فرق استرداد دادخواست و دعوی

فرق استرداد دادخواست و دعوی در مرحله دادرسی و آثار حقوقی ناشی از آن نهفته است؛ استرداد دادخواست قبل از اولین جلسه رسیدگی و بدون نیاز به رضایت خوانده انجام می شود و به منزله عدم طرح دعوا است، در حالی که استرداد دعوی پس از آغاز رسیدگی و در مواردی با نیاز به رضایت خوانده، می تواند به معنای رد یا سقوط کامل دعوا باشد. این دو مفهوم، هرچند شبیه به نظر می رسند، اما تفاوت های عمیقی در سرنوشت پرونده و امکان طرح مجدد آن ایجاد می کنند.

در پیچ وخم های فرآیند دادرسی، جایی که هر تصمیم می تواند تأثیری شگرف بر سرنوشت یک پرونده داشته باشد، درک صحیح مفاهیم حقوقی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بسیاری از افراد در مسیر پرفرازونشیب پرونده های قضایی خود، ممکن است با واژه ها و اصطلاحاتی روبه رو شوند که تمایز دقیق آن ها دشوار به نظر برسد. «استرداد دادخواست» و «استرداد دعوی» از جمله همین مفاهیم هستند که اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند، در حالی که هر یک شرایط، مراحل و پیامدهای حقوقی کاملاً متفاوتی دارند.

برای فردی که خود را درگیر یک پرونده حقوقی می بیند، دانستن این تفاوت ها تنها یک مسئله حقوقی محض نیست، بلکه یک چراغ راهنما برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه است. این درک عمیق، به او کمک می کند تا با دیدی بازتر، از حقوق خود دفاع کرده و از گرفتار شدن در دام اشتباهات رایج جلوگیری کند. تصور کنید که تصمیم به پس گرفتن پرونده ای گرفته اید، اما بدون آگاهی کافی، تصمیمی اتخاذ می کنید که راه هرگونه طرح دعوای مجدد را برای همیشه مسدود می سازد؛ اینجاست که اهمیت تمایز این دو مفهوم بیش از پیش آشکار می شود.

این مقاله با هدف روشن کردن مسیر برای تمامی افراد، چه کسانی که به طور مستقیم با دادگاه سروکار دارند و چه دانشجویان و متخصصین حقوقی، تدوین شده است. در این نوشتار، قدم به قدم همراه می شویم تا با استناد به مواد قانونی، به ویژه ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، تمامی ابهامات پیرامون «فرق استرداد دادخواست و دعوی» را برطرف کنیم. این مسیر، از تعریف عمومی استرداد آغاز شده و تا بررسی دقیق جزئیات، شرایط، آثار و حتی استرداد در مراحل بالاتر دادرسی، ادامه خواهد یافت تا تصویری جامع و کاربردی از این مفاهیم کلیدی ارائه شود.

مفهوم کلی استرداد در حقوق

در دنیای حقوق، واژه «استرداد» بار معنایی خاص و کاربردی وسیعی دارد که فراتر از معنای لغوی آن یعنی «بازگرداندن» یا «پس گرفتن» است. در معنای عمومی، استرداد به معنای بازگرداندن چیزی به وضعیت یا مالک اولیه آن است. این مفهوم می تواند در حوزه های مختلف حقوقی به شکل های گوناگونی نمود پیدا کند و هر جا که فردی بخواهد عملی حقوقی را که آغاز کرده، ناتمام گذاشته یا آن را به حالت اول بازگرداند، بحث از استرداد به میان می آید.

گاهی اوقات استرداد به بازگرداندن یک مال به صاحب اصلی اش اشاره دارد، مثلاً زمانی که فردی مالی را به امانت گرفته و حال آن را به صاحبش بازمی گرداند. در مواردی دیگر، ممکن است به معنای پس گرفتن یک سند حقوقی باشد که به اشتباه صادر شده یا نیازی به آن نیست. حتی در روابط بین الملل نیز مفهوم استرداد مجرمان وجود دارد، جایی که یک کشور فرد متهم را به کشور مبدأ بازمی گرداند تا در آنجا محاکمه شود.

اما در فرآیند دادرسی و دعوای حقوقی، استرداد جایگاه ویژه ای دارد. اینجا استرداد به معنای انصراف خواهان از ادامه پیگیری دعوایی است که خود او آغاز کرده است. این انصراف، بسته به زمان و شرایط آن، می تواند نتایج بسیار متفاوتی را به دنبال داشته باشد و به همین دلیل، درک دقیق آن برای هر کسی که درگیر یک پرونده قضایی است، حیاتی به شمار می رود. استرداد در این حوزه، به خواهان امکان می دهد تا در صورت لزوم، از ادامه مسیری که آغاز کرده، صرف نظر کند؛ تصمیمی که می تواند از هدر رفتن زمان و هزینه جلوگیری کرده و گاهی نیز مانع از طرح مجدد همان دعوا در آینده شود.

استرداد دادخواست چیست؟ (با استناد به بند الف ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م)

تصور کنید پرونده ای را در محاکم حقوقی آغاز کرده اید؛ دادخواستی تنظیم و به دادگاه تقدیم کرده اید، اما هنوز فرصتی برای تشکیل اولین جلسه دادرسی و رویارویی با خوانده فراهم نشده است. در این برهه از زمان، ممکن است به دلایل گوناگونی از جمله دستیابی به توافق خارج از دادگاه، کشف مدارک جدید که مسیر دعوا را تغییر می دهد، یا حتی اشتباه در تنظیم خواسته، تصمیم بگیرید که از ادامه این مسیر انصراف دهید. اینجاست که مفهوم «استرداد دادخواست» به میدان می آید.

تعریف دقیق و مستند قانونی

استرداد دادخواست در واقع، انصراف خواهان از دادخواستی است که هنوز به مرحله رسیدگی ماهوی نرسیده است. مستند قانونی این امر، بند «الف» از ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی است که به صراحت بیان می دارد: خواهان می تواند تا نخستین جلسه دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. در این صورت، دادگاه قرار ابطال دادخواست را صادر می کند.

زمان و مهلت

مهم ترین ویژگی استرداد دادخواست، محدودیت زمانی آن است. این عمل تنها تا نخستین جلسه دادرسی امکان پذیر است. منظور از نخستین جلسه دادرسی، زمانی است که جلسه با حضور طرفین یا یکی از آن ها تشکیل می شود. تا پیش از آن، حتی اگر خوانده دادخواست را دریافت کرده باشد، خواهان حق استرداد دادخواست را دارد. این مهلت، فرصتی طلایی برای خواهان است تا بدون درگیر شدن در فرآیندهای پیچیده تر، از ادامه دعوا منصرف شود.

شرایط استرداد

یکی از مهم ترین نکات در مورد استرداد دادخواست، این است که نیازی به موافقت خوانده یا حتی دادگاه ندارد. خواهان به تنهایی می تواند این تصمیم را اتخاذ کرده و با ارائه درخواست به دادگاه، از دادخواست خود انصراف دهد. این سهولت در انصراف، آن را از استرداد دعوی متمایز می سازد.

قرار صادره و آثار حقوقی

پس از درخواست استرداد دادخواست، دادگاه قرار ابطال دادخواست را صادر می کند. این قرار به این معنی است که پرونده از نظر دادگاه کان لم یکن تلقی می شود؛ یعنی گویی از اساس هرگز دادخواستی مطرح نشده است. این اثر حقوقی بسیار مهم است، چرا که:

• عدم اعتبار امر مختومه: به دلیل تلقی شدن پرونده به عنوان کان لم یکن، دعوای مذکور هرگز وارد ماهیت نشده و بنابراین، مشمول اعتبار امر مختومه نمی شود. این بدان معناست که خواهان می تواند در آینده و در هر زمان دیگری، مجدداً همان دعوا را با همان موضوع، همان خواسته و همان طرفین، طرح کند و هیچ محدودیتی در این خصوص وجود نخواهد داشت.

• وضعیت هزینه های دادرسی: با وجود اینکه خواهان از دادخواست خود انصراف می دهد، هزینه های دادرسی که پرداخت کرده است، به او مسترد نخواهد شد. این هزینه ها به عنوان بخشی از فرآیند اولیه طرح دعوا تلقی می شوند که علی رغم انصراف، انجام شده اند.

مثال کاربردی

فرض کنید آقای احمد دادخواستی برای مطالبه مبلغی از آقای بهرام تقدیم دادگاه کرده است. پیش از تشکیل اولین جلسه دادرسی، آقای احمد و آقای بهرام به توافقی خارج از دادگاه دست پیدا می کنند. در این حالت، آقای احمد می تواند با ارائه لایحه ای به دادگاه، درخواست استرداد دادخواست خود را مطرح کند. دادگاه نیز با صدور قرار ابطال دادخواست، پرونده را مختومه می کند. آقای احمد این امکان را دارد که اگر آقای بهرام به توافق عمل نکرد، مجدداً همان دعوا را در دادگاه طرح کند، اما هزینه های دادرسی اولیه به او بازگردانده نخواهد شد.

استرداد دعوی چیست؟ (با استناد به بند ب ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م)

در ادامه مسیر دادرسی، شرایطی پیش می آید که دعوا دیگر در مراحل ابتدایی خود نیست و وارد مرحله رسیدگی ماهوی شده است. شاید جلسات دادرسی تشکیل شده، تبادل لوایح صورت گرفته و حتی تحقیقات و کارشناسی هایی انجام شده باشد. در این نقطه، اگر خواهان به هر دلیلی بخواهد از ادامه پیگیری دعوای خود منصرف شود، با مفهوم «استرداد دعوی» روبه رو خواهد شد.

تعریف دقیق و مستند قانونی

استرداد دعوی به معنای انصراف خواهان از ادامه پیگیری دعوایی است که مراحل دادرسی آن آغاز شده و پرونده وارد ماهیت موضوع گشته است. این مفهوم در بند «ب» از ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی تبیین شده است: خواهان می تواند تا زمانی که دادرسی تمام نشده است، دعوای خود را مسترد کند. در این صورت قرار رد دعوا صادر می شود.

زمان و مهلت

برخلاف استرداد دادخواست، استرداد دعوی تا زمانی امکان پذیر است که دادرسی تمام نشده است. مفهوم ختم دادرسی در این مرحله بسیار کلیدی است. ختم دادرسی به معنای پایان یافتن فرآیند رسیدگی و تکمیل تحقیقات دادگاه است و معمولاً پیش از صدور رأی قطعی توسط دادگاه اعلام می شود. بنابراین، تا لحظه اعلام ختم دادرسی، خواهان می تواند از این حق خود استفاده کند. این گستردگی زمانی، نشان دهنده پیچیدگی بیشتر استرداد دعوی نسبت به استرداد دادخواست است.

انواع استرداد دعوی و قرار صادره

استرداد دعوی در این مرحله، بسته به شرایط و رضایت یا عدم رضایت خوانده، می تواند دو نتیجه متفاوت داشته باشد:

۱. استرداد دعوی با رضایت خوانده (پس از ختم مذاکرات)

گاهی اوقات، خواهان و خوانده پس از آغاز دادرسی، به توافقی خارج از دادگاه می رسند. در این حالت، خواهان می تواند از دادگاه درخواست استرداد دعوا کند، مشروط بر اینکه خوانده نیز با این امر موافقت صریح داشته باشد. این رضایت خوانده، معمولاً در قالب یک لایحه یا اظهار شفاهی در جلسه دادگاه ابراز می شود.

• قرار صادره: در این وضعیت، دادگاه قرار رد دعوا را صادر می کند. قرار رد دعوا به این معناست که دادگاه از ادامه رسیدگی به ماهیت دعوا خودداری کرده و پرونده را خاتمه می دهد. این قرار با قرار ابطال دادخواست تفاوت دارد، زیرا دعوا عملاً طرح شده و مورد رسیدگی قرار گرفته است.

• اثر حقوقی: قرار رد دعوا، اعتبار امر مختومه را ایجاد نمی کند. به عبارت دیگر، اگر به هر دلیلی توافق میان طرفین از بین برود یا خوانده به تعهدات خود عمل نکند، خواهان می تواند مجدداً همان دعوا را در آینده طرح کند. این موضوع اهمیت رضایت خوانده را در حفظ حق طرح دعوای مجدد برای خواهان نشان می دهد.

۲. استرداد دعوی بدون رضایت خوانده (انصراف کلی خواهان از دعوا)

گاهی نیز خواهان، بدون نیاز به کسب رضایت خوانده و به طور کامل، از اصل خواسته خود صرف نظر می کند و دیگر قصد پیگیری آن را ندارد. در این حالت، خواهان صراحتاً اعلام می کند که از دعوای خود کاملاً منصرف شده و هیچ گونه حقی برای خود در خصوص آن قائل نیست.

• قرار صادره: در این شرایط، دادگاه قرار سقوط دعوا را صادر می کند. قرار سقوط دعوا، جدی ترین اثر حقوقی را در پی دارد.

• اثر حقوقی: قرار سقوط دعوا، دارای اعتبار امر مختومه است. این یعنی خواهان، تحت هیچ عنوان و به هیچ وجه، نمی تواند مجدداً همان دعوا را با همان موضوع و همان طرفین در آینده مطرح کند. این تصمیم به منزله چشم پوشی کامل و نهایی از حق اقامه دعواست و باید با نهایت دقت و آگاهی اتخاذ شود.

مثال کاربردی

تصور کنید خانم سارا، دعوایی برای استرداد یک ملک از آقای رضا در دادگاه مطرح کرده است. پس از چند جلسه دادرسی و انجام کارشناسی، خانم سارا متوجه می شود که تمایلی به ادامه دعوا ندارد. اگر آقای رضا با استرداد دعوا موافقت کند، دادگاه قرار رد دعوا صادر می کند و خانم سارا می تواند در صورت لزوم، مجدداً همان دعوا را طرح کند. اما اگر خانم سارا به طور کامل از خواسته خود صرف نظر کرده و اعلام انصراف کلی کند (حتی بدون رضایت آقای رضا)، دادگاه قرار سقوط دعوا صادر خواهد کرد و در این صورت، خانم سارا هرگز نمی تواند آن دعوا را دوباره مطرح کند.

مقایسه جامع: فرق استرداد دادخواست و دعوی در یک نگاه

برای درک عمیق تر و شفاف سازی کامل تفاوت های استرداد دادخواست و استرداد دعوی، مرور دقیق هر یک از وجوه تمایز آن ها در قالب یک جدول مقایسه ای می تواند بسیار راهگشا باشد. این جدول، تصویر روشنی از زمان، شرایط و آثار حقوقی هر یک از این مفاهیم را پیش روی شما قرار می دهد و به شما کمک می کند تا تصمیم گیری آگاهانه تری در پرونده های حقوقی خود داشته باشید.

ویژگی	استرداد دادخواست	استرداد دعوی
مرحله دادرسی	تا قبل از اولین جلسه رسیدگی	پس از اولین جلسه رسیدگی و تا پایان دادرسی (قبل از اعلام ختم دادرسی)
مستند قانونی اصلی	بند الف ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م	بند ب ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م
نیاز به رضایت خوانده	خیر، خواهان به تنهایی تصمیم می گیرد	بله، در صورتی که خواهان قصد صدور قرار رد دعوا را داشته باشد؛ در غیر این صورت (انصراف کلی) نیاز به رضایت نیست.
قرار صادره از دادگاه	قرار ابطال دادخواست	قرار رد دعوا (با رضایت خوانده) یا قرار سقوط دعوا (انصراف کلی خواهان)
اثر حقوقی بر دعوا	دعوا کان لم یکن (انگار هرگز مطرح نشده)	دعوا خاتمه یافته و با توجه به نوع قرار، آثار متفاوتی دارد
امکان طرح مجدد همان دعوا	بله، بدون هیچ محدودیتی	بله (در صورت صدور قرار رد دعوا)؛ خیر (در صورت صدور قرار سقوط دعوا)
وضعیت هزینه های دادرسی	مسترد نمی شود	بستگی به توافق طرفین یا تصمیم دادگاه دارد، اما غالباً مسترد نمی شود
هدف اصلی خواهان	اصلاح، تغییر یا تعویق طرح دعوا	انصراف از ادامه دادرسی (گاه برای حل و فصل خارج از دادگاه)
اثر بر سابقه قضایی خواهان	در عمل اثر منفی خاصی ندارد، زیرا دعوا مطرح نشده	بسته به نوع قرار، ممکن است سابقه رد دعوا یا سقوط دعوا در سوابق خواهان ثبت شود.

استرداد در مراحل دیگر دادرسی

فرآیند دادرسی تنها به دادگاه بدوی محدود نمی شود و پرونده ها می توانند به مراحل بالاتر مانند تجدیدنظر و فرجام خواهی نیز راه یابند. در هر یک از این مراحل، خواهان یا تجدیدنظرخواه/فرجام خواه ممکن است به دلایلی تصمیم به استرداد بگیرد. با این حال، شرایط و آثار استرداد در این مراحل متفاوت از مرحله بدوی است و قوانین خاص خود را دارد.

استرداد دادخواست تجدیدنظر

پس از صدور رأی در دادگاه بدوی، اگر یکی از طرفین از رأی صادره ناراضی باشد، می تواند درخواست تجدیدنظر کند. این درخواست نیز با تقدیم دادخواست تجدیدنظر آغاز می شود. اما اگر پس از تقدیم این دادخواست، تجدیدنظرخواه از تصمیم خود منصرف شود، می تواند آن را مسترد کند.

• مستند قانونی: ماده ۳۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی به صراحت این امکان را پیش بینی کرده است. بر اساس این ماده: چنانچه هر یک از طرفین دعوا دادخواست تجدیدنظر خود را مسترد کنند، مرجع تجدیدنظر، قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر را صادر می کند.

• شرایط و قرار صادره: استرداد دادخواست تجدیدنظر نیز مانند استرداد دادخواست بدوی، نیازی به موافقت طرف مقابل ندارد و با درخواست تجدیدنظرخواه، قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر صادر می شود.

• امکان طرح مجدد درخواست تجدیدنظر: برخلاف استرداد دادخواست بدوی که امکان طرح مجدد همان دعوا را فراهم می کند، استرداد دادخواست تجدیدنظر به معنای صرف نظر کردن از حق تجدیدنظرخواهی است و امکان طرح مجدد درخواست تجدیدنظر وجود ندارد. با این حال، باید توجه داشت که این استرداد، حق فرجام تبعی طرف مقابل را ساقط نمی کند.

استرداد دادخواست فرجامی

فرجام خواهی آخرین مرحله از رسیدگی عادی در نظام قضایی ایران است که در دیوان عالی کشور انجام می شود و هدف آن بررسی تطابق رأی با قانون است، نه رسیدگی مجدد به ماهیت دعوا.

• مستند قانونی: اگرچه در ماده ۴۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی به طور مستقیم به استرداد دادخواست فرجامی اشاره نشده است، اما می توان از مفاد آن، امکان چنین استردادی را استنباط کرد. این ماده مقرر می دارد: اگر فرجام خواه دادخواست فرجامی خود را مسترد کند یا دادخواست او رد شود، حق درخواست فرجام تبعی ساقط می شود و اگر درخواست فرجام تبعی شده باشد، بلا اثر می شود.

• شرایط و قرار صادره: استرداد دادخواست فرجامی نیز با درخواست فرجام خواه و بدون نیاز به موافقت طرف مقابل صورت می گیرد و معمولاً منجر به صدور قرار ابطال دادخواست فرجامی می شود.

• پیامدها بر حق فرجام تبعی: همان طور که ماده ۴۱۵ اشاره می کند، مهم ترین پیامد استرداد دادخواست فرجامی، ساقط شدن حق فرجام تبعی (فرجام خواهی توسط طرف مقابل در پاسخ به فرجام خواهی اصلی) است.

استرداد دادخواست های طاری (مانند ورود ثالث، جلب ثالث، تقابل)

علاوه بر دادخواست اصلی، در طول یک پرونده ممکن است دادخواست های دیگری به نام دادخواست های طاری مطرح شوند، مانند دادخواست ورود شخص ثالث، جلب شخص ثالث یا دعوای تقابل. این دادخواست ها نیز تابع قواعد عمومی استرداد هستند:

• امکان استرداد: هر یک از خواهان های این دعاوی طاری نیز می توانند در مهلت و شرایط مقرر قانونی، دادخواست خود را مسترد کنند.

• رویه معمول: رویه استرداد این دادخواست ها عموماً مشابه دادخواست اصلی است و بسته به مرحله ای که دادخواست طاری در آن قرار دارد، ممکن است مشمول احکام استرداد دادخواست (قبل از اولین جلسه رسیدگی) یا استرداد دعوی (پس از آغاز رسیدگی) شوند.

درک این ظرایف قانونی در مراحل مختلف دادرسی، به افراد کمک می کند تا با دیدی جامع تر، پیامدهای تصمیمات خود را در نظر بگیرند و از حقوق خود به بهترین شکل ممکن دفاع کنند. هر استردادی، مسیر خاص خود را دارد که با آگاهی از آن می توان از بروز مشکلات آتی جلوگیری کرد.

نکات مهم و عملی در خصوص استرداد

در فرآیند دادرسی، استرداد دادخواست یا دعوی یک تصمیم مهم است که می تواند آثار حقوقی گسترده ای داشته باشد. برای اینکه در این مسیر دچار اشتباه نشوید و بهترین نتیجه را کسب کنید، توجه به نکات عملی و حقوقی زیر ضروری است:

نحوه تقدیم درخواست استرداد

درخواست استرداد، خواه دادخواست باشد یا دعوی، باید به صورت کتبی و از طریق لایحه به دادگاه تقدیم شود. این لایحه باید به وضوح نیت خواهان را برای استرداد بیان کند. البته، در مواردی نیز خواهان می تواند در جلسه دادرسی به صورت شفاهی درخواست استرداد خود را مطرح کند که این امر در صورت مجلس دادگاه ثبت خواهد شد. با این حال، تقدیم لایحه کتبی، از جهت ثبت دقیق و جلوگیری از هرگونه ابهام، ارجحیت دارد.

اهمیت صراحت در بیان قصد

هنگام تنظیم لایحه یا بیان شفاهی درخواست استرداد، باید بسیار صریح و واضح عمل کرد. باید به طور مشخص قید شود که آیا قصد استرداد «دادخواست» است یا «دعوی». همان طور که پیشتر گفته شد، این دو مفهوم آثار متفاوتی دارند و عدم صراحت می تواند به صدور قراری نادرست و در نتیجه تضییع حقوق خواهان منجر شود. برای مثال، اگر خواهان قصد انصراف کامل و سقوط دعوا را دارد، باید به روشنی اعلام کند که از «اصل خواسته خود به طور کلی صرف نظر می کند» و نه صرفاً استرداد دادخواست.

تفاوت استرداد دعوا با اعلام گذشت در دعاوی کیفری

یکی از اشتباهات رایج، خلط مفهوم استرداد دعوا در امور حقوقی با اعلام گذشت در دعاوی کیفری است. در دعاوی کیفری، به ویژه جرایم قابل گذشت، شاکی می تواند با اعلام گذشت خود، موجب توقف تعقیب یا موقوفی دادرسی شود. این امر کاملاً متفاوت از استرداد دعوا در امور حقوقی است. در دعاوی حقوقی، اصطلاح اعلام گذشت به کار نمی رود و خواهان از طریق استرداد دادخواست یا دعوا، از حق خود صرف نظر می کند.

مشاوره با وکیل متخصص

با توجه به پیچیدگی ها و تفاوت های ظریفی که میان استرداد دادخواست و استرداد دعوی وجود دارد و پیامدهای حقوقی گاه جبران ناپذیری که می تواند به دنبال داشته باشد (به ویژه در مورد قرار سقوط دعوا)، مشاوره با یک وکیل متخصص قبل از هرگونه اقدام به استرداد، نه تنها توصیه می شود بلکه یک ضرورت حیاتی است. یک وکیل باتجربه می تواند با بررسی دقیق پرونده و شرایط شما، بهترین راهکار را ارائه دهد و از تضییع حقوق شما جلوگیری کند.

تأثیر توافقات خارج از دادگاه بر تصمیم استرداد

گاهی اوقات، طرفین دعوا به توافقاتی خارج از دادگاه دست می یابند. این توافقات می تواند دلیل اصلی برای درخواست استرداد باشد. در این شرایط، بسیار مهم است که مفاد توافق به صورت کتبی و رسمی ثبت شود تا در صورت عدم اجرای آن توسط طرف مقابل، خواهان بتواند به آن استناد کند. بسته به نوع توافق و اینکه آیا خواهان قصد طرح مجدد دعوا را در صورت نقض توافق دارد یا خیر، باید نوع استرداد (دادخواست، رد دعوا با رضایت، یا سقوط دعوا) را با دقت انتخاب کرد.

نتیجه گیری

در مسیر پرپیچ وخم فرآیند دادرسی، مفاهیم «استرداد دادخواست» و «استرداد دعوی» همچون دو راهی مهم، در برابر خواهان قرار می گیرند که هر یک به مقصدی متفاوت ختم می شوند. همان طور که تجربه نشان داده، درک صحیح تفاوت های آن ها، نه تنها به شفافیت بیشتر در ذهن فعالان حقوقی می انجامد، بلکه برای عموم مردم که با این مفاهیم دست و پنجه نرم می کنند، یک ابزار حیاتی برای حفاظت از حقوقشان محسوب می شود.

تأکید مجدد بر ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی به عنوان محور این مفاهیم، نشان دهنده اهمیت شناسایی دقیق زمان اقدام و پیامدهای حقوقی هر یک است. استرداد دادخواست، که فرصتی برای بازگشت از یک شروع ناخواسته پیش از ورود به ماهیت دعواست، با قرار «ابطال دادخواست» و امکان طرح مجدد دعوا، همراه است. در مقابل، استرداد دعوی پس از آغاز رسیدگی ماهوی، بسته به موافقت خوانده، می تواند به صدور قرار «رد دعوا» (با امکان طرح مجدد) یا قرار «سقوط دعوا» (بدون امکان طرح مجدد و با اعتبار امر مختومه) منجر شود. این تمایزها، خطوط قرمزی هستند که عبور ناآگاهانه از آن ها، گاه می تواند به معنای از دست دادن همیشگی یک حق باشد.

به یاد داشته باشید که هر تصمیمی در حوزه حقوق، به ویژه در مورد استرداد، دارای ابعاد و پیامدهای خاص خود است. یک اشتباه کوچک در انتخاب نوع استرداد، می تواند سال ها تلاش و هزینه را بی ثمر ساخته و راه را بر احقاق حق ببندد. بنابراین، همواره توصیه اکید می شود که پیش از هرگونه تصمیم گیری در خصوص استرداد، از مشاوره حقوقی تخصصی یک وکیل مجرب و آگاه بهره مند شوید. این کار نه تنها به شما اطمینان خاطر می دهد که بهترین تصمیم را اتخاذ کرده اید، بلکه از بروز هرگونه پشیمانی و زیان های احتمالی در آینده نیز جلوگیری خواهد کرد.