک اصلی کمک کرد. این امر باعث بهبود مقیاس پذیری و انعطاف پذیری تراکنش ها در شبکه بیت کوین شد. مزیت اصلی سافت فورک، حفظ یکپارچگی شبکه و عدم تقسیم آن به دو زنجیره مستقل است.

هارد فورک (Hard Fork): انشعاب اساسی

هارد فورک، بر خلاف سافت فورک، یک تغییر اساسی و ناسازگار در پروتکل شبکه است. این ناسازگاری به این معنی است که گره هایی که نرم افزار خود را به نسخه جدید به روزرسانی نکرده اند، دیگر قادر به تعامل با زنجیره جدید نخواهند بود و بلاک های تولید شده توسط گره های قدیمی، برای گره های به روز شده نامعتبر تلقی می شوند. این اتفاق به ناگزیر منجر به تقسیم بلاک چین به دو زنجیره مستقل می شود: یکی با قوانین قدیمی و دیگری با قوانین جدید.

پیامد اصلی هارد فورک، تولد یک ارز دیجیتال جدید است. هر کسی که در لحظه فورک، ارز دیجیتال اصلی را در اختیار داشته باشد، به همان میزان از ارز دیجیتال جدید نیز بهره مند می شود. هارد فورک ها را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

هارد فورک برنامه ریزی شده (Planned Hard Fork)

این نوع هارد فورک با اجماع کامل جامعه و به منظور اعمال بهبودهای اساسی در پروتکل، رفع باگ های مهم یا افزودن قابلیت های جدید صورت می گیرد. در این موارد، انتظار می رود اکثریت قریب به اتفاق کاربران و ماینرها به نسخه جدید مهاجرت کنند و زنجیره قدیمی به طور کامل کنار گذاشته شود. چنین فورک هایی معمولاً منجر به ایجاد ارز دیجیتال جدید نمی شوند و صرفاً یک ارتقای همگانی برای شبکه محسوب می شوند. مثال هایی از این دست را می توان در به روزرسانی های کاردانو یا اتریوم مشاهده کرد که با هدف پیشرفت فناوری و بدون ایجاد انشعاب دائمی در جامعه صورت می پذیرند.

هارد فورک بحث برانگیز (Contentious Hard Fork)

این فورک ها ناشی از اختلاف نظرهای عمیق و بحث برانگیز در جامعه بر سر مسیر آینده شبکه هستند. وقتی جامعه بر سر مسائل کلیدی مانند مقیاس پذیری، اندازه بلاک یا فلسفه اصلی پروژه به توافق نرسد، بخشی از آن تصمیم می گیرد با ایجاد تغییرات ناسازگار، راه خود را جدا کند. بیت کوین کش و اتریوم کلاسیک، نمونه های بارز هارد فورک های بحث برانگیز هستند که به تولد ارزهای دیجیتال جدیدی انجامیدند. این نوع فورک ها می توانند منجر به تقسیم جامعه، بی ثباتی بازار و حتی حملات امنیتی به زنجیره های ضعیف تر شوند.

مزایای هارد فورک در امکان اعمال بهبودهای ریشه ای و باز کردن مسیر برای نوآوری های عمیق نهفته است. با این حال، معایب آن نیز جدی هستند، از جمله خطر تقسیم جامعه، سردرگمی کاربران و افزایش پیچیدگی اکوسیستم.

فورک های ترکیبی و کمتر شناخته شده

در کنار سافت فورک و هارد فورک، انواع کمتر رایجی از فورک ها نیز وجود دارند. فورک های ترکیبی، همانطور که از نامشان پیداست، ویژگی هایی از هر دو نوع را در خود جای می دهند. برای مثال، ممکن است شامل تغییراتی باشند که در ابتدا به صورت سافت فورک اعمال می شوند، اما در صورت عدم پذیرش گسترده، پتانسیل تبدیل شدن به یک هارد فورک و انشعاب زنجیره را دارند. SegWit2x، تلاشی برای ترکیب سگویت با افزایش اندازه بلاک، نمونه ای از این فورک ترکیبی بود که به دلیل عدم اجماع جامعه، در نهایت لغو شد و به نتیجه نرسید.

همچنین، در طول تاریخ بیت کوین، فورک های متعددی با اهداف و فلسفه های مختلف به وجود آمده اند که برخی از آن ها نتوانسته اند حمایت لازم را کسب کنند و به مرور زمان از بین رفته یا فعالیت آن ها محدود شده است. بیت کوین XT و بیت کوین کلاسیک، دو نمونه از این تلاش های اولیه برای افزایش اندازه بلاک بودند که در نهایت به موفقیت چشمگیری دست نیافتند و اکنون کمتر شناخته شده هستند.

فورک ها، چه نرم و چه سخت، نقاط عطف مهمی در داستان تکامل بیت کوین و سایر بلاک چین ها هستند. آن ها نمایانگر تلاش های مستمر برای بهبود، نوآوری و حل چالش هایی هستند که در مسیر توسعه یک سیستم مالی غیرمتمرکز پیش می آید.

چرا فورک ها در بیت کوین اتفاق می افتند؟ (دلایل ریشه ای)

فورک ها در شبکه بیت کوین پدیده های تصادفی نیستند؛ بلکه ریشه در چالش های فنی، اختلافات فلسفی و نیازهای تکاملی یک سیستم غیرمتمرکز دارند. درک این دلایل به درک عمیق تری از پویایی های بلاک چین و ارزهای دیجیتال کمک می کند.

مشکلات مقیاس پذیری (Scalability Issues)

یکی از بزرگترین و مکررترین دلایل برای ایجاد فورک ها، محدودیت های مقیاس پذیری بیت کوین است. پروتکل اصلی بیت کوین، اندازه بلاک ها را به ۱ مگابایت محدود کرده است. این محدودیت، که برای حفظ تمرکززدایی و جلوگیری از اسپم در روزهای اولیه شبکه در نظر گرفته شده بود، با افزایش محبوبیت و تعداد کاربران، به یک گلوگاه تبدیل شد.

در نتیجه این محدودیت، شبکه با چالش هایی مانند سرعت پایین تراکنش ها (حدود ۷ تراکنش در ثانیه در مقایسه با هزاران تراکنش در سیستم های پرداخت سنتی) و افزایش چشمگیر کارمزد تراکنش ها در زمان شلوغی شبکه مواجه شد. این وضعیت باعث شد تا بخش هایی از جامعه به دنبال راه حل هایی برای افزایش ظرفیت شبکه باشند، که برخی از این راه حل ها به شکل فورک هایی مانند بیت کوین کش (Bitcoin Cash) ظهور کردند و اندازه بلاک را به طور قابل توجهی افزایش دادند تا تعداد تراکنش های بیشتری در هر بلاک جای گیرند.

تفاوت های فلسفی و ایدئولوژیک

بیت کوین، به عنوان یک پروژه متن باز و غیرمتمرکز، بستری برای دیدگاه ها و فلسفه های مختلف در مورد آینده پول دیجیتال فراهم کرده است. این تفاوت های ایدئولوژیک اغلب به اختلافات عمیق در مورد نحوه توسعه و تکامل پروتکل منجر شده اند. برخی از اعضای جامعه بر حفظ چشم انداز اصلی ساتوشی ناکاموتو (خالق ناشناس بیت کوین) تأکید دارند، که آن را به عنوان یک طلای دیجیتال یا ذخیره ارزش می بینند. این دیدگاه معمولاً با حفظ اندازه بلاک کوچک و تمرکز بر امنیت و تمرکززدایی همراه است.

در مقابل، گروه های دیگری بر این باورند که بیت کوین باید به عنوان پول نقد الکترونیکی روزمره و قابل استفاده برای تراکنش های کوچک و پرشمار عمل کند، که این رویکرد نیازمند افزایش چشمگیر مقیاس پذیری و ظرفیت شبکه است. بیت کوین اس وی (Bitcoin SV)، که ادعا می کند به دیدگاه اصلی ساتوشی بازمی گردد و بر بلاک های عظیم تأکید دارد، نمونه ای از این تفاوت های فلسفی است.

افزودن قابلیت های جدید و رفع باگ های امنیتی

همانند هر فناوری دیگری، بلاک چین بیت کوین نیز نیاز به به روزرسانی های دوره ای برای افزودن قابلیت های جدید، بهبود کارایی و رفع آسیب پذیری های امنیتی دارد. برخی فورک ها با هدف ارتقای پروتکل برای افزایش امنیت، بهینه سازی عملکرد یا اضافه کردن ویژگی های پیشرفته تر (مانند قراردادهای هوشمند یا حریم خصوصی بیشتر) انجام می شوند. سگویت (SegWit)، که یک سافت فورک بود، با هدف محافظت از انعطاف پذیری تراکنش ها و افزایش ظرفیت شبکه، بدون تغییر مستقیم اندازه بلاک، پیاده سازی شد.

بازگرداندن تراکنش های از دست رفته (در موارد خاص و بحث برانگیز)

در موارد بسیار نادر و بحث برانگیز، فورک ها ممکن است با هدف بازگرداندن تراکنش های از دست رفته یا باطل کردن تراکنش های کلاهبرداری انجام شوند. این اتفاق معمولاً پس از حملات سایبری بزرگ یا سوءاستفاده های مهمی رخ می دهد که بخش قابل توجهی از دارایی های کاربران را به خطر می اندازد. در حالی که این اتفاق در بلاک چین بیت کوین به دلیل فلسفه تغییرناپذیری (Immutability) هرگز رخ نداده است، اما مثالی برجسته از آن در اکوسیستم اتریوم با هک DAO رخ داد. در آن زمان، جامعه اتریوم برای بازگرداندن سرمایه های دزدیده شده، یک هارد فورک را اعمال کرد که منجر به ایجاد اتریوم (ETH) و اتریوم کلاسیک (ETC) شد.

معرفی مهم ترین فورک های بیت کوین

در طول تاریخ بیت کوین، فورک های متعددی رخ داده اند که هر یک با اهداف و دیدگاه های متفاوت، مسیر خود را از زنجیره اصلی جدا کرده اند. برخی از این فورک ها به موفقیت رسیده اند و به ارزهای دیجیتال شناخته شده ای تبدیل شده اند، در حالی که برخی دیگر در گذر زمان محو شده اند. در ادامه به معرفی مهم ترین فورک های بیت کوین می پردازیم.

بیت کوین کش (Bitcoin Cash – BCH)

یکی از مشهورترین و تأثیرگذارترین هارد فورک های بیت کوین، بیت کوین کش (BCH) است که در آگوست ۲۰۱۷ (مرداد ۹۶) به وجود آمد. هدف اصلی این فورک، حل مشکل مقیاس پذیری بیت کوین از طریق افزایش اندازه بلاک ها بود. در حالی که بیت کوین اصلی اندازه بلاک ۱ مگابایتی را حفظ کرده بود، توسعه دهندگان بیت کوین کش (از جمله راجر ور) بر این باور بودند که این محدودیت مانع از پذیرش گسترده بیت کوین به عنوان یک پول نقد الکترونیکی برای تراکنش های روزمره می شود. بنابراین، آن ها اندازه بلاک را ابتدا به ۸ مگابایت و سپس به ۳۲ مگابایت افزایش دادند تا بتوانند تعداد تراکنش های بیشتری را در هر ثانیه پردازش کنند و کارمزدها را کاهش دهند.

بیت کوین اس وی (Bitcoin SV – BSV)

بیت کوین اس وی (Bitcoin SV – BSV) در نوامبر ۲۰۱۸ (آبان ۹۷) به عنوان یک هارد فورک از بیت کوین کش منشعب شد. SV در نام آن به معنای Satoshi’s Vision یا دیدگاه ساتوشی است. این پروژه به رهبری کریگ رایت، که ادعا می کند ساتوشی ناکاموتو است، با فلسفه بازگرداندن بیت کوین به اصول اولیه و طراحی اصلی ساتوشی آغاز شد. آن ها بر این باور بودند که بیت کوین کش از دیدگاه اصلی ساتوشی منحرف شده است و راه حل نهایی برای مقیاس پذیری را در بلاک های بسیار بزرگ و تقریباً نامحدود می دانستند. بیت کوین اس وی اندازه بلاک های خود را به ۱۲۸ مگابایت و سپس به چند گیگابایت افزایش داد تا ظرفیت تراکنشی بسیار بالایی را فراهم کند.

بیت کوین گلد (Bitcoin Gold – BTG)

بیت کوین گلد (Bitcoin Gold – BTG) در اکتبر ۲۰۱۷ (مهر ۹۶) به عنوان یک هارد فورک دیگر از بیت کوین ایجاد شد. هدف اصلی این پروژه، تمرکززدایی مجدد فرآیند استخراج بیت کوین بود. با ظهور ASIC ماینرها (دستگاه های استخراج تخصصی) که قدرت محاسباتی فوق العاده ای داشتند، استخراج بیت کوین به سمت متمرکز شدن در مزارع بزرگ استخراج با سخت افزارهای گران قیمت پیش رفت. تیم بیت کوین گلد با تغییر الگوریتم استخراج از SHA-256 به Equihash، امکان استخراج با کارت های گرافیکی (GPU) را برای کاربران عادی فراهم کرد تا فرآیند استخراج دوباره در دسترس تر و غیرمتمرکزتر شود. این پروژه با انتقاداتی نیز به دلیل انجام پیش ماین (Pre-mine) مقدار قابل توجهی کوین پیش از عرضه عمومی مواجه شد.

بیت کوین دایموند (Bitcoin Diamond – BCD)

بیت کوین دایموند (Bitcoin Diamond – BCD) در نوامبر ۲۰۱۷ (آبان ۹۶) فورک شد. اهداف اصلی این فورک شامل بهبود حریم خصوصی تراکنش ها، افزایش مقیاس پذیری و کاهش کارمزدها بود. BCD عرضه کل ۱۰ برابر بیشتر از بیت کوین (۲۱۰ میلیون واحد) و اندازه بلاک ۸ مگابایتی را برای خود در نظر گرفت. همچنین ادعا می کرد که ویژگی های حریم خصوصی پیشرفته ای را از طریق تراکنش های اختیاری خصوصی ارائه می دهد. با این حال، این فورک نیز نتوانست به اندازه بیت کوین کش یا اس وی مورد توجه قرار گیرد و شهرت کمتری پیدا کرد.

بیت کوین ایکس تی (Bitcoin XT) و بیت کوین کلاسیک (Bitcoin Classic)

این دو پروژه، تلاش های اولیه و نسبتاً ناموفق برای افزایش اندازه بلاک در بیت کوین بودند. بیت کوین XT در سال ۲۰۱۴ و بیت کوین کلاسیک در سال ۲۰۱۶، هر دو با هدف افزایش ظرفیت شبکه و پاسخ به نگرانی های مقیاس پذیری پیشنهادهایی برای افزایش اندازه بلاک (XT تا ۸ مگابایت و Classic تا ۲ مگابایت) ارائه دادند. با این حال، به دلیل عدم حمایت کافی جامعه، توسعه دهندگان و ماینرها، این فورک ها نتوانستند به پذیرش گسترده دست یابند و فعالیت آن ها به مرور زمان کاهش یافته یا متوقف شده است. آن ها نمایانگر دوره های اولیه اختلافات مقیاس پذیری در بیت کوین هستند که در نهایت به فورک های بزرگتری مانند بیت کوین کش منجر شدند.

سگویت (SegWit)

سگویت (SegWit)، برخلاف فورک های قبلی، یک سافت فورک بود که در آگوست ۲۰۱۷ (مرداد ۹۶) در شبکه بیت کوین اصلی فعال شد. سگویت یک ارز دیجیتال جدید ایجاد نکرد، بلکه پروتکل بیت کوین موجود را ارتقا داد. هدف آن دوگانه بود: اولاً، محافظت از انعطاف پذیری تراکنش ها (Transaction Malleability)، که نوعی آسیب پذیری بود که می توانست باعث تغییر ID تراکنش ها قبل از تأیید شود. ثانیاً، افزایش ظرفیت بلاک بدون افزایش مستقیم اندازه ۱ مگابایتی آن. سگویت این کار را با جداسازی داده های امضا (witness data) از بخش اصلی تراکنش انجام داد، که به طور مؤثر فضای بیشتری را برای تراکنش ها در هر بلاک آزاد کرد و به طور غیرمستقیم، اندازه بلاک مؤثر را افزایش داد. این یک پیشرفت مهم در مسیر مقیاس پذیری بیت کوین بود و راه را برای لایه های ثانویه مانند شبکه لایتنینگ هموار کرد.

لایت کوین (Litecoin – LTC)

هرچند لایت کوین (Litecoin – LTC) اغلب در بحث فورک های بیت کوین مطرح می شود، اما همانطور که پیشتر اشاره شد، از نظر فنی یک «فورک کدبیس» است، نه یک «فورک بلاک چین». لایت کوین در اکتبر ۲۰۱۱ (مهر ۹۰) توسط چارلی لی، یکی از مهندسان سابق گوگل، راه اندازی شد. هدف آن ایجاد «نقره ای برای طلای بیت کوین» بود؛ یک ارز دیجیتال با تراکنش های سریع تر و کارمزدهای کمتر برای پرداخت های روزمره. تفاوت های کلیدی لایت کوین با بیت کوین شامل الگوریتم استخراج متفاوت (Scrypt به جای SHA-256)، زمان تولید بلاک سریع تر (۲.۵ دقیقه) و عرضه کل بسیار بیشتر (۸۴ میلیون واحد) است. لایت کوین به دلیل شباهت های ساختاری و اهمیت تاریخی اش به عنوان یکی از اولین آلت کوین ها، اغلب در کنار فورک های بیت کوین ذکر می شود.

جدول مقایسه جامع فورک های اصلی بیت کوین

در این جدول، مهم ترین فورک های بیت کوین و لایت کوین (به عنوان یک فورک کدبیس) را با یکدیگر مقایسه می کنیم:

نام فورک	نماد	تاریخ ایجاد	نوع فورک (برحسب BTC)	هدف اصلی	اندازه بلاک	الگوریتم استخراج	تفاوت های کلیدی
بیت کوین	BTC	۲۰۰۹	–	پول نقد دیجیتال، ذخیره ارزش	۱ مگابایت	SHA-256	اصلی ترین، امنیت بالا، مقیاس پذیری از طریق لایه های ثانویه
بیت کوین کش	BCH	آگوست ۲۰۱۷	هارد فورک	مقیاس پذیری بالاتر، کارمزد کمتر	۸ تا ۳۲ مگابایت	SHA-256	بلاک های بزرگتر، توان عملیاتی تراکنش بالاتر
بیت کوین اس وی	BSV	نوامبر ۲۰۱۸	هارد فورک (از BCH)	چشم انداز ساتوشی، بلاک های عظیم	۱۲۸ مگابایت و بیشتر	SHA-256	بلاک های بسیار بزرگ، حذف سگویت، تأکید بر پروتکل پایدار
بیت کوین گلد	BTG	اکتبر ۲۰۱۷	هارد فورک	تمرکززدایی استخراج با GPU	۱ مگابایت	Equihash	مقاوم در برابر ASIC، استخراج با کارت گرافیک
بیت کوین دایموند	BCD	نوامبر ۲۰۱۷	هارد فورک	حریم خصوصی و مقیاس پذیری	۸ مگابایت	X13	عرضه ۱۰ برابری، تراکنش خصوصی (اختیاری)
لایت کوین	LTC	اکتبر ۲۰۱۱	فورک کدبیس	پول نقد سریعتر و سبک تر	۱ مگابایت	Scrypt	زمان بلاک ۲.۵ دقیقه، عرضه ۸۴ میلیونی، نقره دیجیتال
سگویت	(ویژگی BTC)	آگوست ۲۰۱۷	سافت فورک	بهبود ظرفیت و انعطاف پذیری تراکنش ها	۱ مگابایت (با ظرفیت بیشتر)	SHA-256	بدون ایجاد ارز جدید، ارتقاء پروتکل BTC

تأثیر فورک ها بر اکوسیستم و دارندگان بیت کوین

فورک ها، چه به صورت نرم و چه به صورت سخت، تأثیرات گسترده ای بر اکوسیستم کلی بیت کوین و به طور خاص بر دارندگان آن دارند. این تأثیرات می توانند هم فرصت ساز باشند و هم چالش برانگیز.

تأثیر بر قیمت

فورک ها معمولاً منجر به نوسانات قیمتی قابل توجهی در بازار ارزهای دیجیتال می شوند. پیش از یک هارد فورک بحث برانگیز، اغلب شاهد افزایش قیمت ارز اصلی هستیم. این پدیده به دلیل ایردراپ (Airdrop) یا توزیع رایگان کوین های جدید اتفاق می افتد. سرمایه گذاران، به امید دریافت رایگان کوین های جدید، اقدام به خرید و نگهداری ارز اصلی می کنند که این افزایش تقاضا، قیمت را بالا می برد. پس از فورک، قیمت ها ممکن است بسته به پذیرش یا عدم پذیرش فورک جدید و احساسات عمومی بازار، نوسانات شدیدی را تجربه کنند. اگر فورک موفقیت آمیز باشد، می تواند به رشد بلندمدت هر دو ارز (اصلی و جدید) کمک کند، اما فورک های ناموفق ممکن است منجر به کاهش ارزش یا از بین رفتن یکی از زنجیره ها شوند.

تأثیر بر دارندگان

برای دارندگان بیت کوین، فورک ها می توانند هم مزایایی داشته باشند و هم پیچیدگی هایی ایجاد کنند. مهمترین مزیت، دسترسی رایگان به کوین های جدید است. به عنوان مثال، هر کسی که در زمان هارد فورک بیت کوین کش، بیت کوین داشت، به همان میزان بیت کوین کش نیز دریافت کرد. این می تواند به معنای افزایش ناگهانی ارزش دارایی ها باشد.

با این حال، فورک ها پیچیدگی های فنی نیز به همراه دارند. کاربران ممکن است برای دسترسی به کوین های جدید خود نیاز به به روزرسانی کیف پول، استفاده از کیف پول های سازگار، یا انجام مراحل فنی خاصی داشته باشند. عدم آگاهی یا انجام اشتباه این مراحل می تواند منجر به از دست رفتن دارایی ها شود. علاوه بر این، فورک ها می توانند باعث ایجاد عدم اطمینان در بازار شوند و سرمایه گذاران را بر سر انتخاب زنجیره معتبرتر یا آینده دارتر مردد کنند.

مزایا و معایب کلی فورک ها

فورک ها در مجموع مجموعه ای از مزایا و معایب را به همراه دارند که درک آن ها برای هر فعال در این حوزه ضروری است:

مزایا

• نوآوری و بهبود: فورک ها امکان معرفی قابلیت های جدید، حل مشکلات مقیاس پذیری، افزایش امنیت و بهبود عملکرد شبکه را فراهم می کنند.
• حل اختلافات: در یک سیستم غیرمتمرکز، فورک راهی دموکراتیک برای حل اختلافات بنیادین در جامعه است.
• افزایش مقاومت: گاهی اوقات، فورک ها با تغییر الگوریتم های استخراج، مقاومت شبکه را در برابر تمرکز استخراج (مانند حملات ASIC) افزایش می دهند.
• تنوع اکوسیستم: ایجاد ارزهای جدید، تنوع و گزینه های بیشتری را برای کاربران و سرمایه گذاران فراهم می کند.

معایب

• تقسیم جامعه: هارد فورک های بحث برانگیز می توانند به تقسیم و تفرق جامعه توسعه دهندگان و کاربران منجر شوند.
• عدم اطمینان در بازار: فورک ها می توانند باعث نوسانات شدید قیمتی، سردرگمی سرمایه گذاران و بی ثباتی موقت در بازار شوند.
• خطرات امنیتی: فورک های ضعیف تر (با قدرت هش کمتر) ممکن است در برابر حملات ۵۱ درصدی آسیب پذیر شوند.
• افزایش پیچیدگی: برای کاربران عادی، مدیریت چندین کوین فورک شده و درک تفاوت های فنی آن ها می تواند پیچیده باشد.

چگونه از فورک های آینده بیت کوین مطلع شویم؟

آگاهی از فورک های احتمالی در شبکه بیت کوین برای سرمایه گذاران و کاربران از اهمیت بالایی برخوردار است. این آگاهی به آن ها کمک می کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و از فرصت ها یا ریسک های احتمالی بهره مند شوند یا از آن ها اجتناب کنند. برای اطلاع از فورک های آینده، دنبال کردن منابع معتبر و رسمی ضروری است.

دنبال کردن منابع خبری معتبر کریپتو

وب سایت های خبری و تحلیلی معتبر در حوزه ارزهای دیجیتال، اولین و بهترین منبع برای کسب اطلاع در مورد فورک ها هستند. این پلتفرم ها معمولاً اخبار مربوط به پیشنهادهای بهبود پروتکل (BIPs)، بحث های جامعه توسعه دهندگان، زمان بندی فورک ها و پیامدهای احتمالی آن ها را پوشش می دهند. با دنبال کردن این منابع، می توان به صورت مداوم از آخرین تحولات باخبر شد.

مراجعه به وب سایت های رسمی پروژه و انجمن های توسعه دهندگان

هر پروژه بلاک چین، از جمله بیت کوین، دارای وب سایت های رسمی و انجمن های توسعه دهندگان (مانند گیت هاب، Reddit و Bitcointalk) است. این پلتفرم ها محل اصلی بحث ها، پیشنهادها و اعلامیه های رسمی در مورد تغییرات پروتکل هستند. توسعه دهندگان اصلی و تیم های پروژه جزئیات فنی و برنامه ریزی های مربوط به فورک ها را در این بسترها منتشر می کنند.

بررسی سیگنالینگ ماینرها (در مورد سافت فورک های بیت کوین)

در مورد سافت فورک ها در شبکه بیت کوین، ماینرها نقش کلیدی در فرآیند اجماع دارند. آن ها با سیگنالینگ در بلاک هایی که استخراج می کنند، موافقت یا مخالفت خود را با یک پیشنهاد سافت فورک نشان می دهند. ابزارهای رصد شبکه و وب سایت هایی که فعالیت ماینرها را تحلیل می کنند، می توانند شاخص های مهمی برای پیش بینی فعال شدن یک سافت فورک باشند. مشاهده درصد بالایی از سیگنال های مثبت از سوی ماینرها، نشانه ای قوی از قریب الوقوع بودن یک سافت فورک است.

جمع بندی

فورک های بیت کوین، با تمام پیچیدگی ها و چالش هایشان، بخش جدایی ناپذیری از داستان تکامل این پدیده انقلابی هستند. آن ها نه تنها بازتابی از نیازهای فنی و مشکلات مقیاس پذیری هستند، بلکه به روشنی اختلافات عمیق فلسفی و ایدئولوژیک در مورد مسیر آینده پول دیجیتال را نیز به نمایش می گذارند.

از سافت فورک های سازگار مانند سگویت که به آرامی پروتکل را ارتقا دادند، تا هارد فورک های بحث برانگیز نظیر بیت کوین کش و بیت کوین اس وی که زنجیره را به دو مسیر مجزا تقسیم کردند، هر فورک یک درس مهم در مورد ماهیت غیرمتمرکز، دموکراتیک و در عین حال پرمخاطره بلاک چین به ما می دهد. درک این انشعابات و پیامدهای آن ها برای هر کسی که در دنیای ارزهای دیجیتال فعالیت می کند، ضروری است. با آگاهی از دلایل، انواع و تأثیرات فورک ها، می توان با دید بازتری به تحولات بازار نگریست، از فرصت های جدید بهره مند شد و ریسک های احتمالی را به حداقل رساند. فورک ها به ما یادآوری می کنند که بلاک چین یک موجود زنده و در حال تکامل است که با اراده جمعی جامعه خود، مسیر آینده اش را می تراشد.