نمونه شکایت نشر اکاذیب

تنظیم یک نمونه شکایت نشر اکاذیب نیازمند آگاهی دقیق از ابعاد قانونی و رویه های حقوقی است تا فرد قربانی بتواند حیثیت خود را بازیابد و مسیر رسیدگی قضایی را به درستی طی کند. این فرآیند از شناخت دقیق جرم نشر اکاذیب آغاز شده و تا مراحل اثبات آن در مراجع قضایی ادامه می یابد.

در دنیای امروز که اطلاعات با سرعتی باورنکردنی در جریان است، حفظ آبرو و حیثیت افراد بیش از پیش اهمیت یافته است. اخبار نادرست یا نسبت دادن اعمال خلاف واقع به اشخاص، خواه در فضای حقیقی و خواه در بستر گسترده فضای مجازی، می تواند لطمات جبران ناپذیری به اعتبار فرد وارد کند. این پدیده که در ادبیات حقوقی از آن با عنوان نشر اکاذیب یاد می شود، نه تنها یک عمل غیراخلاقی است، بلکه در نظام حقوقی ایران نیز جرم انگاری شده و برای آن مجازات هایی در نظر گرفته شده است. قربانیان این جرم، حق دارند که برای اعاده حیثیت و مجازات عاملان آن، به مراجع قضایی شکایت کنند. اما چگونه می توان یک شکواییه مؤثر تنظیم کرد و مراحل قانونی آن را پی گرفت؟ این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع و کاربردی، تمامی ابعاد قانونی، رویه ای و عملیاتی مربوط به شکایت نشر اکاذیب را پوشش می دهد. از تعریف دقیق جرم و ارکان آن گرفته تا ارائه نمونه های شکواییه برای موارد سنتی و در فضای مجازی، تفاوت آن با جرایم مشابهی چون افترا، مراحل رسیدگی و مجازات های مرتبط، تمامی اطلاعات لازم برای آغاز فرآیند حقوقی به خوانندگان ارائه خواهد شد. با مطالعه این راهنما، افراد قربانی نشر اکاذیب می توانند با اطمینان خاطر و آگاهی کامل، گام های بعدی خود را در مسیر احقاق حق بردارند.

نشر اکاذیب چیست؟ تعریف حقوقی و ارکان

نشر اکاذیب به معنای انتشار اخبار دروغ یا نسبت دادن اعمال خلاف واقع به دیگران است که با قصد اضرار به غیر، تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی صورت گیرد. این جرم در ماده ۶۹۸ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) جرم انگاری شده است. بر اساس این ماده، هر کس به وسیله نوشته، نامه، شکواییه، مراسلات، عرایض، گزارش، یا از طریق توزیع هر گونه اوراق چاپی یا خطی با امضاء یا بدون امضاء، اکاذیبی را اظهار کند یا با همان مقاصد، اعمالی را برخلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی، صریحاً یا تلویحاً نسبت دهد، مجرم شناخته می شود. این جرم، حتی اگر در عمل منجر به ضرر مادی یا معنوی نیز نشود، باز هم قابلیت پیگیری کیفری را دارد.

ارکان تشکیل دهنده جرم نشر اکاذیب

برای تحقق جرم نشر اکاذیب، وجود چندین رکن ضروری است که در ادامه به تفصیل بررسی می شوند:

1. رفتار مادی (اظهار اکاذیب یا انتساب اعمال خلاف حقیقت): این رکن به عملی فیزیکی اشاره دارد که منجر به انتشار یا نسبت دادن دروغ می شود. رفتار مادی می تواند در قالب های گوناگونی نمود یابد؛ از جمله نگارش و ارسال نامه، تنظیم شکواییه، انتشار مطالب در روزنامه ها یا نشریات، توزیع اعلامیه های چاپی یا دست نویس، و در دوران کنونی، انتشار محتوا در فضای مجازی از طریق وب سایت ها، شبکه های اجتماعی، پیامک یا ایمیل. مهم این است که اکاذیب به نحوی فاش و آشکار شود و در دسترس دیگران قرار گیرد. صرف دروغ گفتن به یک نفر، مگر اینکه آن یک نفر خود ابزار انتشار باشد، نشر اکاذیب محسوب نمی شود؛ بلکه باید بُعد عمومی یا حداقل در دسترس عده ای قرار گرفتن را داشته باشد.
2. کذب بودن مطلب اظهار شده: اساسی ترین رکن در جرم نشر اکاذیب، دروغ بودن محتوای منتشر شده است. به این معنا که مطلب، خبر یا عملی که به دیگری نسبت داده می شود، خلاف واقعیت و حقیقت باشد. اگر صحت ادعای منتشر شده توسط متهم به اثبات برسد، جرم نشر اکاذیب منتفی خواهد شد. این کذب بودن می تواند در مورد یک واقعه، یک صفت، یک عمل یا هر اطلاعات دیگری باشد که به صورت نادرست به فرد یا نهاد نسبت داده می شود. تشخیص کذب بودن، اغلب با بررسی دقیق مستندات و شواهد صورت می گیرد.
3. سوءنیت عام (علم به کذب بودن مطلب و اراده انتشار): سوءنیت عام به این معناست که فرد مرتکب، با علم و آگاهی کامل به دروغ بودن مطالب، اراده و قصد انتشار آن را داشته باشد. او می داند که آنچه منتشر می کند، حقیقت ندارد و با این آگاهی، اقدام به انتشار آن می کند. اگر فرد گمان کند که مطلب صحیح است و آن را منتشر کند، سوءنیت عام او محقق نشده و جرم نشر اکاذیب از این منظر منتفی می شود.
4. سوءنیت خاص (قصد اضرار به غیر، تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی): علاوه بر علم به کذب بودن و اراده انتشار، برای تحقق جرم نشر اکاذیب، لازم است که مرتکب قصد و نیت خاصی نیز داشته باشد. این قصد خاص، یکی از موارد زیر است:
   • قصد اضرار به غیر: یعنی هدف مرتکب، وارد آوردن ضرر مادی یا معنوی به یک شخص حقیقی یا حقوقی خاص باشد. این ضرر می تواند شامل آسیب به آبرو، اعتبار، موقعیت اجتماعی، اقتصادی یا حتی جسمانی فرد باشد.
   • قصد تشویش اذهان عمومی: در این حالت، هدف مرتکب، ایجاد نگرانی، اضطراب، بدبینی یا اغتشاش فکری در میان عموم مردم است. این نوع نشر اکاذیب اغلب در ارتباط با مسائل اجتماعی، سیاسی یا اقتصادی جامعه رخ می دهد.
   • قصد تشویش مقامات رسمی: در این مورد، اکاذیب با هدف ایجاد اختلال یا تردید در عملکرد مقامات یا نهادهای دولتی منتشر می شود.
5. قابلیت اضرار یا تشویش اذهان: مطلب اظهار شده باید به گونه ای باشد که توانایی و ظرفیت ایجاد ضرر یا تشویش اذهان را داشته باشد، حتی اگر در عمل این ضرر یا تشویش اتفاق نیفتاده باشد. یعنی، صرف اینکه مطلب دروغ است و با قصد اضرار منتشر شده کافی نیست؛ بلکه این دروغ باید دارای پتانسیل آسیب رسانی باشد.

مهم است که دانسته شود اظهارات شفاهی به تنهایی و بدون آنکه از طریق ابزارهای نشر به اطلاع عموم برسد، غالباً نشر اکاذیب محسوب نمی شود، مگر آنکه این اظهارات از طریق وسایل ارتباط جمعی یا به گونه ای که قابلیت انتشار گسترده را داشته باشد، بیان شده باشد.

نشر اکاذیب در فضای مجازی؛ جرایم رایانه ای

با گسترش روزافزون اینترنت و شبکه های اجتماعی، بستر جدیدی برای ارتکاب جرم نشر اکاذیب فراهم آمده است. قانون گذار ایرانی با درک این تحول، در ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای (که اکنون ماده ۷۴۶ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات است) به جرم انگاری نشر اکاذیب در فضای مجازی پرداخته است. این ماده مقرر می دارد: هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سیستم رایانه یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت (در صورت امکان)، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد و پنجاه میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

تفاوت ها و شباهت ها با نشر اکاذیب سنتی

نشر اکاذیب در فضای مجازی، از بسیاری جهات شبیه به نوع سنتی آن است؛ ارکان اصلی جرم، یعنی کذب بودن مطلب، سوءنیت عام و خاص (قصد اضرار، تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی) در هر دو مورد ثابت است. تفاوت عمده، در ابزار و روش انتشار نهفته است. در فضای مجازی، ابزارهای رایانه ای و مخابراتی جایگزین نامه، روزنامه و اوراق چاپی می شوند. سرعت و گستردگی انتشار در فضای مجازی به مراتب بیشتر است که این امر می تواند منجر به آسیب های وسیع تر و بعضاً جبران ناپذیرتری گردد. در عین حال، جمع آوری مستندات و اثبات جرم در فضای مجازی نیز پیچیدگی های خاص خود را دارد، چرا که ماهیت داده ها دیجیتالی است و می تواند به سرعت تغییر کند یا از بین برود.

مصادیق نشر اکاذیب در فضای مجازی

مصادیق نشر اکاذیب در فضای مجازی بسیار گسترده و متنوع است و با ظهور ابزارهای جدید ارتباطی، دائماً در حال تغییر و تکامل است. برخی از رایج ترین این مصادیق عبارتند از:

1. انتشار اخبار دروغ در شبکه های اجتماعی: پلتفرم هایی مانند تلگرام، واتساپ، اینستاگرام، توییتر و فیس بوک بسترهای اصلی برای انتشار سریع و گسترده اخبار دروغ هستند. یک خبر نادرست که در یک گروه یا کانال تلگرامی، استوری اینستاگرام یا پست توییتر منتشر می شود، می تواند به سرعت در میان هزاران یا میلیون ها کاربر دست به دست شود و به اعتبار افراد یا نهادها آسیب بزند. برای مثال، انتشار خبر دروغ کشته شدن یک فرد مشهور در یک تصادف، یا انتشار شایعات بی اساس درباره وضعیت مالی یک شرکت.
2. ارسال پیامک انبوه یا غیرانبوه متضمن مطالب کذب: ارسال پیامک هایی که حاوی اخبار غیرواقعی یا نسبت دادن اعمال خلاف حقیقت به اشخاص است، نیز از مصادیق نشر اکاذیب محسوب می شود. این پیامک ها می توانند به صورت انبوه به تعداد زیادی از افراد ارسال شوند یا به صورت هدفمند برای یک فرد خاص فرستاده شوند. برای مثال، پیامکی که به دروغ اعلام کند فلان منطقه دچار شورش شده یا فلان نامزد انتخاباتی از رقابت انصراف داده است.
3. ارسال ایمیل حاوی اخبار غیرواقعی: ایمیل نیز می تواند ابزاری برای انتشار اکاذیب باشد. ارسال ایمیل هایی که حاوی اطلاعات نادرست درباره یک فرد، شرکت یا رویداد هستند، به ویژه اگر با هدف اضرار یا تشویش اذهان انجام شود، تحت شمول این جرم قرار می گیرد.
4. مبالغه و بزرگنمایی در حدی که خلاف واقعیت باشد: در برخی موارد، حتی مبالغه و بزرگنمایی نیز می تواند به نشر اکاذیب تبدیل شود. اگر یک مطلب به گونه ای مبالغه آمیز منتشر شود که از حد واقعیت خارج شده و منجر به گمراهی مخاطب شود، می تواند مصداق نشر اکاذیب باشد. به عنوان مثال، یک رسانه خبری در فضای مجازی، عنوانی برای خبر انتخاب کند که به کلی با محتوای اصلی خبر متناسب نبوده و به قدری اغراق آمیز باشد که واقعیت را تحریف کند. این حالت زمانی جرم زا می شود که قصد اضرار یا تشویش در آن نهفته باشد.

در تمامی این مصادیق، مهم است که عمل انتسابی به شخص عادی، شخص حقوقی (مانند یک شرکت یا سازمان) یا یک مقام رسمی باشد و مطلب منتشر شده دارای پتانسیل اضرار یا تشویش اذهان باشد، حتی اگر در عمل چنین ضرری اتفاق نیفتد.

تفاوت نشر اکاذیب و افترا؛ تشریح دقیق

در حقوق کیفری، گاهی مرز بین جرایم نزدیک به هم مبهم به نظر می رسد. نشر اکاذیب و افترا دو جرمی هستند که هر دو به انتشار مطالب نادرست علیه دیگران مربوط می شوند، اما تفاوت های ظریفی دارند که شناخت آن ها برای طرح شکایت صحیح و پیگیری قضایی ضروری است. ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی به جرم افترا پرداخته است: هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه و جراید یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر به کسی صریحاً امری را نسبت دهد که آن امر مطابق قانون جرم محسوب می شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت کند، جز در مواردی که موجب حد است به یک ماه تا یک سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق و یا یکی از آنها محکوم خواهد شد.

جدول مقایسه ای جامع بین نشر اکاذیب و افترا

برای درک بهتر تفاوت های این دو جرم، می توان آن ها را در یک جدول مقایسه ای جامع بررسی کرد:

ویژگی	نشر اکاذیب (ماده ۶۹۸ ق.م.ا / ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای)	افترا (ماده ۶۹۷ ق.م.ا)
نوع انتساب	می تواند صریح یا تلویحی باشد (مثلاً، گفتن شنیده ام فلان مقام در رژیم سابق با ساواک همکاری می کرد بدون ذکر نام صریح). همچنین، شامل اظهار اکاذیب به صورت کلی نیز می شود.	باید حتماً صریح باشد؛ یعنی عمل مجرمانه به صورت واضح و مشخص به فردی خاص نسبت داده شود.
جرم بودن عمل منتسب	نیازی نیست عمل منتسب، ذاتاً یک جرم باشد؛ می تواند هرگونه عمل خلاف حقیقت باشد که به آبرو یا اعتبار لطمه می زند (مثلاً، ورشکسته معرفی کردن یک تاجر).	عمل منتسب حتماً باید مطابق قانون، جرم محسوب شود (مثلاً، دزدی، کلاهبرداری، اختلاس و…).
قصد و نیت مرتکب (سوءنیت خاص)	علاوه بر سوءنیت عام (علم به کذب و اراده انتشار)، وجود سوءنیت خاص (قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی) ضروری است.	سوءنیت عام (علم به انتساب و عدم توانایی اثبات آن) کفایت می کند. نیازی به قصد اضرار یا تشویش نیست.
دامنه شمول	دایره شمول وسیع تر است و شامل هرگونه اظهار یا انتساب خلاف حقیقت (جرم یا غیرجرم) می شود.	دامنه شمول محدودتر است و فقط شامل انتساب صریح یک عمل مجرمانه به دیگری می شود.
لزوم عدم توانایی اثبات	شاکی (یا دادسرا) باید کذب بودن مطلب را ثابت کند و متهم می تواند با اثبات صحت ادعایش، تبرئه شود.	متهم باید صحت عمل منتسب را ثابت کند؛ در غیر این صورت، مجرم شناخته می شود.

به طور خلاصه، افترا زمانی محقق می شود که فردی به طور صریح، یک عمل مجرمانه را به دیگری نسبت دهد و نتواند صحت آن را ثابت کند. اما نشر اکاذیب شامل طیف وسیع تری از اظهارات خلاف واقع (چه جرم و چه غیرجرم) است که با قصد اضرار یا تشویش اذهان منتشر می شوند، حتی اگر انتساب به صورت تلویحی باشد. تفاوت کلیدی در این است که در افترا، وصف مجرمانه عمل منتسب، رکن اصلی است، در حالی که در نشر اکاذیب، کذب بودن صرف مطلب و قصد خاص (اضرار یا تشویش) حائز اهمیت است.

به عنوان مثال، اگر شخصی به دیگری به دروغ نسبت دهد که فلانی دزدی کرده است، این افترا است، زیرا دزدی یک جرم است و انتساب صریح صورت گرفته است. اما اگر همان شخص شایعه کند که فلان شرکت در آستانه ورشکستگی است با قصد اضرار به آن شرکت، این نشر اکاذیب محسوب می شود، زیرا ورشکستگی ذاتاً جرم نیست اما انتشار شایعه کذب با قصد اضرار، جرم زا است.

نکته مهم دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد این است که قانون جرایم رایانه ای به طور خاص نشر اکاذیب را در فضای مجازی پیش بینی کرده است، اما افترا از طریق رایانه را در برنمی گیرد. افترا از طریق سامانه های رایانه ای و مخابراتی با توجه به ماده ۵۲ قانون جرایم رایانه ای، بر پایه ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) مجازات می شود.

مجازات جرم نشر اکاذیب (سنتی و مجازی)

مجازات جرم نشر اکاذیب، بسته به اینکه در فضای سنتی یا در فضای مجازی ارتکاب یابد و همچنین بر اساس شرایط خاص پرونده، متفاوت است. آشنایی با این مجازات ها برای قربانیان و همچنین افرادی که ممکن است به اشتباه مرتکب این جرم شوند، ضروری است.

مجازات ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (نشر اکاذیب سنتی)

بر اساس ماده ۶۹۸ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی، مجازات جرم نشر اکاذیب در فضای سنتی عبارت است از:

• حبس از دو ماه تا دو سال
• یا شلاق تا ۷۴ ضربه

قاضی می تواند با توجه به شرایط پرونده، یکی از این دو مجازات را تعیین کند. همچنین، در صورت امکان، اعاده حیثیت (بازگرداندن آبرو و اعتبار از دست رفته) نیز به عنوان یک تدبیر قانونی در نظر گرفته می شود. اعاده حیثیت ممکن است از طریق الزام به نشر تکذیبیه یا هر روش دیگری که قاضی تشخیص دهد، صورت پذیرد.

مجازات ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای (ماده ۷۴۶ قانون مجازات اسلامی)

همانطور که پیش تر ذکر شد، ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای (که اکنون ماده ۷۴۶ قانون مجازات اسلامی محسوب می شود) به نشر اکاذیب در فضای مجازی می پردازد. مجازات تعیین شده برای این جرم شدیدتر است و شامل موارد زیر می شود:

• حبس از نود و یک روز تا دو سال
• یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد و پنجاه میلیون ریال
• یا هر دو مجازات (حبس و جزای نقدی)

در این مورد نیز، اعاده حیثیت (در صورت امکان) به عنوان یک تدبیر قانونی پیش بینی شده است. تفاوت در مجازات ها، اهمیت و گستردگی آسیب های ناشی از نشر اکاذیب در فضای مجازی را به خوبی نشان می دهد.

مسئله اعاده حیثیت

اعاده حیثیت یک حق مهم برای قربانیان نشر اکاذیب است. پس از اثبات جرم و صدور حکم محکومیت، دادگاه می تواند متهم را ملزم به اعاده حیثیت شاکی کند. این اقدام می تواند به روش های مختلفی انجام شود، از جمله انتشار حکم تبرئه در همان رسانه ای که اکاذیب در آن منتشر شده است، یا انتشار تکذیبیه توسط شخص محکوم. هدف اصلی اعاده حیثیت، جبران لطمات معنوی وارد شده به آبرو و اعتبار شاکی است.

قابل گذشت یا غیرقابل گذشت بودن جرم

یکی از نکات حقوقی مهم در مورد جرم نشر اکاذیب، قابل گذشت یا غیرقابل گذشت بودن آن است:

• نشر اکاذیب سنتی (ماده ۶۹۸ ق.م.ا): این جرم یک جرم قابل گذشت محسوب می شود. به این معنا که تعقیب و مجازات متهم منوط به شکایت شاکی خصوصی است و با گذشت شاکی، فرآیند رسیدگی و مجازات متوقف خواهد شد.
• نشر اکاذیب در فضای مجازی (ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای): طبق نظر اکثریت حقوقدانان و رویه قضایی، این جرم غیرقابل گذشت تلقی می شود. یعنی حتی اگر شاکی خصوصی نیز از شکایت خود صرف نظر کند، دادسرا و دادگاه همچنان می توانند به پرونده رسیدگی و متهم را مجازات کنند. این رویکرد به دلیل بُعد عمومی و گستردگی آسیب های ناشی از این جرم در فضای مجازی است که می تواند منافع عمومی جامعه را تحت تأثیر قرار دهد.

راهنمای گام به گام تنظیم شکواییه نشر اکاذیب

تنظیم یک شکواییه دقیق و مستدل، اولین و شاید مهم ترین گام در فرآیند پیگیری کیفری جرم نشر اکاذیب است. یک شکواییه که به درستی تنظیم نشده باشد، می تواند فرآیند رسیدگی را طولانی تر کرده یا حتی منجر به عدم موفقیت در پرونده شود. در این بخش، به راهنمایی گام به گام تنظیم شکواییه پرداخته می شود.

مقدمات لازم قبل از تنظیم شکواییه

قبل از اقدام به تنظیم شکواییه، لازم است اقدامات اولیه زیر را انجام دهید:

1. جمع آوری مستندات: تمامی مدارک و شواهدی که کذب بودن اظهارات و انتشار آن ها را اثبات می کند (مانند اسکرین شات از صفحات مجازی، لینک مطالب منتشر شده، نسخه چاپی روزنامه یا مجله، فایل صوتی یا تصویری، شهادت شهود) را جمع آوری و به دقت نگهداری کنید.
2. شناسایی دقیق مشتکی عنه: سعی کنید مشخصات کامل فردی که اقدام به نشر اکاذیب کرده است (نام، نام خانوادگی، کد ملی، آدرس، شماره تلفن، و در فضای مجازی، نام کاربری، آیدی کانال یا صفحه) را تا حد امکان به دست آورید. اگر مشتکی عنه ناشناس است، باید در شکواییه به این موضوع اشاره کرده و از مراجع قضایی بخواهید که هویت او را کشف کنند.
3. مشاوره حقوقی: در موارد پیچیده یا زمانی که ابهامات زیادی وجود دارد، مشورت با یک وکیل متخصص در امور جرایم رایانه ای یا کیفری می تواند بسیار مفید باشد. وکیل می تواند شما را در جمع آوری مستندات و تنظیم شکواییه یاری کند.

بخش های اصلی شکواییه و نحوه تکمیل آنها

یک شکواییه نشر اکاذیب باید شامل بخش های کلیدی زیر باشد:

1. ریاست محترم دادسرا:
   • در ابتدای شکواییه، باید نام دادسرای صالح را ذکر کنید. اگر جرم در فضای مجازی رخ داده است، غالباً دادسرای جرایم رایانه ای صالح به رسیدگی است. در غیر این صورت، دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم یا محل اقامت متهم صالح است.
   • نمونه: ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان] یا ریاست محترم دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم رایانه ای [نام شهرستان].
2. مشخصات کامل شاکی:
   • نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، تاریخ تولد، شغل، نشانی دقیق و شماره تماس. اگر شاکی وکیل دارد، مشخصات وکیل نیز باید قید شود.
3. مشخصات کامل مشتکی عنه:
   • نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی (در صورت اطلاع)، آدرس دقیق (در صورت اطلاع) و شماره تماس. در خصوص جرایم فضای مجازی، ذکر نام کاربری، لینک صفحه یا کانال، شناسه کاربری و هر اطلاعات دیگری که به شناسایی متهم کمک می کند، بسیار مهم است. اگر مشتکی عنه ناشناس است، این بخش را با عبارت مجهول الهویه تکمیل کرده و خواستار شناسایی او شوید.
4. موضوع شکایت:
   • باید با صراحت و وضوح کامل ذکر شود: نشر اکاذیب. اگر جرایم دیگری نیز همزمان رخ داده (مثلاً توهین)، باید آنها را نیز قید کنید.
5. شرح ماوقع:
   • این بخش مهم ترین قسمت شکواییه است که در آن باید به صورت کامل، دقیق، منظم و با جزئیات، واقعه ای که منجر به نشر اکاذیب شده را شرح دهید.
   • تاریخ، زمان و مکان: دقیقاً ذکر کنید که اکاذیب چه زمانی، کجا و چگونه منتشر شده است.
   • جزئیات واقعه: به این سوالات پاسخ دهید: چه مطلبی (یا مطلبی شامل چه موضوعاتی) منتشر شده؟ محتوای کذب دقیقاً چه بوده است؟ از چه طریقی منتشر شده (نامه، پیامک، شبکه های اجتماعی و…)? آیا این انتشار به قصد اضرار به شما، تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی بوده است؟
   • اثرات وارده: به طور مختصر به ضررهای مادی یا معنوی که به دلیل نشر اکاذیب به شما وارد شده است، اشاره کنید (مثلاً، کاهش اعتبار شغلی، آسیب به آبرو در میان خانواده یا دوستان).
   • زبان رسمی و محترمانه: در این بخش از هرگونه توهین یا ادبیات غیررسمی پرهیز کنید.
6. خواسته شاکی:
   • باید به صراحت و وضوح بیان شود: با عنایت به شرح فوق و دلایل و مستندات پیوستی، تقاضای تعقیب کیفری و مجازات مشتکی عنه به جرم نشر اکاذیب و همچنین اعاده حیثیت را از محضر محترم دادسرا دارم.
7. دلایل و مستندات:
   • در این بخش، تمامی مدارکی که در مقدمات جمع آوری کرده اید را لیست کنید. به عنوان مثال: کپی مصدق کارت ملی، اسکرین شات از صفحه اینستاگرام مشتکی عنه، CD حاوی فایل صوتی، استشهاد محلی از شهود، تصویر نامه کذب منتشر شده.
   • ذکر کنید که این مدارک به پیوست تقدیم می گردد.

پس از تکمیل تمامی بخش ها، شکواییه را امضا کرده و به همراه مستندات به دادسرا تقدیم کنید. در نظر داشته باشید که شکواییه باید در نسخه های کافی (یک نسخه برای دادسرا و یک نسخه برای هر متهم) تهیه شود.

نمونه شکایت نشر اکاذیب

در این بخش، دو نمونه شکواییه برای موارد عمومی (سنتی) و نشر اکاذیب در فضای مجازی ارائه می شود. این نمونه ها صرفاً قالب های کلی هستند و باید با جزئیات پرونده خاص شما تکمیل شوند.

نمونه ۱: شکواییه عمومی نشر اکاذیب (برای موارد سنتی/غیرفضای مجازی)

بسمه تعالی

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

موضوع: شکواییه نشر اکاذیب

شاکی/شاکیه:
نام: [نام]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی]
نام پدر: [نام پدر]
کد ملی: [کد ملی]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد]
شغل: [شغل]
نشانی: [آدرس دقیق]
شماره تماس: [شماره تماس]

مشتکی عنه/مشتکی عنا:
نام: [نام]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی]
نام پدر: [نام پدر]
کد ملی: [کد ملی در صورت اطلاع]
نشانی: [آدرس دقیق در صورت اطلاع]
شماره تماس: [شماره تماس در صورت اطلاع]
(در صورت مجهول الهویه بودن، قید شود: مجهول الهویه و تقاضای شناسایی)

شرح ماوقع:
احتراماً به استحضار عالی می رساند؛
اینجانب [نام شاکی] به تاریخ [تاریخ وقوع جرم] مطلع گردیدم که مشتکی عنه/مشتکی عنها، خانم/آقای [نام و نام خانوادگی مشتکی عنه]، با قصد اضرار به اینجانب و خدشه دار کردن حیثیت و آبروی بنده، اقدام به انتشار مطالب و اخبار کذبی به شرح ذیل نموده است:
محتوای کذب منتشر شده شامل [ذکر دقیق محتوای کذب، مثلاً: نسبت دادن ورشکستگی، بیماری، یا هر گونه عمل خلاف واقع دیگر].
این مطالب کذب از طریق [ذکر نحوه انتشار، مثلاً: توزیع نامه های دست نویس در محل کار/زندگی، انتشار در یک نشریه محلی، ارسال به ادارات دولتی] در تاریخ [تاریخ دقیق] در [مکان انتشار] منتشر شده است.
این عمل مشتکی عنه، لطمات شدید مادی و معنوی به حیثیت و آبروی اینجانب وارد آورده است، به گونه ای که [توضیح مختصر در مورد آثار منفی وارده، مثلاً: موجب بدبینی همکاران، از دست دادن موقعیت شغلی، یا تشویش اذهان عمومی شده است].
افرادی نیز [در صورت وجود شاهد، ذکر کنید: مانند آقای/خانم (نام شاهد) به آدرس (آدرس شاهد) و آقای/خانم (نام شاهد) به آدرس (آدرس شاهد)] هنگام انجام این اعمال از سوی مشتکی عنه شاهد بوده اند.
نظر به اینکه مطالب مذکور کذب محض و خلاف واقعیت بوده و با قصد اضرار به اینجانب منتشر شده اند، مشتکی عنه با ارتکاب عمل فوق، مرتکب بزه نشر اکاذیب موضوع ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی شده است.

خواسته شاکی:
لذا با عنایت به شرح فوق و دلایل و مستندات پیوستی، تقاضای رسیدگی، تعقیب کیفری و مجازات نامبرده به جرم نشر اکاذیب و همچنین اعاده حیثیت از محضر محترم دادسرا مستدعی می باشد.

دلایل و مستندات:
۱. کپی مصدق کارت ملی شاکی.
۲. [ذکر مدارک اثبات انتشار اکاذیب، مثلاً: تصویر نامه/بروشور کذب منتشر شده، نسخه روزنامه/نشریه، استشهاد شهود].
۳. [ذکر مدارک اثبات کذب بودن اظهارات، مثلاً: گواهی عدم بدهی، اسناد مالی، گواهی پزشکی].
۴. [سایر مدارک مرتبط].

با تجدید احترام
نام و نام خانوادگی شاکی
امضاء
تاریخ

نمونه ۲: شکواییه نشر اکاذیب در فضای مجازی

بسمه تعالی

ریاست محترم دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم رایانه ای شهرستان [نام شهرستان]

موضوع: شکواییه نشر اکاذیب در فضای مجازی

شاکی/شاکیه:
نام: [نام]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی]
نام پدر: [نام پدر]
کد ملی: [کد ملی]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد]
شغل: [شغل]
نشانی: [آدرس دقیق]
شماره تماس: [شماره تماس]

مشتکی عنه/مشتکی عنها:
نام: [نام و نام خانوادگی در صورت اطلاع]
نام کاربری/آیدی: [نام کاربری/آیدی در شبکه اجتماعی، مثلاً: @username در تلگرام، @profile_name در اینستاگرام]
لینک صفحه/کانال: [لینک دقیق صفحه یا پست مورد نظر]
نشانی IP: [در صورت اطلاع]
سایر مشخصات: [هرگونه اطلاعات کمکی دیگر مانند شماره تماس متصل به حساب، ایمیل،... در صورت اطلاع]
(در صورت مجهول الهویه بودن، قید شود: مجهول الهویه و تقاضای شناسایی از طریق پلیس فتا)

شرح ماوقع:
احتراماً به استحضار عالی می رساند؛
اینجانب [نام شاکی] به تاریخ [تاریخ دقیق انتشار]، در فضای مجازی (شبکه اجتماعی [نام شبکه اجتماعی، مثلاً: اینستاگرام/تلگرام/واتساپ/توییتر])، با پست/پیام/مطلب/استوری/کامنت منتشر شده توسط مشتکی عنه/مشتکی عنها با نام کاربری [نام کاربری/آیدی مشتکی عنه] در صفحه/کانال [نام صفحه/کانال یا لینک آن] مواجه شدم.
محتوای منتشر شده توسط نامبرده شامل [ذکر دقیق محتوای کذب، مثلاً: انتشار خبری دروغ مبنی بر اختلاس اینجانب، نسبت دادن یک بیماری خاص به اینجانب، انتشار شایعات بی اساس در مورد فعالیت های شغلی من].
این مطالب کاملاً کذب و خلاف واقعیت بوده و با قصد اضرار به حیثیت و آبروی اینجانب و یا تشویش اذهان عمومی [توضیح دهید کدام قصد] توسط مشتکی عنه منتشر شده است.
نتیجه این اقدام مجرمانه، [ذکر مختصر اثرات منفی، مثلاً: باعث بدبینی گسترده در میان دنبال کنندگان من در فضای مجازی، کاهش اعتبار شغلی من، ایجاد نگرانی در بین دوستان و آشنایان] شده است.
تمام مستندات مربوط به این انتشار کذب از جمله اسکرین شات ها، لینک های مستقیم و تاریخ و زمان دقیق انتشار، به دقت جمع آوری و به پیوست شکواییه تقدیم می گردد.
نظر به اینکه مطالب مذکور کذب محض و خلاف واقعیت بوده و با قصد اضرار/تشویش اذهان عمومی منتشر شده اند، مشتکی عنه با ارتکاب عمل فوق، مرتکب بزه نشر اکاذیب در فضای مجازی موضوع ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای (ماده ۷۴۶ قانون مجازات اسلامی) شده است.

خواسته شاکی:
لذا با عنایت به شرح فوق و دلایل و مستندات پیوستی، تقاضای رسیدگی، تعقیب کیفری و مجازات نامبرده به جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی و همچنین اعاده حیثیت از محضر محترم دادسرا مستدعی می باشد. در صورت مجهول الهویه بودن مشتکی عنه، تقاضای دستور فرمایید تا پلیس فتا نسبت به شناسایی هویت او اقدام نماید.

دلایل و مستندات:
۱. کپی مصدق کارت ملی شاکی.
۲. اسکرین شات های مربوط به مطالب کذب منتشر شده (تاریخ و زمان اسکرین شات ها ذکر شود).
۳. لینک مستقیم صفحه/پست/کانال (در صورت امکان).
۴. CD/فلش مموری حاوی فیلم/فایل صوتی/عکس از صفحه مورد نظر.
۵. [سایر مدارک مرتبط، مثلاً: پرینت پیامک های کذب].

با تجدید احترام
نام و نام خانوادگی شاکی
امضاء
تاریخ

مدارک و مستندات لازم برای شکایت نشر اکاذیب

موفقیت در پرونده های کیفری، به ویژه در جرم نشر اکاذیب، وابستگی شدیدی به ارائه مدارک و مستندات قوی و قابل اثبات دارد. شاکی باید بتواند کذب بودن اظهارات، انتساب آن به مشتکی عنه و قصد اضرار یا تشویش را به اثبات برساند. در ادامه به مهم ترین مدارک و مستندات لازم اشاره می شود:

1. مدارک هویتی شاکی:
   • تصویر و کپی مصدق کارت ملی یا شناسنامه شاکی. این مدارک برای احراز هویت شما به عنوان شاکی در دادسرا و دادگاه ضروری است.
2. مدارک اثبات کذب بودن اظهارات:
   • این بخش از مهم ترین و گاهی اوقات چالش برانگیزترین مراحل است. شما باید اثبات کنید که آنچه علیه شما منتشر شده، حقیقت ندارد.
   • برای مثال: اگر ادعای ورشکستگی به شما نسبت داده شده، می توانید گواهی از اداره ثبت شرکت ها یا بانک ها مبنی بر عدم ورشکستگی ارائه دهید. اگر اتهام بیماری خاصی به شما زده شده، می توانید گواهی پزشکی مبنی بر سلامت خود ارائه کنید. اگر ادعایی مالی مطرح شده، صورت حساب های بانکی، فاکتورها یا قراردادها می توانند کذب بودن ادعا را اثبات کنند.
   • هر گونه سند رسمی یا غیررسمی که نشان دهنده عدم صحت مطالب منتشر شده باشد، در این دسته قرار می گیرد.
3. مستندات اثبات انتشار اکاذیب:
   • این مدارک نشان می دهند که اکاذیب به چه صورتی و در چه بستری منتشر شده است.
   • نامه، روزنامه یا نشریه: اگر اکاذیب به صورت مکتوب و چاپی منتشر شده، اصل یا تصویر مصدق آن نامه، روزنامه، مجله یا هرگونه اوراق چاپی یا خطی که حاوی مطالب کذب است.
   • اسکرین شات از صفحات مجازی: در صورت انتشار در شبکه های اجتماعی (تلگرام، واتساپ، اینستاگرام، توییتر، فیس بوک و…)، اسکرین شات های واضح و متعدد از مطلب منتشر شده، همراه با تاریخ و زمان دقیق انتشار، نام کاربری یا آیدی منتشرکننده و لینک مربوطه (در صورت امکان). توصیه می شود از صفحات کامل (Full Page Screenshot) استفاده شود.
   • فیلم یا فایل صوتی: اگر اکاذیب به صورت فایل صوتی یا تصویری منتشر شده، ضبط و نگهداری این فایل ها به همراه اطلاعات مربوط به منبع و زمان انتشار.
   • پرینت پیامک ها یا ایمیل ها: اگر اکاذیب از طریق پیامک یا ایمیل ارسال شده، پرینت کامل مکاتبات به همراه سربرگ اپراتور یا سرویس دهنده ایمیل.
   • گواهی پلیس فتا: در پرونده های فضای مجازی، در صورت ناشناس بودن متهم، پلیس فتا می تواند با بررسی های فنی، مستنداتی در خصوص شناسایی هویت منتشرکننده یا سرورهای مرتبط ارائه دهد.
4. شهادت شهود:
   • اگر افرادی شاهد انتشار اکاذیب یا تأثیرات آن بوده اند، شهادت آن ها می تواند به تقویت پرونده کمک کند. مشخصات کامل شهود و چگونگی اطلاع آن ها از واقعه باید در شکواییه ذکر شود و در مراحل تحقیقات، شهادت آن ها ثبت خواهد شد.
5. هرگونه مدرک دال بر قصد اضرار یا تشویش اذهان:
   • اثبات سوءنیت خاص (قصد اضرار یا تشویش) برای تحقق جرم نشر اکاذیب حیاتی است. این مورد می تواند از طریق مجموعه ای از شواهد و قرائن اثبات شود.
   • برای مثال، سابقه دشمنی یا اختلاف قبلی با مشتکی عنه، تهدیدات قبلی، یا حتی شواهد مربوط به اینکه مشتکی عنه آگاهانه اطلاعات نادرست را ترویج می کرده است، می تواند به اثبات این رکن کمک کند.
   • در برخی موارد، محتوای خود مطلب کذب به وضوح نشان می دهد که هدف از انتشار آن، اضرار به شخص یا تشویش اذهان عمومی بوده است.

آماده سازی دقیق و کامل این مدارک، گامی محکم در جهت اثبات جرم و احقاق حق خواهد بود. توصیه می شود که تمامی مدارک در چند نسخه کپی شده و در صورت لزوم، به مراجع رسمی ارائه گردد.

فرآیند رسیدگی به شکایت نشر اکاذیب

پس از تنظیم و تقدیم شکواییه، فرآیند رسیدگی قضایی آغاز می شود که طی چندین مرحله انجام می گیرد. شناخت این مراحل برای شاکی اهمیت فراوانی دارد تا بتواند پرونده خود را به طور مؤثرتری پیگیری کند.

1. تقدیم شکواییه به دادسرای صالح:
   • شکواییه تنظیم شده به همراه تمامی مستندات به دادسرای صالح تقدیم می شود. در مورد نشر اکاذیب سنتی، دادسرای محل وقوع جرم یا محل اقامت متهم، و در مورد نشر اکاذیب در فضای مجازی، غالباً دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم رایانه ای (که عمدتاً در مرکز استان ها قرار دارد) صالح به رسیدگی است. این شکواییه در سیستم قضایی ثبت و شماره پرونده ای به آن اختصاص داده می شود.
2. ارجاع به شعبه دادیاری/بازپرسی:
   • پس از ثبت، پرونده به یکی از شعب دادیاری یا بازپرسی دادسرا ارجاع می گردد. وظیفه دادیار یا بازپرس، انجام تحقیقات مقدماتی برای کشف حقیقت و جمع آوری ادله است.
3. تحقیقات مقدماتی و جمع آوری ادله:
   • در این مرحله، دادیار یا بازپرس به بررسی شکواییه و مدارک پیوستی می پردازد. ممکن است از شاکی برای ارائه توضیحات تکمیلی یا ارائه مدارک بیشتر دعوت شود. در پرونده های فضای مجازی، ممکن است دستوراتی به پلیس فتا برای بررسی فنی، شناسایی IP، یا احراز هویت مشتکی عنه صادر شود.
   • بازپرس ممکن است از شهود دعوت به عمل آورد و اظهارات آن ها را ثبت کند.
4. احضار طرفین و بازجویی:
   • پس از جمع آوری ادله اولیه و در صورت وجود دلایل کافی برای احضار مشتکی عنه، برای او احضاریه صادر می شود تا در دادسرا حاضر شده و از خود دفاع کند. در صورت عدم حضور، ممکن است برای او دستور جلب صادر شود. از شاکی نیز ممکن است برای مواجهه حضوری با مشتکی عنه یا ارائه توضیحات بیشتر دعوت شود.
5. صدور قرار (منع تعقیب، موقوفی تعقیب، جلب به دادرسی):
   • پس از اتمام تحقیقات مقدماتی، بازپرس یکی از قرارهای زیر را صادر می کند:
     • قرار منع تعقیب: اگر دلایل کافی برای اثبات جرم وجود نداشته باشد یا عمل ارتکابی جرم نباشد، این قرار صادر می شود. (همانند نمونه رای منتشر شده از دادسرای فسا در بریف رقبا).
     • قرار موقوفی تعقیب: اگر به دلایلی مانند فوت متهم، گذشت شاکی (در جرایم قابل گذشت)، یا مرور زمان، تعقیب متهم ممکن نباشد.
     • قرار جلب به دادرسی: اگر بازپرس دلایل کافی برای انتساب جرم به متهم را احراز کند، این قرار را صادر می کند و پرونده برای صدور کیفرخواست به دادستان ارسال می شود.
6. مراحل دادرسی در دادگاه کیفری:
   • اگر قرار جلب به دادرسی صادر و توسط دادستان تأیید شود، کیفرخواست صادر و پرونده به دادگاه کیفری (معمولاً دادگاه کیفری دو) ارسال می شود.
   • در دادگاه، جلسات رسیدگی برگزار می شود و طرفین (شاکی و متهم) یا وکلای آن ها فرصت دفاع خواهند داشت. دادگاه پس از استماع اظهارات و بررسی ادله، اقدام به صدور رأی می کند. این رأی می تواند شامل محکومیت یا تبرئه متهم باشد.
   • در صورت محکومیت، مجازات های پیش بینی شده برای جرم نشر اکاذیب (حبس، شلاق یا جزای نقدی) اعمال خواهد شد و ممکن است حکم به اعاده حیثیت نیز صادر شود.
   • رأی دادگاه بدوی قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر است و در صورت لزوم، دیوان عالی کشور نیز به پرونده رسیدگی خواهد کرد.

این فرآیند، به ویژه در پرونده های پیچیده، ممکن است زمان بر باشد و نیاز به پیگیری مستمر و آگاهی حقوقی دارد.

نمونه لایحه دفاعیه نشر اکاذیب (برای متهم)

در صورتی که فردی به جرم نشر اکاذیب متهم شود، حق دفاع از خود را دارد. تنظیم یک لایحه دفاعیه قوی و مستدل می تواند نقش مهمی در اثبات بی گناهی یا تخفیف مجازات داشته باشد. این لایحه توسط متهم یا وکیل او تقدیم دادگاه می شود.

بسمه تعالی

ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه کیفری دو شهرستان [نام شهرستان]

موضوع: لایحه دفاعیه در خصوص اتهام نشر اکاذیب

متهم/متهمه:
نام: [نام]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی]
نام پدر: [نام پدر]
کد ملی: [کد ملی]
نشانی: [آدرس دقیق]
شماره پرونده کلاسه: [شماره پرونده]
تاریخ رسیدگی: [تاریخ جلسه دادگاه]
ساعت رسیدگی: [ساعت جلسه دادگاه]

شاکی:
نام: [نام شاکی]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی شاکی]

احتراماً؛
به وکالت از/وکیل مدافع [نام و نام خانوادگی متهم] در خصوص شکایت مطروحه و کیفرخواست صادره از سوی دادستان محترم شهرستان [نام شهرستان]، دائر بر اتهام نشر اکاذیب، دلایل و دفاعیات ذیل را به استحضار عالی می رساند:

شرح دفاعیات:
موکل اینجانب/اینجانب به هیچ وجه قصد اضرار به شاکی محترم یا تشویش اذهان عمومی/مقامات رسمی را نداشته است. دفاعیات اساسی موکل به شرح ذیل می باشد:

۱. عدم کذب بودن مطلب: مطالب منتشر شده توسط موکل/اینجانب، کذب نبوده و کاملاً مبتنی بر واقعیت می باشد. (در این قسمت، دلایل و مستنداتی که صحت اظهارات را ثابت می کند، به تفصیل بیان شود. مثلاً: ارائه فاکتورها، اسناد مالی، گواهی ها، شهادت شهود، یا هر مدرکی که نشان دهد آنچه منتشر شده، حقیقت دارد. اگر مطالب منتشر شده برگرفته از منابع عمومی و معتبر بوده، باید به آن منابع اشاره شود و عدم مسئولیت موکل در راستی آزمایی صد درصدی آن مطالب، به خصوص در محافل غیررسمی، تبیین گردد.)

۲. عدم سوءنیت خاص: حتی اگر فرضاً بخشی از مطالب منتشر شده در نهایت به اثبات نرسد، موکل/اینجانب فاقد سوءنیت خاص، یعنی قصد اضرار به شاکی یا تشویش اذهان عمومی، بوده است. (در این بخش، توضیح دهید که هدف از انتشار مطلب چه بوده است. مثلاً: صرف اطلاع رسانی، انتقاد سازنده، هشدار به دیگران، اظهارنظر شخصی بر اساس شنیده ها یا باورهای خود، بدون قصد ضرررسانی. اگر هدف تشویش اذهان عمومی بوده، توضیح دهید که هدف صرفاً اطلاع رسانی یا ایجاد آگاهی بوده نه تشویش. مثال: دفاع از حقوق دیگران، انتقاد از یک سیستم بدون قصد تخریب.)

۳. عدم قابلیت اضرار/تشویش: مطلب منتشر شده به گونه ای نبوده است که قابلیت اضرار به شاکی یا تشویش اذهان عمومی را داشته باشد. (در این قسمت، توضیح دهید که ماهیت مطلب، مخاطبان و بستر انتشار آن به گونه ای نبوده که بتواند آسیب جدی به شاکی بزند یا اذهان عمومی را مشوش کند. مثلاً، انتشار در یک گروه خصوصی محدود، یا مطلبی که به سرعت تکذیب شده و تأثیری نداشته است.)

۴. احتمال انتساب به غیر: (در صورتی که متهم ادعا دارد دیگری مطلب را منتشر کرده) موکل/اینجانب به هیچ وجه مطلب مورد شکایت را منتشر نکرده است و این انتساب به اشتباه صورت گرفته است. (در این بخش، دلایلی مبنی بر اینکه حساب کاربری هک شده، یا فرد دیگری از نام موکل سوءاستفاده کرده، ارائه شود.)

۵. عدم وجود عناصر قانونی جرم: با توجه به فقدان یکی از ارکان اصلی جرم نشر اکاذیب (مانند کذب نبودن مطلب، فقدان سوءنیت خاص، یا عدم انتساب به موکل)، عمل انتسابی به موکل/اینجانب، فاقد عناصر قانونی لازم برای تحقق بزه نشر اکاذیب است.

خواسته:
بنا به مراتب فوق و با استناد به اصل برائت (ماده ۳۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران) و ماده ۲۶۵ قانون آیین دادرسی کیفری، و همچنین لزوم تفسیر قانون در امور کیفری به نفع متهم، از محضر دادگاه محترم استدعای رسیدگی و صدور حکم برائت موکل/اینجانب از اتهام انتسابی را دارم.

با تشکر و تجدید احترام
نام و نام خانوادگی وکیل/متهم
امضاء
تاریخ

نتیجه گیری: اقدام آگاهانه و حفظ حقوق

در نهایت، باید دانست که جرم نشر اکاذیب، چه در بستر سنتی و چه در فضای دیجیتالی، تهدیدی جدی برای آبرو، حیثیت و آرامش افراد و جامعه به شمار می رود. قانون گذار با جرم انگاری این عمل، سعی در حمایت از حقوق شهروندان و حفظ نظم عمومی داشته است. قربانیان این جرم باید با شناخت دقیق از ابعاد حقوقی، ارکان جرم، تفاوت های آن با جرایم مشابه و فرآیند رسیدگی قضایی، اقدام به طرح شکایت کنند. تهیه یک نمونه شکایت نشر اکاذیب که جامع، دقیق و مستدل باشد، نه تنها گام نخست در مسیر احقاق حق است، بلکه می تواند سرنوشت پرونده را به طور چشمگیری تحت تأثیر قرار دهد.

جمع آوری مستندات قوی، شناسایی دقیق مشتکی عنه، و تنظیم شکواییه ای که تمامی عناصر قانونی جرم را پوشش دهد، از اهمیت بالایی برخوردار است. با این حال، با توجه به پیچیدگی های مسائل حقوقی، به ویژه در فضای مجازی و چالش های اثبات سوءنیت خاص، توصیه می شود در صورت مواجهه با چنین پرونده هایی، از مشاوره وکلای متخصص در امور کیفری و جرایم رایانه ای بهره مند شوید. این اقدام نه تنها به شما کمک می کند تا با آگاهی کامل گام بردارید، بلکه شانس موفقیت در پرونده را نیز به نحو چشمگیری افزایش خواهد داد. حفظ آگاهی حقوقی و اقدام به موقع و صحیح، کلید حفظ حقوق فردی و اجتماعی در برابر تهدیدات ناشی از انتشار اطلاعات نادرست است.