خلاصه کتاب چشم جنگ ( نویسنده محمدمهدی خالقی )

کتاب «چشم جنگ» به قلم محمدمهدی خالقی، روایتی عمیق و صادقانه از خاطرات فرید محمدی مقدم، دیده بان لشکر ۵ نصر خراسان در دوران دفاع مقدس است که خواننده را به قلب جبهه ها می برد. این اثر تجربه های زیسته یک رزمنده بسیجی را با جزئیات دقیق و لحنی گیرا به تصویر می کشد و اهمیت نقش دیده بانی را در آن سال های پرفرازونشیب آشکار می سازد. «چشم جنگ» نه تنها شرحی از نبردهاست، بلکه بیانگر معنویت، فداکاری ها و لحظات انسانی رزمندگانی است که تاریخ ساز شدند. این کتاب دریچه ای است به دنیای درونی و بیرونی فرید محمدی مقدم؛ مردی که با چشمان خود، جنگ را از نزدیک ترین زوایا نظاره گر بود و حماسه ها و سختی های آن دوران را ثبت کرد.

مقدمه: چرا «چشم جنگ» مهم است؟

در میان انبوه آثاری که از هشت سال دفاع مقدس به یادگار مانده است، برخی کتاب ها از جایگاه ویژه ای برخوردارند. «چشم جنگ» نیز اثری از همین دست است که در آن محمدمهدی خالقی، با مهارت مثال زدنی خود، خاطرات فرید محمدی مقدم را به رشته تحریر درآورده است. این کتاب فراتر از یک روایت صرف از وقایع جنگ، به تاریخ شفاهی دفاع مقدس، به ویژه در مورد رزمندگان استان خراسان، عمق می بخشد و گنجینه ای ارزشمند از تجربیات دست اول را در اختیار نسل های امروز و آینده قرار می دهد. اهمیت «چشم جنگ» در این است که به یکی از تخصصی ترین و حساس ترین بخش های جبهه، یعنی واحد دیده بانی، می پردازد. دیده بان ها، چشمان خط مقدم بودند؛ کسانی که با دقت و ظرافت، موقعیت دشمن را رصد می کردند و اطلاعات حیاتی را برای واحدهای آتش بار و فرماندهی ارسال می داشتند. زندگی و عملیات آن ها سرشار از لحظات حساس و نفس گیر بود که کمتر به آن پرداخته شده است.

این کتاب با تمرکز بر خاطرات یک دیده بان بسیجی، نه تنها پیچیدگی های فنی و عملیاتی این واحد را روشن می سازد، بلکه تصویری زنده از معنویت، شجاعت و فداکاری جوانانی ارائه می دهد که با ازخودگذشتگی در برابر دشمن ایستادند. «چشم جنگ» تلاش می کند تا ابعاد پنهان و کمتر دیده شده جبهه را به نمایش بگذارد و با ارائه یک روایت کاملاً صادقانه، به خواننده امکان همذات پنداری عمیق با راوی را می دهد. از این رو، این مقاله با هدف ارائه خلاصه ای جامع و رویداد محور از «چشم جنگ» نگاشته شده است تا خوانندگان را با زوایای مختلف این اثر مهم آشنا سازد و اهمیت آن را در ادبیات دفاع مقدس برجسته کند.

شخصیت اصلی: فرید محمدی مقدم، چشمان خط مقدم

فرید محمدی مقدم، متولد سال ۱۳۴۴ در شهر بجنورد، شخصیت اصلی و راوی خاطرات تأثیرگذار کتاب «چشم جنگ» است. او در دوران دفاع مقدس، ساکن مشهد بود و در دانشگاه علوم اسلامی رضوی تحصیل می کرد. پس از آن نیز در دروس خارج فقه حوزه علمیه مشهد مشغول به تحصیل شد و همزمان در حوزه پژوهش و تحقیق، به ویژه در موضوع عفاف و حجاب، فعالیت داشت. زندگی فرید محمدی مقدم پیش از اعزام به جبهه، نشان دهنده روحیه ای متعهد و مذهبی بود که او را به سمت میدان نبرد کشاند.

اعزام او به جبهه، بیش از هر چیز، ریشه در حس تکلیف و لبیک به پیام امام خمینی (ره) داشت. در سال ۱۳۶۵، او در سن ۲۱ سالگی و با وجود اینکه پیش از آن دو سال را در خط مقدم گذرانده بود، احساس وظیفه کرد که بار دیگر به جبهه بازگردد. این تصمیم، بازتابی از روحیه ایثار و ازخودگذشتگی بود که در میان بسیاری از جوانان آن دوران موج می زد. او در جبهه، نقشی حیاتی را بر عهده گرفت. با وجود تجربه دیده بانی در ارتش، در لشکر ۵ نصر خراسان به عنوان بی سیم چی بسیجی در واحد ادوات مشغول به کار شد. این تغییر نقش، نشان دهنده انعطاف پذیری و آمادگی او برای انجام هر وظیفه ای بود که برای جبهه لازم بود.

ویژگی های شخصیتی فرید محمدی مقدم که در سرتاسر خاطراتش نمایان می شود، او را به شخصیتی به یادماندنی تبدیل کرده است. صداقت و راستی تمام او در نقل خاطرات و تحلیل ها، از برجسته ترین این ویژگی هاست. او بی هیچ اغراقی، تلخی ها و شیرینی ها، ترس ها و شجاعت ها را روایت می کند. فروتنی، معنویت عمیق، و نگاه واقع بینانه به حوادث، ابعاد دیگری از شخصیت اوست که خواننده را جذب می کند. فرید محمدی مقدم، با اینکه مسئولیت سازمانی بالایی در جبهه نداشت، اما حضور او به عنوان یک دیده بان و بی سیم چی بسیجی، قلب تپنده عملیات ها بود؛ کسی که با چشمان تیزبین و گوشی شنوا، جریان جنگ را در لحظه رصد می کرد و در کتاب «چشم جنگ»، تجربیات ناب خود را با خوانندگان به اشتراک می گذارد.

قلب کتاب: سفر فرید در جبهه (خلاصه جامع و رویداد محور)

«چشم جنگ» نه تنها یک روایت تاریخی، بلکه یک سفر درونی و بیرونی است که خواننده را همراه با فرید محمدی مقدم به عمق تجربیات او در جبهه ها می برد. این بخش از مقاله، تلاش می کند تا مهم ترین ایستگاه های این سفر را در قالب خلاصه ای رویدادمحور به تصویر بکشد و حس و حال آن دوران را به خواننده منتقل کند.

آغاز راه و ورود به فضای جبهه

سفر فرید محمدی مقدم به جبهه با ورود او به پادگان هایی نظیر شهید برونسی در اهواز آغاز می شود. این پادگان ها، تنها محل های آموزش نظامی نبودند، بلکه فضایی سرشار از معنویت و اخلاص را به وجود آورده بودند که برای یک تازه وارد، بسیار تأثیرگذار بود. او فضا را به کربلا و خیمه های امام حسین (ع) تشبیه می کند؛ جایی که نوای صادق آهنگران به گوش می رسید و بسیاری از رزمندگان، شب ها برای نماز شب بیدار می شدند. حس و حال حاکم بر این محیط، فراتر از فضای یک پادگان نظامی بود و رنگ وبوی عرفانی و ایمانی داشت.

یکی از لحظات به یادماندنی در ابتدای حضور فرید، زمانی است که حسنی، معاون گردان روح الله، رزمندگان را به خط می کند. او با صراحتی تکان دهنده می گوید که تنها کسانی در گردان او می مانند که به فکر بازگشت زنده نباشند و از کسانی که مایل به زنده ماندن هستند می خواهد که به بخش های دیگر مانند آشپزخانه یا ترابری بروند. این لحظه، آزمونی بزرگ برای فرید بود. او با یادآوری دوران سربازی اش در ارتش و اعتماد به تقدیر الهی، تصمیم می گیرد که بماند. حدود یک سوم رزمندگان از صف جدا می شوند، اما فرید در جای خود باقی می ماند.

پس از این گزینش معنوی، فرید تجربه دیده بانی خود در ارتش را مطرح می کند. با این حال، حسنی پاسخ می دهد که آن ها واحد دیده بانی به شکل مرسوم ندارند، اما به بی سیم چی نیاز مبرم دارند. فرید بی درنگ این مسئولیت را می پذیرد و به عنوان بی سیم چی گروهان انتخاب می شود. این پذیرش سریع، نشان دهنده روحیه تعهد و فداکاری اوست. او برای آموزش تخصصی تر کار با انواع بی سیم ها به پادگان حمیدیه اهواز فرستاده می شود. در حمیدیه نیز، حس و حال صمیمی و دوستانه میان رزمندگان به گونه ای بود که فرید احساس نمی کرد یک تازه وارد است؛ بلکه به سرعت با فضا و بچه ها اُخت شد و احساس می کرد که یکی از آن هاست. این رویدادها، پایه و اساس ورود او به واحد دیده بانی ادوات و آغاز مأموریت های حساسش را شکل می دهند.

در واحد دیده بانی ادوات: چشم و گوش جبهه

واحد دیده بانی ادوات، یکی از پررمزورازترین و در عین حال حیاتی ترین واحدهای نظامی در دوران جنگ بود. این واحد، با تکیه بر دیده بان های متخصص و بی سیم چی های زبده، وظیفه تعیین دقیق مختصات دشمن، هدایت آتش توپخانه و خمپاره اندازها، و رصد تحرکات نیروهای مقابل را بر عهده داشت. دیده بان ها، چشمان خط مقدم بودند که در دشوارترین و خطرناک ترین نقاط مستقر می شدند تا اطلاعات حیاتی را به فرماندهی منتقل کنند.

خاطرات فرید محمدی مقدم، سرشار از لحظات کلیدی و برجسته ای است که ماهیت پرخطر کار دیده بانی را به وضوح نشان می دهد. یکی از این لحظات نفس گیر، مواجهه غیرمنتظره او با تکاوران عراقی بود. فرید از فراز یک ارتفاع، با دوربین های بزرگ خود، در میان تپه های نزدیک به خط خودی، گروهی از تکاوران عراقی را می بیند که مستقیم به سمت خط می آیند. در همین حین، یکی از بچه های واحد ادوات با قاطری که بار مهمات داشت، از ارتفاع بالا می آمد و ناخواسته به سمت همان گروه از تکاوران عراقی حرکت می کرد. اتفاق آن قدر سریع رخ می دهد که فرید نمی تواند کاری برای هشدار دادن یا تغییر مسیر انجام دهد. این صحنه، عمق خطر و غیرقابل پیش بینی بودن شرایط در خط مقدم را به تلخی روایت می کند.

او در کتاب، سختی ها، خطرات و چالش های مداوم کار دیده بانی را با جزئیات بیان می کند. دیده بان ها مجبور بودند ساعت ها در کمین بمانند، زیر آتش دشمن، در شرایط آب وهوایی سخت، بدون اینکه کوچک ترین حرکتی از خود نشان دهند. مسئولیت آن ها بسیار سنگین بود؛ یک اشتباه کوچک می توانست به تلفات جانی و شکست عملیات منجر شود. فرید از عملیات های مختلفی که در آن ها حضور داشته سخن می گوید و تصویری واقعی از مناطق جنگی را ترسیم می کند. خواننده در طول مطالعه کتاب، همراه با فرید، حس نفس کشیدن در هوای جبهه، شنیدن صدای انفجارها و مشاهده صحنه های دلخراش و در عین حال الهام بخش را تجربه می کند. این بخش از کتاب، با روایت جزئیات مأموریت ها، حس حضور در دل حوادث را القا می کند و خواننده را به یک دیده بان همراه در خط مقدم تبدیل می نماید.

روابط انسانی و لحظات عاطفی

کتاب «چشم جنگ» تنها به عملیات ها و مسئولیت های نظامی نمی پردازد؛ بلکه با ظرافتی خاص، به روابط انسانی و لحظات عاطفی حاکم بر جبهه ها نیز اشاره می کند. فرید محمدی مقدم در خاطراتش، تصویری زنده از همرزمان و فرماندهان مهمی ارائه می دهد که در طول حضورش در جبهه با آن ها در ارتباط بوده است. او از فرمانده لشکر، آقای قالیباف، و فرمانده واحد ادوات لشکر، حاج آقا نجاتی، نام می برد و از روحیه و تدابیر آن ها سخن می گوید.

این کتاب پر است از داستان هایی که عمق انسانی خاطرات را به نمایش می گذارد؛ لحظات گریستن برای شهادت دوستان و همرزمان، خندیدن در جمع های صمیمی، و شوخی هایی که برای لحظاتی تلخی جنگ را کمرنگ می کردند. این خاطرات نشان می دهد که رزمندگان، فراتر از سربازان جنگی، انسان هایی بودند با احساسات عمیق، دغدغه های مشترک، و پیوندهای ناگسستنی برادرانه. شهادت دوستان و یاران نزدیک، یکی از تأثیرگذارترین تجربیات فرید بود که بارها در خاطراتش به آن اشاره می کند. این لحظات، عمیق ترین زخم ها را بر روح و جان رزمندگان می گذاشت، اما در عین حال، انگیزه و اراده آن ها را برای ادامه راه و پاسداری از آرمان ها تقویت می کرد. فرید با صداقت تمام از غم و اندوه خود در مواجهه با شهادت دوستانش می گوید و اجازه می دهد خواننده نیز این حس را تجربه کند.

«من خاطره چندانی ندارم. به خاطر چیزهایی که از بعضی دوستان شهیدم دیده ام، مصاحبه می کنم و از آن ها می گویم.»

این جمله از زبان خود فرید محمدی مقدم، عمق روابط او با همرزمانش و حس ایثارگرانه او را نشان می دهد که حتی خاطرات شخصی خود را نیز به بهانه یاد دوستان شهیدش بازگو می کند. «چشم جنگ» با تمرکز بر این روابط، تصویری ملموس از همبستگی، روحیه فداکاری و همدلی میان رزمندگان ارائه می دهد و نشان می دهد که چگونه در دل سخت ترین شرایط، پیوندهای انسانی محکم تر و عمیق تر می شدند.

بازتاب روحیه رزمندگان

یکی از برجسته ترین ابعاد کتاب «چشم جنگ»، بازتاب روحیه منحصربه فرد رزمندگان دوران دفاع مقدس است. فرید محمدی مقدم، با قلم محمدمهدی خالقی، تصویری واقعی و بدون اغراق از جوانانی ارائه می دهد که با ازخودگذشتگی و ایثار، داوطلبانه راهی جبهه شده بودند. این روحیه، در تمامی ابعاد زندگی آن ها در خط مقدم، از لحظه اعزام تا حضور در عملیات ها، قابل مشاهده بود.

رزمندگان، با تکیه کلام «خدا شهیدت کند»، با خوش اخلاقی و صمیمیت مثال زدنی، و با وجود تمامی سختی ها و خطرات، روحیه ای پرشور و معنوی داشتند. این کتاب نشان می دهد که فداکاری و ایثارگری تنها در صحنه های نبرد خلاصه نمی شد، بلکه در زندگی روزمره آن ها نیز جریان داشت؛ از تقسیم امکانات محدود گرفته تا مراقبت از یکدیگر و نماز شب هایی که در تاریکی سنگرها برپا می شد. «چشم جنگ» به وضوح نمایش می دهد که این جوانان، به رغم سن کم، از بلوغ فکری و معنوی بالایی برخوردار بودند و انگیزه ای فراتر از پیروزی در یک جنگ نظامی داشتند. آن ها برای دفاع از ارزش ها، دین، و ناموس وطن، حاضر به بذل جان خود بودند.

این اثر، تصویری عمیق و واقعی از جوانان حاضر در جنگ ارائه می دهد که نه ابرقهرمانان دست نیافتنی، بلکه انسان هایی از جنس مردم بودند؛ با آرزوها، ترس ها، و ایمان عمیق. آن ها گاهی می گریستند و گاهی از ته دل می خندیدند، اما همواره با عزم و اراده ای پولادین در مسیر خود ثابت قدم بودند. مطالعه این بخش ها از کتاب، به خواننده اجازه می دهد تا درک بهتری از چرایی حضور این جوانان در جبهه و ماهیت روحیه آن ها پیدا کند و عظمت ایثار و مقاومت نسل دفاع مقدس را بیش از پیش دریابد. این کتاب، گواهی است بر روح بزرگ و فداکار مردان و زنانی که با خون خود، امنیت و استقلال این مرزوبوم را تضمین کردند.

پیام ها و تم های اصلی «چشم جنگ»

«چشم جنگ» فراتر از یک مجموعه خاطره، حامل پیام ها و تم های محوری است که آن را به اثری تأثیرگذار در ادبیات دفاع مقدس تبدیل می کند. این کتاب، دریچه ای برای فهم عمیق تر از جنگ، انسان ها و ارزش های آن دوران است.

اهمیت تاریخ شفاهی

یکی از برجسته ترین پیام های «چشم جنگ»، تأکید بر اهمیت ثبت و انتشار خاطرات شفاهی است. هر رزمنده ای، گنجینه ای از تجربیات منحصربه فرد است که اگر ثبت نشود، برای همیشه از دست خواهد رفت. این کتاب، با جمع آوری و تدوین خاطرات فرید محمدی مقدم، نشان می دهد که چگونه می توان از طریق تاریخ شفاهی، ابعاد پنهان و کمتر روایت شده جنگ را آشکار ساخت. این خاطرات، نه تنها برای پژوهشگران و محققان، بلکه برای نسل های آینده نیز ضروری است تا واقعیت های جنگ را از زبان کسانی که آن را زیسته اند، بشنوند و از تحریف تاریخ جلوگیری شود. «چشم جنگ» نمونه ای موفق از این تلاش برای حفظ میراث ناملموس دفاع مقدس است.

صداقت در روایت

«صداقت و راستی تمام در ذکر خاطرات و ارائه تحلیل ها»؛ این ویژگی را محمدمهدی خالقی، مهم ترین خصوصیت خاطرات فرید محمدی مقدم می داند. این صداقت، کتاب را به اثری قابل اعتماد و عمیق تبدیل کرده است. فرید محمدی مقدم بی پرده از لحظات سخت، ترس ها، اشتباهات احتمالی و البته رشادت ها و ایثارها سخن می گوید. او از اغراق پرهیز می کند و تصویری واقعی و ملموس از جبهه ارائه می دهد. این صداقت، باعث ایجاد حس همذات پنداری عمیق در خواننده می شود؛ به گونه ای که می توان با سطور کتاب گریست و از ته دل خندید. این ویژگی، اعتبار کتاب را دوچندان کرده و آن را به منبعی ارزشمند برای درک حقایق جنگ تبدیل می کند.

معنویت در دل جنگ

یکی از تم های عمیق «چشم جنگ»، تبیین نقش معنویت و ایمان در روحیه و پایداری رزمندگان است. این کتاب نشان می دهد که چگونه اعتقادات دینی و عرفانی، موتور محرکه اصلی جوانان در میدان نبرد بود. نماز شب ها، دعاهای کمیل، توسل به ائمه اطهار (ع)، و تکیه کلام شهادت، بخش جدایی ناپذیری از زندگی روزمره رزمندگان بود. این معنویت، به آن ها قدرت تحمل سختی ها، امید در دل ناامیدی، و آرامش در برابر مرگ را می بخشید. فرید محمدی مقدم، خود نمونه ای از این رزمندگان است که با وجود تمامی خطرات، ایمان خود را از دست نمی دهد و معنویت را در هر لحظه از زندگی خود در جبهه جاری می بیند. «چشم جنگ» تأکید می کند که دفاع مقدس، تنها یک نبرد نظامی نبود، بلکه صحنه تقابل اراده ها و اعتقادات بود که در آن، ایمان نقش بی بدیلی ایفا می کرد.

قهرمانان گمنام

«چشم جنگ» به نقش حیاتی و اغلب کمتر دیده شده افرادی مانند دیده بان ها در جنگ نور می افکند. در حالی که معمولاً توجهات به فرماندهان عالی رتبه یا رزمندگان خط شکن معطوف می شود، این کتاب به اهمیت کار تخصصی و پرخطر دیده بان ها می پردازد. دیده بان ها، قهرمانان گمنامی بودند که در پشت صحنه، با دقت و هوشمندی خود، سرنوشت عملیات ها را رقم می زدند. فرید محمدی مقدم، خود نمونه ای از این قهرمانان بسیجی است که بدون داشتن مسئولیت سازمانی بالا، همواره در حساس ترین نقاط حضور داشت. این کتاب، صدای این قهرمانان گمنام است و به جامعه یادآور می شود که پیروزی در جنگ، مرهون تلاش های جمعی و زنجیره ای از نقش های به ظاهر کوچک اما بسیار حیاتی بود. «چشم جنگ» این فرصت را فراهم می آورد تا به نقش های کمتر دیده شده در تاریخ دفاع مقدس احترام گذاشته شود.

چرا مطالعه «چشم جنگ» توصیه می شود؟ (نقاط قوت کتاب)

مطالعه کتاب «چشم جنگ» تجربه ای بی نظیر برای هر علاقه مندی به ادبیات دفاع مقدس و تاریخ شفاهی است. دلایل متعددی وجود دارد که این اثر را به یک انتخاب عالی برای مطالعه تبدیل می کند:

• روایتی دست اول و مستند از دفاع مقدس: این کتاب، خاطرات فرید محمدی مقدم، دیده بانی که خود در قلب حوادث بوده است، ارائه می دهد. این روایت دست اول، بدون واسطه و تحریف، واقعیت های جبهه را به تصویر می کشد و به خواننده امکان می دهد تا با دیدی عمیق تر، فضای جنگ را درک کند.
• زبان شیوا و قلم روان محمدمهدی خالقی در تدوین: محمدمهدی خالقی، نویسنده و تدوین گر کتاب، با قلمی مسلط و زبانی شیوا، خاطرات فرید محمدی مقدم را به گونه ای تنظیم کرده است که خواندن آن روان و جذاب باشد. او توانسته است حس و حال راوی و فضای جبهه را به خوبی منتقل کند و خواننده را از ابتدا تا انتها با خود همراه سازد.
• قابلیت ایجاد حس همذات پنداری با راوی: صداقت بی مثال فرید محمدی مقدم در روایت خاطراتش، به خواننده این امکان را می دهد که به راحتی با او و احساساتش همذات پنداری کند. لحظات ترس، امید، خنده و گریه، به قدری واقعی به تصویر کشیده شده اند که خواننده خود را در کنار فرید در جبهه احساس می کند.
• ارائه تصویری عمیق و واقعی از زندگی در جبهه: این کتاب از کلیشه ها دوری می کند و تصویری چندبعدی و واقع گرایانه از زندگی رزمندگان ارائه می دهد. نه تنها به عملیات ها و نبردها می پردازد، بلکه به جنبه های انسانی، معنوی، و حتی طنزآمیز زندگی در خط مقدم نیز توجه دارد.
• اهمیت فرهنگی و تاریخی کتاب برای نسل های امروز و آینده: «چشم جنگ» نه تنها برای نسل هایی که جنگ را تجربه کرده اند، بلکه برای جوانان و نسل های آینده نیز بسیار مهم است. این کتاب، یک سند تاریخی زنده است که ارزش های ایثار، مقاومت، و هویت ملی را از طریق روایت های شخصی زنده نگه می دارد و به آن ها یادآوری می کند که چه گنجینه هایی در تاریخ این سرزمین نهفته است.

با توجه به تمامی این نقاط قوت، «چشم جنگ» به منبعی ضروری برای هر کسی تبدیل شده است که می خواهد درکی عمیق و انسانی از دوران دفاع مقدس و قهرمانان آن داشته باشد.

نگاهی به نویسنده: محمدمهدی خالقی

محمدمهدی خالقی، نامی آشنا در عرصه تاریخ شفاهی و ادبیات دفاع مقدس است که با مهارت و دقت خاص خود، به ثبت و تدوین خاطرات رزمندگان پرداخته است. او در «چشم جنگ»، نقش تدوین گر را بر عهده داشته و توانسته است با مصاحبه های دقیق و هنرمندانه، خاطرات فرید محمدی مقدم را از دل گنجینه های شفاهی استخراج و به اثری مکتوب و خواندنی تبدیل کند.

تخصص خالقی تنها به تدوین محدود نمی شود؛ او پیش از این نیز در زمینه مصاحبه و نگارش خاطرات دفاع مقدس فعالیت های چشمگیری داشته است. خودش می گوید که آشنایی اش با فرید محمدی مقدم، با واسطه یکی از دوستان شکل گرفته و پیش از آن نیز، مصاحبه مفصلی با سید محمدرضا راجی، از رزمندگان باسابقه خراسانی، انجام داده بود که در نشریه «امتداد» به چاپ رسید. همین مصاحبه ها، دریچه ای برای ورود خالقی به دنیای پررمزوراز و تخصصی واحدهای نظامی دوران جنگ، به ویژه «دیده بانی ادوات»، گشوده بود.

خالقی در آثار خود، به دنبال ثبت جزئی ترین و واقعی ترین ابعاد خاطرات است. او با انتخاب لحنی مناسب و زبانی روان، تلاش می کند تا مخاطب را به عمق روایت ببرد و حس و حال واقعی آن دوران را منتقل کند. توانایی او در تبدیل گفتگوهای شفاهی به متنی منسجم، جذاب و پرکشش، نشان دهنده تسلطش بر اصول تاریخ شفاهی و نگارش ادبی است. او با این کار، به حفظ و نشر میراث دفاع مقدس کمک شایانی کرده و آثار ارزشمندی را به گنجینه ادبیات مقاومت افزوده است. خالقی را می توان یکی از ارکان مهم در پروژه ملی ثبت تاریخ شفاهی دفاع مقدس دانست که با دقت و وسواس، به جمع آآوری و پالایش روایت های قهرمانان گمنام این سرزمین می پردازد.

نتیجه گیری: چشم جنگ، دریچه ای به گذشته

کتاب «چشم جنگ» اثر محمدمهدی خالقی، روایتی صادقانه و عمیق از خاطرات فرید محمدی مقدم، دیده بان لشکر ۵ نصر خراسان است که ارزش و اهمیت ویژه ای در ادبیات دفاع مقدس دارد. این کتاب نه تنها به عنوان یک سند معتبر از تاریخ شفاهی، بلکه به مثابه دریچه ای عمل می کند که خواننده را به قلب جبهه ها می برد و او را با ابعاد کمتر دیده شده جنگ و زندگی رزمندگان آشنا می سازد. از بیوگرافی فرید محمدی مقدم و انگیزه هایش برای حضور در جبهه گرفته تا جزئیات نفس گیر فعالیتش در واحد دیده بانی ادوات و روابط انسانی عمیق میان همرزمان، تمامی ابعاد این کتاب نشان دهنده تلاشی ارزشمند برای ثبت واقعیت ها و انتقال حس و حال آن دوران به نسل های آینده است.

صداقت بی نظیر راوی در بیان خاطرات، معنویت حاکم بر فضای جبهه، و برجسته سازی نقش قهرمانان گمنام، از مهم ترین پیام ها و تم های اصلی این اثر به شمار می رود. محمدمهدی خالقی نیز با قلمی شیوا و تدوین ماهرانه، این خاطرات را به متنی خواندنی و تأثیرگذار تبدیل کرده است. مطالعه «چشم جنگ» به هر کسی که به دنبال درکی عمیق تر و انسانی تر از دفاع مقدس است، توصیه می شود. این کتاب، فراتر از یک سرگذشت نامه، دعوتنامه ای است به تجربه یک دوره تاریخی پرفرازونشیب که با ازخودگذشتگی و ایمان جوانان این سرزمین رقم خورد. امید است که با مطالعه کامل این کتاب، تمامی ابعاد ارزشمند آن درک شود و اهمیت حفظ و نشر اینگونه خاطرات برای آگاهی بخشی به جامعه و پاسداشت ایثار شهدا و رزمندگان، همواره مورد توجه قرار گیرد.